Άνδρος - Τήνος: βίοι παράλληλοι που τέμνονται στο άπειρο…

Του Διαμαντή Μπασαντή

Η πόλη της Τήνου από ψηλά (φωτ. Εν Άνδρω).

Τα δύο νησιά είναι δίπλα – δίπλα. Μόνο μερικές εκατοντάδες μέτρα θάλασσα τα χωρίζουν. Αυτοί το λένε Στενό της Άνδρου. Εμείς Στενό της Τήνου. Αυτό το Στενό χωρίζει δύο παράλληλες, αλλά και με πολλές διαφορές ιστορίες που έφτασαν μέχρι σήμερα. Ιστορίες που έχουν πολλές αντιστοιχίες, αλλά και πολλές αναντιστοιχίες. Δύο βίοι παράλληλοι που τέμνονται στο άπειρο. Κι αυτό γιατί παρά τις πολλές ομοιότητες τους υπάρχουν πολύ πιο πολλές ανομοιότητες.

 Αποτυπώσεις

Η Άνδρος προικίστηκε με τρεχούμενα νερά και διάσπαρτο πράσινο από το Μακροτάνταλο και την Παλαιόπολη μέχρι την Χώρα και το Κόρθι. Αλλού πολύ, αλλού λιγότερο. Μέσα στις εύφορες κοιλάδες και στις εκβολές των χείμαρρων. Εκτός από αυτό η Άνδρος, ένα γεωργικό νησί, ανέπτυξε τα τελευταία 200 χρόνια τη ναυτιλία. Και ταξίδεψε μακριά στα πελάγη και στους ωκεανούς φτιάχνοντας μεγάλες περιουσίες, όμορφα χωριά και μια ξεχωριστή Χώρα. Και βεβαίως ήταν η ναυτιλία που πριμοδότησε την άνθηση των γραμμάτων και απότοκο της είναι τα μεγάλα έργα στη Χώρα, τα γνωστά μουσεία και οι εικαστικές εκθέσεις.

 

Το Εξώμβουργο και το εγκαταλειμμένο καθολικό μοναστήρι της Ιερής Καρδιάς (φωτ. Εν Άνδρω).

Η Τήνος δεν έχει τόσο πράσινο. Πιο ξερικό νησί. Ξεχωρίζει για το πράσινο μόνο η Κώμη και η κοιλάδα που κατεβαίνει αριστερά κοντά στη Χώρα. Το υπόλοιπο πράσινο είναι πλάι ή μέσα στα χωριά. Κι αυτό όχι σε όλα. Περιουσία του ήταν οι άνθρωποι του. Εύφοροι από ιδέες, πνευματικότητα και καλλιτεχνική φλόγα.

Σε πρώτο πλάνο η Αγία Θέκλη κτίσμα του Τήνιου μακαριστού μητροπολίτη Μεσογαίας Αγαθόνικου Φιλιππότη. Πίσω ο Πύργος της Τήνου (φωτ. Εν Άνδρω). 

Ένα αγροτικό νησί που έδωσε πάρα πολλούς και σπουδαίους καλλιτέχνες στην Ελλάδα. Ο Πύργος με την μαρμαροτεχνία του,  τους μεγάλους καλλιτέχνες του, την Σχολή Καλών Τεχνών και το μουσείο του το αποδεικνύει. Και από κοντά τα Υστέρνια. Αλλά όχι μόνο αυτά Πιο κάτω συναντά κανείς το μεγάλης ιστορίας και αξίας μουσείο των Ουρσουλίνων στα ιστορικά Λουτρά και πιο πέρα το μουσείο Κώστα Τσόκλη, Και έναν από τους κορυφαίους έλληνες εικαστικούς.

 

 Χιλιάδες οι επισκέπτες τα Σαββατοκύριακα στην Μεγαλόχαρη. Καραβιές ολόκληρες που περιμένουν σε ατέλειωτες ουρές για ένα αυθημερόν προσκύνημα (φωτ. Εν Άνδρω).

Εκτός από γεωργικό νησί και την πνευματικότητα της η Τήνος «ευλογήθηκε» από την Παναγιά τη Μεγαλόχαρη κοντά 200 χρόνια. Το 1823 ανακαλύφθηκε η εικόνα της και θεωρήθηκε «ευλογία» για την Ελληνική Επανάσταση. Από τότε ξεκινά το προσκύνημα με πρώτους τους οπλαρχηγούς του Αγώνα. Ένα προσκύνημα που σήμερα στην εποχή του μαζικού τουρισμού χιλιάδες είναι αυτοί φτάνουν για ένα προσκύνημα στο νησί της Μεγαλόχαρης.

Από το χτες στο σήμερα

Η ιστορία πολλές φορές έφερε κοντά τα δύο νησιά. Πορεύτηκαν μαζί μέχρι το 1566. Τότε η Άνδρος πέρασε υπό τους Οθωμανούς. Η Τήνος έμεινε υπό τους Βενετούς μέχρι το 1715. Η ναυτιλία ξεχώρισε ακόμα περισσότερο τα δύο νησιά, ενώ η Μεγαλόχαρη έβαλε την σφραγίδα της στην Τήνο μετά το 1823. Ο τορπιλισμός της Έλλης το 1940 έφερε πάλι στο προσκήνιο της εθνικής ιστορίας την Τήνο. Οι ιστορικές στιγμές χώρισαν τα δύο διπλανά νησιά. Όπως τα χώρισαν και οι αποστάσεις από την Ραφήνα ή τον Πειραιά.

 

Και στη σύγχρονη εποχή ο πρωτογενής τομέας αποτελεί ένα μικρό, αλλά σημαντικό πυλώνα της οικονομίας της Τήνου όπως εξήγησε ο γεωπόνος της Ένωσης Αγροτικών Συναιτερισμών Τήνου Mατθαίος Βίλλας. Εδώ οι διασωζόμενοι πέτρινοι ανεμόμυλω του Πύργου (φωτ. Εν Άνδρω).

Όμως εκεί που οι αποστάσεις πήραν διαστάσεις είναι στην περίπτωση της σύγχρονης οικονομίας. Η κοντινή Άνδρος έδεσε την μοίρα της με τη ναυτιλία και την αυτάρκεια που αυτή της προσέφερε για πολλά χρόνια. Και έδεσε την μοίρα της με την γεωργία όσο οι διεθνείς αγορές το επέτρεπαν στα λεμόνια και στα κρεμμύδια. Η μακρινή Τήνος αναζήτησε διέξοδο σταδιακά στη μικρή γεωργία που αναπτύχθηκε κυρίως γύρω από μικρούς καλλιεργητές και επί μέρους καλλιέργειες όπως π.χ. η αγκινάρα, αλλά τουριστικά με τους πιστούς που έφταναν από όλα τα μέρη της Ελλάδας για τη Μεγαλόχαρη.

Και ξαφνικά στη δεκαετία του 1980 μπαίνει ο σύγχρονος μαζικός τουρισμός στη ζωή των δυο νησιών. Η Άνδρος αν και ξεκίνησε πρώτη, αρχές του 1970 με αναφορές στις εφημερίδες και το Μπατσί με το ιστορικό φιλμ «Κορίτσια στον ήλιο» έμεινε γρήγορα πίσω. Κι αυτό γιατί δεν ασχολήθηκε συστηματικά με τον τουριασμό, ενώ δίπλα της ο θρησκευτικός τουρισμός έδειξε τη δυναμική του. Η Χώρα της Τήνου άρχισε να αναπτύσσεται και να επεκτείνεται. Τα χωριά εγκαταλείφθηκαν. Όσοι Τήνιοι δεν πήγαν στην Χώρα πήγαν στην Αθήνα.

Όμως η ροή των πιστών μεγάλωνε. Και κάποια στιγμή άρχισαν να καταφθάνουν και οι πρώτοι διανοούμενοι. Οι αναφορές στον Χαλεπά, στον Φιλιππότη, στον Λύτρα, στον Γύζη, αρκούσαν για να θέλξουν κάποιον να γνωρίσει την πατρίδα τους: την Τήνο. Βρήκαν στα γύρω χωριά σπίτια άδεια, εγκαταλειμμένα. Και αγόρασαν φτηνά. Έτσι φτιάχτηκε ο Τριάνταρος και τα άλλα χωριά, που πολλά έχουν εξαιρετική θέα στο αρχιπέλαγος ή στη Μύκονο. Έτσι φτιάχτηκε όλη η περιοχή μέχρι τον Άγιο Ιωάννη. Περιοχές στο νότο με θέα την διπλανή και διάσημη Μύκονο. Και μετά άρχισε και η επέκταση της πόλης προς βορά φτάνοντας μέχρι τα Κιόνια. Κάπως έτσι έφτασε κι ο Τσόκλης στην Τήνο πριν μερικές δεκαετίες και αργότερα φτιάχτηκε στον Κάμπο και το μουσείο Τσόκλη, δίπλα στο σπίτι του μεγάλου εικαστικού.

Οι κορυφαίοι καλλιτέχνες της Τήνου. Ανάμεσα τους μερικοί από τους κορυφαίους γλύπτες και ζωγράφοι της Ελλάδας. Αναμνηστική πλάκα στην κεντρική πλατεία του Πύργου (φωτ. Εν Άνδρω).

Το νησί έχει πλούσια καλλιτέχνικη ιστορία. Εδώ η προτομή του σπουδαίου Τήνιου μουσικού Νίκου Σκαλκώτα που κατάγεται από την περιοχή του Πύργου. Στο βάθος χαμηλά η παραλία του Πανόρμου (φωτ. Εν Άνδρω).

Συνάμα ο Πύργος εξελίσσεται σταδιακά σε καλλιτεχνικό κέντρο και τουριστικά αναφορά. Η πατρίδα του Χαλεπά, του Φιλιππότη, του Λύτρα και τόσων άλλων, έχει μια ιστορία. Την οποία συνεχίζει σήμερα με την Σχολή Καλών Τεχνών και τα εργαστήρια μαρμαρογλυπτικής, αλλά και με τα  μουσεία Χαλεπά, Τηνίων και μαρμαροτεχνίας. Επίσης έχει σπουδαία λαϊκά και θρησκευτικά μνημεία της περιοχής. Και κάπως έτσι γίνεται κέντρο αναφοράς του νησιού.

Τουρισμός και πολιτισμός

Η συνάντηση δύο δογμάτων και δύο πολιτισμών σε ένα νησί. Η καθολική αρχιεπισκοπή Τήνου που έχει προβλήματα εγκατάλειψης. Λίγο πιο κάνω τα Λουτρά και λίγο πιο πάτω το Εξώμβουργο (φωτ. Εν Άνδρω).

Λοιπόν δεν είναι τα καράβια και τα δρομολόγια του Πειραιά που κάνουν τη διαφορά της Άνδρου με την Τήνο, όπως λέγεται συχνά στο νησί μας. Γιατί από Πειραιά έχουν ένα δρομολόγιο τη μέρα και η κίνηση δεν είναι μεγάλη. Από Ραφήνα και τη Μύκονο όμως γίνεται σχεδόν το 90% των μετακινήσεων προς το νησί.

Λιμάνι της Τήνου, Κυριακή 24/9: Το Superferry ταξιδεύει προς Σύρο στο μοναδικό δρομολόγιο επιστροφής της μέρας προς Πειραιά! Το Tera κάνει μια από τις πολλές επιστροφές της μέρας προς Ραφήνα!!! Η αναλογία το καλακαίρι ήταν ένα πλοίο προς Πειραιά και έξι προς Ραφήνα! Ενώ τον Σεπτέμβρη ήταν 1 προς 5!! Στο συγκεκριμένο δρομολόγιο το Tera (ένα από τα 5 πλοία της μέρας) πήρε 1400 για Ραφήνα και το Superferry (το 1 δρομολόγιο προς Πειραιά) 400 για Πειραιά! (φωτ. Εν Άνδρω). 

Ακόμα κι εφέτος που η Sea Jet έκανε το μεγάλο άνοιγμα στο νησί πάλι στο τελικό νούμερο η διαφορά – παρά τις μεγάλες εκπτώσεις - ήταν πολύ μικρή. Απλώς η Sea Jet κατάφερε και εκτόπισε τους ανταγωνιστές της με τις χαμηλές τιμές και πήρε αυτή τη μερίδα του λέοντος με την βοήθεια του Tera. Άρα η διαφορά με την Άνδρο δεν είναι ευκαιριακή και δεν είναι εφετινή. Πάει πίσω στον χρόνο και έχει άλλες αιτίες.

Μερικά αναλυτικά νούμερα αφίξεων στα δύο νησιά για να καταλάβουμε:

ΑΝΔΡΟΣ

Ιούλιος 2016                                                                            Αύγουστος 2016

Επιβάτες 56.375 – ΙΧ 11.093                                 Επιβάτες 54.276 – ΙΧ 11.147

Ιούλιος 2017                                                                          Αύγουστος 2017

Επιβάτες 57.339 – ΙΧ 11.513                                  Επιβάτες 56.335 – ΙΧ 12.044

  ΤΗΝΟΣ

Ιούλιος 2016                                                                             Αύγουστος 2016

Επιβάτες 86.332 – ΙΧ 7.839                                   Επιβάτες 93.401 – ΙΧ 9.437

Ιούλιος 20117                                                                             Αύγουστος 2017

Επιβάτες 90.302 – ΙΧ 8.873                                  Επιβάτες 100.986 – ΙΧ 10.705

(Στοιχεία λιμεναρχεία Άνδρου και Τήνου)

Τι μας λένε τα παραπάνω νούμερα; Πως οι προσκυνητές δεν χρειάζονται αυτοκίνητο. Πάνε περπατώντας από το λιμάνι μέχρι την εκκλησία. Ανάβουν ένα κερί, κάνουν μια προσευχή, προσκυνούν την εικόνα, κάνουν, αν έχουν, ένα τάμα και ξαναπάνε στο λιμάνι για το καράβι. Αν θεωρήσουμε πως κάθε αυτοκίνητο που πάει στην Τήνο έχει μέσο όρο τρεις επιβάτες διαπιστώνουμε πως από 60.000 μέχρι 70.000 προσκυνητές τον μήνα πηγαίνουν τους δύο μήνες της αιχμής για την Μεγαλόχαρη! Από αυτούς αρκετές χιλιάδες κάθονται παραπάνω της μιας μέρας και κάνουν και μια βόλτα στο νησί. Με βάση τον αριθμό των ΙΧ αυτοκινήτων να υποθέσουμε πως τουλάχιστον από 25.000 μέχρι 35.000 επισκέπτες το μήνα πάνε για τουρισμό τους δύο μήνες αιχμής. Με δεδομένο ότι οι αποστάσεις είναι μικρές (η μεγαλύτερη 30 και 34 χιλιόματρα) πάνε και οι προσκυνητές μέχρι τα διπλανά χωριά και τα μουσεία τους.

Κέντρο της ορθοδοξίας η Τήνος για την Ελλάδα από το 1823 μέχρι σήμερα (φωτ. Εν Άνδρω).

Σε αντίθεση με την Τήνο η Άνδρος έχει πολύ μικρότερο αριθμό προσκυνητών που πάνε σε δύο κυρίως μοναστήρια. Στη Μονή Παναχράντου και στην Αγία Μαρίνα. Με δεδομένα τα νούμερα των αφίξεων να θεωρήσουμε πως κάποιες χιλιάδες το μήνα - στην κορύφωση της σεζόν - πάνε και για να προσκυνήσουν στην Άνδρο. Είναι όμως προφανές πως ο θρησκευτικός τουρισμός της Άνδρου δεν έχει καμία σχέση με της Τήνου.

Άρα η Τήνος διαμορφώθηκε τουριστικά από τον θρησκευτικό τουρισμό. Και μετά ανέπτυξε τον πολιτιστικό τουρισμό και τελευταία και τις απλές διακοπές. Αυτό φαίνεται από την σημαντική ανάπτυξη του Πύργου κατά τα τελευταία χρόνια, αλλά και τις ευκαιρίες που χάνει το νησί με την μη αξιοποίηση σημαντικών μνημείων όπως το μοναστήρι των Ουρσουλίνων και του ναού του Αγίου Ιωσήφ στα Λουτρά. Ο λόγος πως και τα δύο είναι του καθολικού δόγματος και έτσι δεν έχουν καμία βοήθεια!!!

 

Το ότι είναι κέντρο της ορθοδοξίας κάνει την Τήνο δυστυχώς να παραμελεί έναν ξεχωριστό και μοναδικό πολιτιστικό μνημείο thw όπως το μοναστήρι-μουσείο των Ουρσουλιτών στα Λουτρά. Από εδώ ξεκίνησαν την εκπαιδευτική πορεία τους οι μοναχές του ομώνυμου καθολικού τάγματος πριν 150 περίπου χρόνια και άπλωσαν στην Ελλάδα και στον κόσμο τα ομώνυμα σχολεία τους (φωτ. Εν Άνδρω).

Τέλος σημαντικός είναι ο ρόλος των παραθεριστών που έχουν συμβάλει στη διάσωση των χωριών του νησιού και έχουν παρουσία την εποχή των διακοπών ακόμα και σε θέματα πολιτισμού. Και από θέματα πολιτισισμού η Τήνος διακρίνεται τόσο με τις λαϊκές γιορτές της (γιορτή αγγινάρας, κρασιού, μελιού, κάπαρης, ρίγανης, ρακιού κλπ), αλλά και με τα φεστιβάλ λογοτεχνίας, ποίησης, πολιτισμού, εκθέσεων, που όλα έχουν μια κάποια σύνδεση ή βοήθεια από το Ϊδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, που έχει σχέση με την εκκλησία της Παναγίας.

Εδώ βλέπουμε συγκριτικά πως τα δύο βασικά Ιδρύματα της Άνδρου έχουν περιορισμένη ή ελάχιστη διείσδυση στην κοινωνία του νησιού. Προσφέρουν μεν με τις εκθέσεις τους μια καλλιτεχνική εστία και δημιουργούν μια αναφορά για το νησί. Αλλά δεν το διαμορφώνουν. Δεν κινητοποιούν γύρω τους την κοινωνία, τους διανοούμενους, δίνοντας μεγαλύτερη ώθηση στα ίδια και στην Άνδρο. Κάτι που όμως συμβαίνει στην Τήνο.

Κάθε γωνιά της Τήνου ξεχωρίζει για το γούστο των ανθρώπων και την ποιότητα του φαγητού της. Είναι δύο πράγματα πάνω στα οποία στηρίχτηκε ο ποιοτικός τουρισμός του νησιού. Στην πάνω φωτογραφία βλέπουμε την γουστόζικη αυλή που προσφέρει πρωινό το μικρό ξενοδοχείο Vincenzo στο κέντρο της Χώρας. Ένα ξενοδοχείο που είναι πρώτο για την Τήνο στις διεθνείς πλατφόρμες Trip Advisor.com και Booking com! Στην κάτω φωτογραφία το "γκουρμέ" πρωινό του στο οποίο το 90% είναι με τοπικά προϊόντα που παρασκευάζονται στο αγρόκτημα του ιδιοκτήτη του Γιάννη Βιδάλη και στην κουζίνα του!!! (φωτ. Εν Άνδρω).

Η τουριστική πίεση στην Τήνο έχει οδηγήσει στην αξιοποίηση της γαστρονομίας ως ενός μέσου για την προσέλκυση τουριστών στο νησί. Όλο το νησί έχει 68 εστιάτόρια και ταβέρνες, εκ των οποίων τα 15 σουβλατζίδικα (12 εκ των οποίων στη Χώρα). Πολλά από τα εστιατόρια είναι «γκουρμέ». Μεγάλο μέρος της ελίτ που έχει «ανακαλύψει» την Τήνο τα προτιμούν. Έτσι η Τήνος έχει εξελιχθεί την τελευταία 5ετία ως γαστρονομικός προορισμός και έχει προσπεράσει άαλα πολύ σημαντικά νησιά των Κυκλάδων.

 Το απλόχωρο λιμάνι της Τήνου ακόμα και στο τέλος Σεπτέμβρη έχει πάνω από 10-15 τουριστικά ιστιοφόρα τη μέρα. Κάτιμ που δείχνει πως αρκετοί από Μυκονο κάνουν και μια βόλτα στην Τήνο... (φωτ. Εν Άνδρω).

Μπορεί η πόλη της Τήνου να μην έχει την ξεχωριστή ομορφιά της πόλης της Άνδρου, όμως; έχει την μεγάλη παραλία, έχει το απλοχωρο λιμάνι και μια διαρκή κίνηση προσκυνητών. Με τον τρόπο αυτό μπορεί και διατηρεί 5.000 περίπου κατοίκους που αποτελούν την κρίσιμη μάζα για να δώσουν ώθηση στο νησί ακόμα και τους δύσκολους χειμώνες, που λόγω της απόστασης (και του κόστους) το νησί δεν προσφέρεται για Σαββατοκύριακο. Με τον πληθυσμό των χωριών η Τήνος φτάνει παραπάνω από 8.000 κατοίκους τους δύσκολους μήνες.

Αντίθετα στην Άνδρο η κρίσιμη μάζα κατοίκων έχει μειωθεί. Γύρω στους 2.000-2.500 χιλιάδες είναι στη Χώρα, που διατηρεί ακόμα κάποιον πληθυσμό μαζί με τα γύρω χωριά. Η Υδρούσα και το Κόρθι απλώς επιβιώνουν περιμένοντας τα καλοκαίρια. Με ένα πληθυσμό διάσπαρτο σε όλο το νησί – που είναι πολύ μεγαλύτερο της Τήνου - της τάξεως των 7.000=7.5000 δύσκολα συγκεντρώνει κάπου μια κρίσιμη μάζα που θα συμβάλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη. Από την πολή της Τήνου, λοιπόν, ξεκινάνε όλα. Με την βοήθεια της Μεγαλόχαρης! Κι εκεί τελειώνουν.  Τουλάχιστον τους χειμώνες. Τα καλοκαίρια μπαίνουν όλοι στο χορό. Ακόμα και τα χωριά…

Το μουσείο μαρμαροτεχνίας της Τήνου. Ανοιχτό όλο τον χρόνο. κατασκευάστηκε με χρήματα του ΕΣΠΑ και της Τράπεζας Πειραιώς. Ανέδειξε ένα μοναδικό χωριό και προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο (φω. Εν Άνδρω).

Τέλος από τα μουσεία της Τήνου αρκεί να παραθέσουμε πάλι τα νούμερα για να δούμε τις διαφορές με την Άνδρο. Σε 30.000 υπολογίζονται οι επισκέπτες του σύγχρονοι και εξαιρετικού μουσείου μαρμαροτεχνίας του Πύργου βάσει εισιτηρίων. Όταν οι επισκέπτες των δύο γνωστών ανά το πανελλήνιο εκθέσεων της Άνδρου υπολείπονται, καθώς του Μουσείου Γουλανδή μαζεύει περίπου 15.000 τον χρόνο και το Ιδρυμα Κυδωνιέως περίπου 7.000 τον χρόνο. Και μια εντυπωσιακή πληροφορία για την ιστορία: ένας εκ των υπαλλήλων του είναι… ανδριώτης από την Κατάκοιλο!!!

Το μουσείο Κώστα Τσόκλη στον Κάμπο της Τήνου. Εδώ η εικαστική σύνθεση ζωγραφικής και γλυπτικής ο Άη Γιώργης και το καταραμένο φίδι. Κομμάτι της λαϊκής παράδοσης και πολιτισμού που ο Τσόκλης απέδωσε με μοντέρνο και δυναμικό τρόπο στην αυλή του μουσείου του στην Τήνο (φωτ. Εν Άνδρω).

Και στο μουσείο Τσόκλη τους τέσσερις μήνεςτης λειτουργίας του υπολογίζονται σε 5.000 αυτοί που κόβουν εισιτήριο. Και σε άλλους τόσους αυτοί που δεν κόβουν (σχολεία, εκπαιδευτικοί, δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες κλπ). Όλα αυτά δείχνουν μια καλλιτεχνική και τουριστική δυναμική μεγαλύτερη από της Άνδρου. Ας το λάβουμε υπόψη μας αν θέλουμε να αναπτυχθούμε κι εμείς και να μην λέμε απλώς λόγια αυτοδοξαστικά στο facebook…

Τα προϊόντα της γης

Οι αναβαθμίδες/πεζούλες στον Πύργο. Τοπίο ξερικό με λίγο νερό και λίγο πρασινο. Κάποτε σε αυτές φύτευαν στάρι και στους μύλους από πάνω το άλεθαν. Τώρα στέκουν εκεί μνημείο ένος δύσκολου τρόπου ζωής που χάθηκε... (φωτ. Εν Άνδρω).

Κάποτε η Άνδρος είχε γεωργία και η Τήνος είχε γεωργούς. Τώρα η Άνδρος προσπαθεί να πάρει εμπρός στη γεωργία, ενώ η Τήνος έχει ακόμα γεωργούς. Για παράδειγμα: η Άνδρος παράγει τον χρόνο 40-50 τόνους τυρί ή άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα από τρία γνωστά τυροκομεία. Η Τήνος παράγει 100-110 τόνους τυρί στην Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Τήνου και μερικούς ακόμα τόνους από μεμονωμένους μικροπαραγωγούς του νησιού. Κι όχι μόνο παράγει η Τήνος, αλλά και εξάγει στην Αθήνα. Κι όλα αυτά κόντρα στο δεδομένο πως η Άνδρος είναι και μεγαλύτερη και έχει πιο πολλά νερά από την Τήνο.

Ο μοναδικός πράσινος κάμπος της Τήνου στην Κώμη. Μια μεγάλη έκταση στην οποία καταλήγουν όλα τα νερά των γύρω βουνών και δημιουργούν και βιότοπο στο τέλος κοντά στην παραλία στις Κολυμπήθρες. Καλλιεργούνται κυρίως κηπευτικά (φωτ. Εν Άνδρω).

Η Άνδρος έχει 250-300 τόνους λάδι τις καλές χρονιές και 50-80 τόνους τις κακές χρονιές. Η Τήνος παράγει 40-60 τόνους λάδι ψυχρής σύνθλιψης τον χρόνο. Εμφανής η διαφορά της απόδοσης των δύο νησιών. Αλλά και εμφανής η γεωργική κληρονομιά που άφησαν οι προηγούμενοι στην Άνδρο. Όμως στην οινοποιία που θέλει χέρια σήμερα η Τήνος προηγείται με 4 εμφιαλωτήρια και επιπλέον ένα που εξάγει μικρές και ακριβές ποσότητες κατευθείαν στη Γαλλία. Ακόμα η Τήνος έχει μια πολύ γνωστή μπύρα και επιπλέον έχει δύο βιοτεχνίες μαρμελάδας, τουρσιών, γλυκών κουταλιού κλπ. Το ίδιο και με το μέλι που η Τήνος υπερέχει ποσοτικά από την Άνδρο παράγοντας από 30-70 τόνους τον χρόνο.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Ο τουρισμός δίνει τον βηματισμό στην Τήνο. Η Μεγαλόχαρη έχει κάνει το «θαύμα» της στο νησί.  Ο πολιτισμός έχει σημαντικό ρόλο και βοηθείται με κάθε τρόπο. Η αγροτική παραγωγή κρατά και βοηθά τα «γκουρμέ» και ενίοτε ακριβά εστιατόρια. Όμως την διαφορά με την Άνδρο δεν την κάνει το νησί. Από αυτή την άποψη η Άνδρος έχει περισσότερες δυνατότητες. Την διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι του νησιού. Προκομμένοι, εργατικοί, φιλικοί, επενδύουν στο έπακρο σε ότι υπερτερούν.

Η μαρμάρινη προτομή του μεγάλου έλληνα γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά στο ακρογωνιαίο τμήμα της πατρίδας του δίπλα στο χωριό Μαρλάς. Πίσω διακρίνεται το Στενό και η Άνδρος (φωτ. Εν Άνδρω).

Ο τουρισμός της Τήνου κτίστηκε βήμα-βήμα πάνω στους προσκυνητές. Όμως δεν έμειναν σε αυτούς. Προσέλκυσαν ξένους και έλληνες παραθεριστές και  αξιοποιώντας τα τοπικά προϊόντα τους δημιούργησαν ξεχωριστές γεύσεις στα εστιατόρια και πολλές τοπικές αγροτικές γιορτές.

Συνάμα δίνοντας εδώ και πολλά χρόνια βήμα στον πολιτισμό το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού πρωτοστατεί σε υποτροφίες στους νέους και σε βοήθειες κάθε ντόπιας, εθνικής ή και διεθνούς καλλιτεχνικής εκδήλωσης. Και αξιοποίησε στο έπακρο τα μουσεία της. Έτσι αναδείχθηκε η Τήνος ως παραγωγός πολιτισμού και ως τόπος καλλιτεχνικών δρώμενων αποκτώντας ένα σημαντικό “brandname” και σε αυτό το πεδίο. 

ΑΦΗΣΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

ΑΦΗΣΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

  1. Σχολιάζετε ως επισκέπτης.
Attachments (0 / 3)
Share Your Location
There are no comments posted here yet
This comment was minimized by the moderator on the site

Το αρθρο ειναι παρα πολυ ωραιο και ενημερωτικο και ας το λαβουν πολυ σοβαρα οι ιθυνοντες για να βρουν λυσεις και να μπορεσουν να βγαλουν το νησι απο το τελμα που βρισκεται εδω και αρκετες δεκαετιες. Θα ηθελα επισης να αναφερθω στην αυξηση παλι των ακτοπλοικων εισητηριων. Ζητησα να αγορασω εισητηρια ατομικα και αυτοκινητο για Ραφηνα -Ανδρο και οι τιμες απο 1 Οκτωβριου επανερχονται στις παλαιες τιμες δηλ 19,00 ευρω το ατομικο και 42 ευρω το αυτοκινητο.Το πυροτεχνιμα των 13 ευρω το ατομικο και 27 ευρω το αυτοκινητο ελαβε τελος. Τωρα οι κυριοι ακτοπλοοι θα μας χορεψουν στο ταψι

This comment was minimized by the moderator on the site

Συγχαρητήρια κ. Μπασαντή για τη συνεκτική και εύστοχη συγκριτική παρουσίαση των οικονομικών διαδρομών των δύο νησιών. Κρατώ τη φράση:"Όμως την διαφορά με την Άνδρο δεν την κάνει το νησί. Από αυτή την άποψη η Άνδρος έχει περισσότερες δυνατότητες. Την διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι του νησιού. Προκομμένοι, εργατικοί, φιλικοί, επενδύουν στο έπακρο σε ότι υπερτερούν". Και διερωτώμαι με λύπη. Εμείς τι κάνουμε; Δεν έχουμε ανθρώπους; Η απάντηση μου: και φυσικά έχουμε, όμως αυτό που μας λείπει είναι ότι, δεν έχουμε ταπεινούς μπροστάρηδες με όραμα την καθοδήγηση και ένταξη του νησιού στο σύγχρονο κόσμο της οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας. Μας τρώει η ξιπασιά, η μικροπολιτική εξυπηρέτηση ατομικών ή φιλικών συμφερόντων και η διχαστική υπεροψία μιας μερίδας του νησιού, ως κατάλοιπα της αρχοντοκρατίας, που βρήκαν συνεχιστές στην πλουτοκρατική εξέλιξη της ναυτικής κοινωνίας του νησιού.