Ο Λεωνίδας Γονέος σε επιχειρηματικό συνέδριο του κλάδου στην Αθήνα στη δεκαετία του 1970 (αρχείο Λ. Γονέου).

Απέναντι στον εντεινόμενο ανταγωνισμό, που έχει ήδη ξεκινήσει στο λιανεμπόριο, η μεγαλύτερη επιχείρηση της Άνδρου απαντά με επέκταση της στο Μπατσί. Στα μέχρι σήμερα πέντε καταστήματα της (τρία στη Χώρα, ένα στο Κόρθι, ένα στον Άγιο Πέτρο) προσθέτει ακόμα ένα στην παραλία του Μπατσιού. Το κατάστημα ξεκινά Σάββατο πρωί 17/6 την λειτουργία του και το απόγευμα της ίδιας μέρας στις 19:00 θα κάνει και τα εγκαίνια του.

Νειμποριός πριν την δεκαετία του 1930.

Η εταιρεία Γονέου είναι μια ιστορική επιχείρηση της Άνδρου. Ξεκίνησε από τον Δημήτρη Γονέο το 1930 με ένα μπακάλικο στον κεντρικό πεζόδρομο της Χώρας – στο κτίριο Δούκα. Μαζί του ο Δήμητρης είχε και τον δεκάχρονο αδελφό του Κώστα Γονέο. Τα εμπορεύματα τότε έφταναν στον πεζόδρομο με εργάτες που τα ανέβαζαν από την Πλακούρα στην αγορά.

Ο δεκάχρονος Κώστας Γονέος μπροστά στο μπακάλικο του αδελφού του Δημήτρη στον πεζοδρομο της Χώρας το 1930 (αρχείο Λ. Γονέου).

Το 1933 ο μεγάλος και ο μικρός αδελφός κατέβηκαν στο Νειμποριό. Εκείνη την εποχή σε μια απόσταση 40 μέτρων υπήρχαν τρία μπακάλικα, ο Γονέος, ο Γασπαρής και ο Πρώιος, που δούλευαν αρμονικά μεταξύ τους. Το λιανεμπόριο της εποχής συνίστατο σε αλεύρι, ζάχαρη, πράσινο σαπούνι, χλωρίνη, πελτές, σχοινιά, ζωοτροφές κλπ. Κατέβαιναν, λοιπόν, από τα χωριά, μια στις τόσες, οι άνδρες σε μουλάρια και γαϊδούρια και έφερναν και την δική τους πραμάτεια (λάδι, αμύγδαλα, λεμόνια, τυριά κλπ) τα πουλούσαν και μετά αγόραζαν ότι χρειάζονταν για το σπίτι.

Μπροστά στο καφενείο του Παναγιώτη Τσίκνα στο Νειμποριό. Διακρίνεται από πίσω το μαγαζί της Ευγενίας Πρωΐου. Πρώτος από αριστερά ο Μιχάλης Πρωΐος.

Το «παρκινγκ» για τα ζώα ήταν ο ποταμός στο Νειμποριό δίπλα στο μαγαζί του Πρώιου. Εκεί τα έδεναν. Ψώνιζαν και τα φόρτωναν. Έκαναν και καμία βόλτα στη Χώρα και πήγαιναν και για ένα κρασί στο ιστορικό καφενείο του Παναγιώτη Τσίκνα στο Νειμποριό. Και το απόβραδο ανέβαιναν στα ζώα και ξανά πίσω στο χωριό. Μέχρι την επόμενη φορά…

Νειμποριός. Προμολεμική φωτογραφία.

Οι έμποροι εκείνη την εποχή είχαν δύο-τρία γαϊδούρια για να φέρνουν το εμπόρευμα στον Νειμποριό αρχικά από την Πλακούρα και αργότερα από το λιμάνι. Τα εμπορεύματα τα έφερναν με καΐκια από τα απέναντι νησιά ή από τον Πειραιά. Μερικοί καϊκτσήδες της εποχής ήταν: ο Νίκος Πανταζής, ο Δημήτρης Μοσχόβης, ο Παναγιώτης Μαρούσης και αργότερα ο ο Γιώργος Σαμιωτάκης κ.α. Άλλες εποχές, άλλο εμπόριο, άλλες ανάγκες…

Πλακούρα. Φόρτωμα εμπορευμάτων προπολεμικά από τα καΐκια στα γαΐδουράκια.

Μεταπολεμικά το σκηνικό παραμένει ίδιο. Λίγα πράγματα αλλάζουν μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970. Μέχρι τότε ο κόσμος ψώνιζε κεντρικά στη Χώρα, αλλά υπήρχαν και μπακάλικα ή παντοπωλεία στα χωριά. Στα Λειβάδια του Λεωνίδα Μπεή, στο Βραχνού του Νικόλαου Μήλα, στο Συνετί του Αντώνη Κοντού και του Τάσου Γιαννάκη, στις Στενιές της Διαμάντης Βήχου, της Μίνας Κυρτάτα, του Γιώργη Μαριέτη και του Θεοδόση Φαλάγγα, στ’ Αποίκια του Γιάννη Ραΐση, στη Βουρκωτή του Γιώργου Μανδαράκα, στη Μεσαριά του Κωνσταντίνου Μωραΐτη, του Ευάγγελου Βούλγαρη και του Θόδωρου Μπαφαλούκου, στον Πιτροφό του Αντώνη και του Κωνσταντίνου Κουλούρη, στον Πάνω Πιτροφό του Νικόλαου Λάβδα και του Λεονάρδου Αννύση, στο Υψηλού του Φουντουλάκη, στις Στραπουριές του Περτέση και του Δ. Στυλιανού.

Το καΐκι "Πενσυλβάνια" του κορθιανού Βασίλη Πανταζή. Μετέφερε μεταπολεμικά προϊόντα από και προς την Άνδρο από τα νησιά, τον Πειραιά, τον Βόλο, την Χαλκίδα και την Θεσσαλονίκη.

Τέλος στη Χώρα γνώστα μπακάλικα και παντοπωλεία ήταν: του Σαραντόπουλου (στη συνέχεια αδελφοί Μανούσου), του Θ. Αλαφραγκή, του Ν. Βρεττού, του Γ. Σκουλούδη, του Ν. Βούλγαρη, του Λ. Μπασαντή, του Λ. Στρατή, του Θ. Αμωράτη, του Π. Στρατή, του Α. Γασπαρή, της Ευγενίας Πρώιου και των αδελφών Γονέου.

Νειμποριός. Μεταπολεμική φωτογραφία. Άνθρωποι που έρχονται στην Χώρα από το λιμάνι. 

Όπως βλέπουμε από τον εκτενέστατο κατάλογο, λόγω έλλειψης δρόμων και μεταφορικών μέσων, το δίκτυο ήταν μεγάλο και το αποτελούσαν πολλά μικρά μπακάλικα και παντοπωλεία σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή όπου, για παράδειγμα το 1967, το γυμνάσιο της Άνδρου είχε 800 παιδιά!!! Οι μετακινήσεις που αρχικά γίνονταν με ζώα και με καΐκια έφτσαν στη δεκαετία του 1980 να γίνονται με φορτηγά. Το πρώτο φορτηγό για το λιανεμπόριο ήταν αρχές δεκαετίας του 1960 του Κ. Γονέου: ένα Hanomac με ξύλινη καρότσα! Άλλη εποχή, άλλες καταστάσεις, άλλες διαστάσεις…

Η Χώρα από την μεριά του Νειμποριού. Διακρίνεται ο τότε χωματόδρομος και ο Συνοικισμός.

Στη δεκαετία του 1980 φτιάχνονται καλύτεροι δρόμοι, ανεβαίνει το βιοτικό επίπεδο και σταδιακά όλα τα μικρά μπακάλικα στα χωριά κλείνουν και αρχίζει να επικρατούν τα κεντρικά της Χώρας. Το 1982 ο Λεωνίδας Γονέος, που έχει ήδη μπει στο μαγαζί και την εταιρεία του πατέρα του από το 1977, κάνει το πρώτο μεγάλο βήμα και ανοίγει μαγαζί στους Ανεμόμυλους. Εγκαταλείπει τον Νειμποριό μετά από σχεδόν 50 χρόνια. Ο Νειμποριός πια έχει περιθωριοποιηθεί μιας και το λιμάνι της Άνδρου είναι το Γαύριο και το αυτοκίνητο πλέον αρχίζει να κυριαρχεί στη ζωή του νησιού. Ο κεντρικός δρόμος είναι μεγάλος κράχτης για ένα νέο παντοπωλείο στην είσοδο της Χώρας, καθώς δίνει περισσότερες δυνατότητες στην επιχείρηση.

 

Τέσσερα καταστήματα της εταιρείας στην Άνδρο (αρχείο Λ. Γονέου) .

Δέκα χρόνια αργότερα, το 1992, ο Λεωνίδας Γονέος επεκτείνει τις επιχειρήσεις του με ένα νέο κτίριο – αποθήκες και χονδρεμπόριο – στην Πελεκανιά της Χώρας. Το νησί είναι πια ανερχόμενος προορισμός και ο τουρισμός έχει αρχίσει να μπαίνει στη ζωή του. Μαζί με τους τουρίστες και νέοι κάτοικοι ή παραθεριστές δίνουν νέα οικονομική ζωή στην Άνδρο.

Όλα αυτά μέχρι το 1999, που ανοίγει το πρώτο κανονικό σούπερ-μάρκετ στην Άνδρο. Είναι το σούπερ-μάρκετ Γαληνού-Μώρου, που ήρθε από την Χαλκίδα, στα Πευκάκια της Xώρας. Αυτό το σούπερ-μάρκετ αλλάζει όλα τα δεδομένα στον χώρο του λιανεμπορίου της Άνδρου. Όσοι δεν μπορούν να ακολουθήσουν τη νέα τάση που παθαίνουν καθίζηση. Αναφέρεται πως σε μπακάλικο της εποχής έπεσε ο τζίρος μέσα σε έξι μήνες κατά 90%!! Την επόμενη περίοδο το μικρό μπακάλικο αντέδρασε, εκσυγχρονίστηκε και έγινε σούπερ-μάρκετ. Και στο τέλος αύξησε τον τζίρο του κατά 300%!!!

Στην επόμενη δεκαετία ο Λεωνίδας Γονέος εξελίσσεται και απαντά στον ανταγωνισμό προσθέτοντας δύο ακόμα μικρά σούπερ-μάρκετ επεκτεινόμενος πια σε όλη την Άνδρο. Το πρώτο το 2004 στον πεζόδρομο της Χώρας και το δεύτερο το 2006 στον Όρμο Κορθίου. Τέλος η επιχείρηση προσθέτει ένα ακόμα κατάστημα στην αλυσίδα της στην ευθεία του Άγιου Πέτρου το 2013.

 

Ο Λεωνίδας Γονέος - κεντρικό πρόσωπο στην εξέλιξη της εταιρείας - στα εγκαίνια του καταστήματος της Αγοράς. Από τον πεζόδρομο ξεκίνησε η εταιρεεία το 1930 και στον πεζόδρομο επέστρεψε - 74 χρόνια μετά - το 2004. Ενδιαμέσως ακολούθησε για σχεδόν 50 χρόνια (1933-1982) την άνοδο και την πτώση του Νειμποριού σαν εμπορικό κέντρο της Χώρας (αρχείο Λ. Γονέου).

Σήμερα η επιχείρηση Γονέου έχει ήδη 5 σούπερ-μάρκετ σε όλη την Άνδρο κυριαρχώντας στο λιανεμπόριο. Όμως τα μηνύματα των καιρών είναι φανερά: ή αναπτύσσεται ή άλλοι θα κερδίσουν έδαφος, καθώς ο ανταγωνισμός οδηγεί στη μεγέθυνση των επιχειρήσεων...

Πριν ακόμα εμφανιστεί στο νησί η Προμηθευτική η επιχείρηση Γονέου είχε πάρει τα μηνύματα. Είχε κάνει αρκετές κρούσεις για περαιτέρω επέκταση. Και το 2017 επεκτείνεται στο Μπατσί. Στο μέσον του παραλιακού δρόμου ανοίγει σε λίγες μέρες ένα νέο σούπερ-μάρκετ: το έκτο.

Η επιχείρηση είναι ήδη εδραιωμένη σε όλη την Άνδρο. Η διαδρομή της από το πρώτο μικρό μπακάλικο στον πεζόδρομο της Χώρας το 1930 μέχρι το τελευταίο σούπερ-μάρκετ το 2017 στο Μπατσί κονυά 90 χρόνια και καλύπτει ουσιαστικά 4 γενιές στο λινεμπόριο της Άνδρου: από τον Δημήτρη Γονέο στον Κώστα Γονέο και από τον Λεωνίδα Γονέο στον Κωνσταντίνο Γονέο.

 

 Αγορά Χώρας. Η εμπορική καρδιά του νησιού. Τα τελευταία 90 χρόνια όλα έχουν αλλάξει στον πεζόδρομο και στην Άνδρο. Άλλαξαν οι εποχές και οι άνθρωποι. Άλλαξαν τα εμπορεύματα και τα εμπόριο. Μια ασταμάτητη μηχανή η οικονομία, με την βοήθεια της τεχνολογίας, τα άλλαξε και συνεχίζει να τα αλλάζει όλα....   

Η επιχειρηματική τους πορεία αποτυπώνει σε μεγάλο μέρος - όπως είδαμε - και την επιχειρηματική εξέλιξη της Άνδρου: από τα μικρά μπακάλικα στο κέντρο ενός χωριού ή μιας γειτονιάς στα πολλά και ευέλικτα σούπερ-μάρκετ πάνω στους κεντρικούς δρόμους του νησιού.

Με το Μπατσί κάνουν ένα βήμα στη νέα εποχή των μεγάλων ανακατατάξεων και του έντασης του ανταγωνισμού. Συνάμα είναι μια απάντηση στην έλευση και στη δυναμική παρουσία της νέας επιχείρησης, που άνοιξε ήδη το πρώτο σούπερ-μάρκετ στον Άγιο Σπυρίδωνα και σύντομα θα ανοίξει και το δεύτερο στο Νειμποριό.

Οι αλλαγές που θα επιφέρει ο ανταγωνισμός των δύο μεγάλων επιχειρήσεων στο νησί ίσως να είναι αντίστοιχος με αυτόν της εποχής Γαληνού το 1999. Κάποιοι ήρθαν και τότε - όπως και τώρα - από μακριά, αλλάζοντας τα τοπικά δεδομένα. Η εταιρεία Γονέου αντέδρασε τότε και πέτυχε. Και αντιδρά και σήμερα με επέκταση στο Μπατσί. Το προσδοκώμενο όφελος από αυτή την ανακατάταξη - όπως όλα δείχνουν - θα είναι του καταναλωτή/πελάτη που πλέον μπορεί να βρει ακόμα περισσότερα προϊόντα σε ακόμα καλύτερες τιμές.

«Εν Άνδρω»