Του Διαμαντή Μπασαντή

 

Θαλασσοκόρακας, σαν άγαλμα, στο Στενό...

Το ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό πρόγραμμα Life ολοκληρώνεται σε τρεις μήνες. Πόσοι στην Άνδρο ξέρουν τι συνεισέφερε στα 5 χρόνια της διάρκειας του; Πόσοι ξέρουν τι συνεισέφερε σε σχέδια, εφαρμογές και μελέτες για το περιβάλλον; Πόσοι ξέρουν πόσα χρήματα εισερεύσαν στην Άνδρο, αλλά και πόσο κόστισε στον Δήμο Άνδρου; Πόσοι ξέρουν ότι κατατέθηκε και νέο πρόγραμμα Life, το οποίο κόπηκε στις λεπτομέρειες; Πόσοι ξέρουν πως πριν κοπεί στις λεπτομέρειες το επόμενο Life είχε απαξιωθεί πολιτικά, όπως και το σημερινό, από τον "ισχυρό άνδρα" της σημερινής διοίκησης;

 

Φωλιές σπιζαετών στον Καμπανό...

Ερωτήσεις χωρίς απαντήσεις. Υπάρχει άραγε κάποιος αρμόδιος που πρέπει να απαντά στα πολλά ερωτήματα που έχουν θέσει οι αναγνωστες μας για το Life στο site μας εδώ και καιρό; Υπάρχει κάποιος να μαζεύει ερωτήσεις και τις παρατηρήσεις των κατοίκων της Άνδρου, που γράφουν εδώ και καιρό για το Life και να απαντά σε αυτές ώστε να ξεκαθαρίσουν μερικά πράγματα; Απ' ότι βλέπουμε μάλλον όχι. Κάπως έτσι η πληροφόρηση μπλέκει με την παραπληροφόρηση και το περιβάλλον με την αδιαφορία μας. 

Ας κάνουμε τον κόπο να πούμε εμείς μερικά πράγματα για το Life μιας και το πρόγραμμα είναι χρόνια τώρα "ορφανό" από κάποιον που θα πληροφορεί συστηματικά τους πολίτες. Το Life έχει συνολική ευρωπαϊκή επιχορήγηση στην 5ετία 2011-2016 1.350.000 €! Αυτά τα χρήματα θα δοθούν στους εταίρους του προγράμματος ως εξής: ο Δήμος Άνδρου παίρνει 660.000 €, η εταιρεία μελετών περιβάλλοντος NCC 530.000 € και η Ορνιθολογική Εταιρεία 160.000 €. Οι δύο παραπάνω εταίροι θα συνεισφέρουν μαζί στο πρόγραμμα 80.000 € στην 5ετία. Και ο Δήμος Άνδρου στην 5ετία θα συνεισφέρει 375.000 €!

Η συμμετοχή του Δήμου Άνδρου όμως είναι λίγο θεωρητική αν την αναλύσουμε σε επιμέρους συνεισφορές. Κάναμε τον κόπο και ψάξαμε και βρήκαμε πως για τον Δήμο Άνδρου συνεισφέρουν κι άλλοι. Συνεσφέρει το Πράσινο Ταμείο του κράτους 175.000 €. Ο Δήμος "θεωρεί" συνεισφορά του την μισθοδοσία δύο μονίμων υπαλλήλων του! Η μισθοδοσία αυτή στην 5ετία ανέρχεται σε 120.000 €! Υπάρχει επιπλέον ένα ταμείο γενικών εξόδων που δεν αφορά τον Δήμο και δίνει 60.000 €. Έτσι ο Δήμος Άνδρου βάζει πραγματικά χρήματα μόνο 20.000 €! Δηλαδή, ο Δήμος Άνδρου με 20.000 ευρώ «τρέχει» ένα επιστημονικό πρόγραμμα με 25 περιβαλλοντικές δράσεις για 5 χρόνια, το οποίο αφήνει πίσω του "προίκα¨στο νησί πολλά πράγματα!

Το παλιό ναυάγιο του Σεμίραμις στην βόρεια Άνδρο. Ύφαλος που αναπαράγει τη θαλάσσια ζωή...

Οι δράσεις του προγραμματος αναφέρονται και στα βουνά και στην θάλασσα και αποτελούν οδηγό για όλες τις ενέργειες που θα γίνουν στο μέλλον για την διάσωση και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος, ενώ συγχρόνως αποτελούν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τα επόμενα βήματα της Άνδρου! Πρακτικά είναι ένας μπούσουλας για την περιβαλλοντική ανάπτυξη. Και με τον τρόπο αυτό συνεισφέρει βεβαίως και στον τουρισμό του νησιού.

Ο επίσημος επιχειρησιακός χάρτης του Life. Πόσοι τον έχουν δει; Και πόσοι τον μελέτησαν; 

Μερικά ενδεικτικά στοιχεία του προγράμματος: σχεδιάζει τη διάσωση τεσσάρων ειδών σπάνιων πουλιών. Βοηθά στην διατήρηση θαλάσσιων ειδών όπως π.χ. η μεσογειακή φώκια. Συμβάλει στη διάδοση νέων καλλιέργειων με παραδοσιακούς σπόρους με στόχο την ανάπτυξη στην Άνδρο οικολογικών καλλιεργειών. Ανακατασκεύασε και επαναλειτούργησε τρεις περιστερώνες, κατασκεύασε αρκετά αγκυροβόλια μικρών σκαφών. Για τις δράσεις του αγόρασε ένα σκάφος παντός καιρού, ένα αυτοκίνητο 4Χ4, ένα τρακτέρ, υλικά κλπ. που όλα μένουν στον Δήμο Άνδρου. Τέλος από όλο τον όλο σχεδιασμό μένουν στο νησί ως "προίκα" μια σειρά σημαντικές μελέτες και εφαρμογές.

Όλα αυτά με ευρωπαϊκά χρήματα που για να δοθούν πέρασαν αυστηρούς ελέγχους μέσα από διαγωνισμούς εγκεκριμένους και με συνεχή επίβλεψη από τις αρμόδιες αρχές και την Ε.Ε. Όσοι κατά καιρούς (2011-2016) έγραψαν για σπατάλες ή για κόστος στον Δήμο ή ότι άλλο, θα πρέπει να γίνουν πιο συγκεκριμένοι και να λάβουν υπόψη και τους συνεχείς ελέγχους και αξιολογήσεις του προγράμματος. Δεν είμαστε ειδικοί στο θέμα, αλλά ρωτήσαμε και μάθαμε πως, εκτός από την κατά καιρούς γενική πολιτική ευθύνη του προγράμματος των εκάστοτε διοικήσεων, το πρόγραμμα το "τρέχουν" υπάλληλοι με συγκεκριμένες ειδικεύσεις του Δήμου και επιπλέον υπάρχουν διπλοί έλεγχοι για κάθε ενέργεια τους. Αυτό θα πρέπει να κάνει όλους πιο προσεκτικούς στις καταγγελίες.

 

Υδροβιότοπος στο Στενό...

Αυτό ήταν με δύο λόγια το Life που τελειώνει. Μαθαίνουμε πως θα ζητηθεί επιπλέον εξάμηνη παράταση (έχει ήδη πάρει μια παράταση). Και υπήρξε και μια πρόταση για ένα επόμενο Life. Η πρόταση δεν εγκρίθηκε για την ώρα. Κόπηκε για μερικές τεχνικές παρατηρήσεις, αλλά και ίσως γιατί πρακτικά απαξιώθηκε κι αυτό όπως και το τρέχον πρόγραμμα, με πολλούς τρόπους, από τον αντιδήμαρχο οικονομικών. Να σημειώσουμε εδώ πως υπάρχει διαχρονικά αρνητική θέση του αντιδημάχου έναντι του Life και για τον λόγο αυτό έχει μόνιμη τριβή με την κ. Λένα Πολίτου, η οποία ήταν η μόνη από την σημερινή διοίκηση που έκανε προσπάθεια για να διασώσει το πρόγραμμα. Όμως κανείς άλλος από την σημερινή διοίκηση δεν ενδιαφέρθηκε. 

Θαλασσοκόρακας στο Στενό...

Η επικοινωνιακή και πολιτική αποτυχία του προγράμματος

Μέχρι σήμερα όλα αυτά τα χρόνια ελάχιστα έγιναν γνωστά στην κοινωνία της Άνδρου. Παλιότερα κάτι σκόρπιες ημερίδες χωρίς συνέχεια και σήμερα κάτι ξέμπαρκα και κουρασμένα δελτία τύπου, που μιλούν για κάποιες αποσπασματικές δράσεις. Κι όποιος κατάλαβε-κατάλαβε. Έτσι, η μεν προηγούμενη διοίκηση, που έφερε το Life στην Άνδρο, δεν το κοινοποίησε ποτέ, η δε σημερινή που το κληρονόμησε δεν το γνωστοποίησε ιδιαίτερα. Άλλωστε η σημερινή διοίκηση ως αντιπολίτευση στοχοποίησε το Life (ορνιθοτουρισμός κλπ). Και έτσι το πρόγραμμα έμπλεξε ανάμεσα στις πολιτικές αντιθέσεις και στην επικοινωνιακή ανεπάρκεια και δεν έγινε γνωστό παρά μόνο για εκατέρωθεν καταγγελίες στην κοινωνία της Άνδρου.

Κι όμως υπήρχαν όλες οι προϋποθέσεις το Life ως περιβαλλοντικό πρόγραμμα να έρθει κοντά στους ανθρώπους της Άνδρου. Να το καταλάβουν και να το αγαπήσουν οι ανδριώτες. Να δουν σε τι βοηθά το μοναδικό περιβάλλον της Άνδρου. Να κάνουν κτήμα τους κάποιες από τις σημαντικές δράσεις του. Και να αναπτύξει την οικολογική ευαισθησία στην κοινωνία μας όταν θα ολοκληρωνόταν.

Ο σπουδαίος υδροβιότοπος στα Άχλα...

Όμως κανείς δεν βρέθηκε να πάρει την ευθύνη και να πάει να μιλήσει στις ενδιαφερόμενες κοινωνικές ομάδες της Άνδρου για το πως θα μπορούσε να τις βοηθήσει. Λογική κατάληξη η επικοινωνιακή αποτυχία του. Αυτό διαπιστώνεται από το ότι οι εκάστοτε υπεύθυνοι του γραφείου τύπου του προγράμματος δεν βγήκαν από το γραφείο τους να πάνε να δουν κάτι από αυτά που θεωρητικά πρόβαλαν!...

 

Ο εντυπωσιακός βράχος κάτω από τα Τρομάρχια

Ποιος, λοιπόν, θα αγκάλιαζε ένα φιλόδοξο περιβαλλοντικό πρόγραμμα χωρίς γνώση και πληροφόρηση; Μόνο τα σπάνια πουλιά (που δεν ψηφίζουν)! Και οι απασχολούμενοι με αυτό (που είναι ελάχιστοι ότι και να ψηφίζουν)! Η πλειοψηφία των ανδριωτών (που ψηφίζουν) δεν ξέρει για το Life παρά μόνο όσα αρνητικά διέδωσε η αντιπολίτευση της περιόδου 2011-2014 μιας και η τότε διοίκηση (αν και δικό της δημιούργημα) ουδέποτε υπερασπίστηκε σοβαρά το πρόγραμμα. 

Η περίφημη μαγική "τρύπα" στο Στενό...

Η σημερινή διοίκηση δεν κατανόησε ποτέ το πρόγραμμα. Αντιτάχθηκε για πολιτικους λόγους από την αρχή σε αυτό. Το θεώρησε σπατάλη και "ελεγχόμενο" από τους αντιπάλους της που το έστησαν! Όταν ανέλαβε κόντεψε να το τινάξει στον αέρα. Αν είχε συμβεί θα έπρεπε ο Δήμος Άνδρου να επιστρέψει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ στα ευρωαπαϊκά ταμεία, τα οποία είχαν εισπραχθεί και είχαν ξοδευτεί σε δεκάδες δράσεις (μελέτες, εφαρμογές, κλπ) επί 3,5 χρόνια! Το πρόγραμμα διασώθηκε τότε, αλλά παρέμειναν πάντα οι εσωτερικές αντιθέσεις ως προς αυτό της σημερινής διοίκησης.

Τι θα γίνει από εδώ και πέρα;

Για το Life 1, μάθαμε, θα ζητηθεί εξάμηνη παράταση. Και για το Life 2, ακουσαμε, θα γίνει επανακατάθεση μετά τις σχετικές τεχνικές διορθώσεις. Ας ελπίσουμε πως θα βρεθούν κάποιοι να το στηρίξουν πολιτικά. Γιατί το περιβάλλον είναι βασική συνιστώσα ανάπτυξης για το νησί μας. Ας μην το εγκαταλείψουμε. Γιατί θα μας εγκαταλείψει κι αυτό με όλες τις συνέπειες που θα επακολουθήσουν... 

Ταξιδεύοντας με το σκάφος (παντός καιρού) του Life...(φωτο: Εν Άνδρω).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Το Life δεν πέρασε στην κοινωνία της Άνδρου. Έπεσε θύμα διαχρονικών πολιτικών αντιδικιών, ενώ δεν είχε ποτέ επικοινωνιακή στόχευση. Δυστυχώς οι πολιτικές για το περιβάλλον στην Άνδρο αποτελούν "παρλαπίπα" για μπροστά στις κάμερες. Αδιάφοροι διοικούντες και πολίτες με μειωμένη οικολογική συνείδηση έχουν οδηγήσει το περιβάλλον του νησιού συχνά σε υποβάθμιση. Ας αναλογιστούμε τα περίφημα μονοπάτια του νησιού μας. Γι' αυτά δούλεψαν, από την αρχή μέχρι το τέλος ιδιώτες! Αυτοί τα συντήρησαν, τα αξιοποίησαν, τα σηματόδότησαν! Αυτοί πήραν την διεθνή πιστοποίηση. Και τα οποία σήμερα συνεισφέρουν στον τουρισμό του νησιού. Οι αρμόδιοι απλώς πήγαν μόνο για τα φωτογραφικά ενσταντανέ...

Σημείωση: Όλες οι φωτογραφίες είναι copyright του Εν Άνδρω.