Το έθιμο του Λαμπριάτη στην Άνδρο

Του Δημήτρη Αντωνέλλου

(Το έθιμο του Λαμπρίατη στην Άνδρο. Πρώτη ανάρτηση 2015. Μέχρι σήμερα πάνω από 9.000 αναγνώστες έχουν διαβάσει εκείνη την ανάρτηση. Την αναδημοσιεύουμε και φέτος. Για να το διαβάσουν οι νέοι αναγνώστες μας και για να το θυμηθούν οι παλιοί. Γράφοντας για τον Λαμπριάτη εφέτος είναι κάτι μεταξύ μνήμης και πραγματικότητας. Έτσι όπως είναι η κατάσταση. Γράφοντας για τον Λαμπριάτη είναι σα να τρως και δεν τον χορταίνεις. Καλή Ανάσταση - Εν Άνδρω).

Κάθε χρόνο, το Πάσχα, αναβιώνει το έθιμο του Λαμπριάτη στην Άνδρο. Όλα ξεκινούν νοικοκυρεμένα - όπως καθετί που γίνεται στα χωριά - με την συγκομιδή των «αποκλαδιών», των δεμάτων, δηλαδή, από βέργες αμπελιού, που κλαδεύονται τον Γενάρη. Αυτά συγκεντρώνονται, δένονται σε μεγάλα δεμάτια και  ξεραίνονται. Κάθε οικογένεια έχει την υποχρέωση να μεταφέρει από ένα δεμάτι ξύλο στον Φούρνο του χωριού που θα ψηθούν τα αρνιά!

Ο Φούρνος πρέπει να είναι μεγάλος σε μέγεθος για να χωράει πολλούς «Λαμπριάτες» και συνήθως είναι ένας ή δυο σε κάθε οικισμό (οι μεγαλύτεροι σε μέγεθος). Σε αυτόν θα ψηθούν 6-7 «Λαμπριάτες», ανάλογα με το μέγεθος της κάθε «γάστρας». Οι γάστρες είναι πήλινα ή μεταλλικά, με μέγεθος τέτοιο που χωράει ένα κατσίκι/αρνί 8-10 κιλών (χωρίς το κεφάλι και το λαιμό).

Το Σάββατο το απόγευμα ο ιδιοκτήτης του Φούρνου ή ο πιο έμπειρος από τους συμμετέχοντες, θα πυρώσει τον φούρνο με τις αποκλαδιές. Αυτό γίνεται με τρόπο εμπειρικό, με κάποια σημάδια που έχει ο κάθε φούρνος, που αποδεικνύουν ότι έχει την σωστή θερμοκρασία. Για παράδειγμα, όταν ασπρίσει από την θερμότητα το εσωτερικό του, είναι ένα δείγμα ότι έχει φτάσει στο σωστό σημείο.

Τότε αφαιρούνται τα περισσότερα κάρβουνα και τοποθετούνται μέσα οι Λαμπριάτες. Η πόρτα του φούρνου σφραγίζεται με ένα μείγμα λάσπης από στάχτη, πίτυρο και πηλόχωμα, για να διατηρηθεί  η εσωτερική θερμοκρασία όσο περισσότερο γίνεται, και να σιγοψηθούν μέχρι το επόμενο μεσημέρι.

Η συνταγή:

Υλικά

1 κατσίκι ή αρνί 8-10 κιλά

1 κιλό ρύζι γλασέ

4-5 κιλά γάλα φρέσκο

Τυρί ντόπιο τριμμένο (βολάκι, αρμεξιά και ξεροτύρι) 1 κιλό

1 κιλό περίπου σέσκουλο

1-2 κρεμμυδάκια φρέσκα

Λίγο βούτυρο γάλακτος

Λίγο φρέσκο δυόσμο

Αλάτι και πιπέρι

6-7 αυγά

Αλατοπιπερώνουμε το κρέας από το μεσημέρι του Σαββάτου και το αφήνουμε μέχρι το απόγευμα, που θα ξεκινήσει η διαδικασία του γεμίσματος, να μαριναριστεί. Το απόγευμα βράζουμε το ρύζι σε νερό( να μισοψηθεί). Σε μια κατσαρόλα τσιγαρίζουμε τα κρεμυδάκια με το βούτυρο, προσθέτουμε το γάλα, τα τυριά, το δυόσμο, αλάτι και πιπέρι. Τα αφήνουμε να πάρουν μια βράση. Χτυπάμε τα αυγά, τα προσθέτουμε στο μείγμα και χρησιμοποιούμε τη μισή ποσότητα για να γεμίσουμε το εσωτερικό του κατσικιού αρνιού. Μετά το ράβουμε για να μην φύγει η γέμιση και το προσθέτουμε πάνω στη σχάρα, που βρίσκεται μέσα στην γάστρα. Στο υπόλοιπο μείγμα προσθέτουμε το σέσκουλο, που το έχουμε ήδη ζεματίσει, και το ρίχνουμε μέσα στη γάστρα, έξω από το γεμισμένο κατσίκι/αρνί. Το μείγμα ονομάζεται «μέσα γέμιση» και «έξω γέμιση», ανάλογα με τη θέση που βρίσκεται.

 Το σκεπάζουμε με λαδόκολλα, βάζουμε δεντρολίβανο από πάνω  και μεταφέρεται στο φούρνο. Όταν τοποθετηθούν όλοι  οι Λαμπριάτες μέσα,  ρίχνουν μερικά επιπλέον κλαδάκια δεντρολίβανου και σφραγίζεται η πόρτα.

Την επόμενη το μεσημέρι  (περίπου στις 12:00) όλοι οι συμμετέχοντες συγκεντρώνονται στον σπίτι και ο Φούρνος ξεσφραγίζεται για να βγούν οι Λαμπριάτες. Το άρωμα από τα ψητά και τα αρωματικά είναι μεθυστικό, ειδικά μετά από μια περίοδο νηστείας! Ένας-ένας βγαίνει από το φούρνο και τοποθετούνται στη σειρά πάνω σε κάποιο τραπέζι. Θα δοκιμάσουν όλοι από όλους, με τη συνοδεία κρασιού δίνοντας ευχές  μεταξύ τους. Συχνά γίνονται πειράγματα για το ποιος είναι ο καλύτερος γευστικά. Έπειτα κάθε Λαμπριάτης μεταφέρεται στο σπίτι , όπου έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο Πασχαλινό τραπέζι, που είναι ήδη στρωμένο.

Κάθε οικογένεια δημιουργεί τον δικό της Λαμπριάτη, με μικρές παραλλαγές στη γεύση, ανάλογα με την  προτίμηση του καθενός.

(Φωτογραφίες Δημήτρης Αντωνέλλος)

 

 

 

ΑΦΗΣΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

ΑΦΗΣΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

  1. Σχολιάζετε ως επισκέπτης.
Attachments (0 / 3)
Share Your Location
There are no comments posted here yet
This comment was minimized by the moderator on the site

ΡΕ! Τι ειναι αυτα ρε; Ανεπροκοποι. 33 αυγα πρεπει να εχει μεσα το ΑΡΝΙ. 33!!! Αισχος. Λουμπεν Λαμπριατες. Κουτογραφκοι!

This comment was minimized by the moderator on the site

Αγαπητέ Διαμαντή, σου ευχόμαστε ολόψυχα ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ! Να έχεις υγεία, να χαίρεσαι την οικογένειά σου και να μην χάσεις ποτέ τον αυθορμητισμό και το μεράκι σου για το νησί μας. Σε ευχαριστούμε που αγωνίζεσαι για το καλό της Άνδρου και να ξέρεις πως είμαστε και θα είμαστε στο πλευρό σου. Με εκτίμηση. ΠΙΣΤΟΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ ¨ΕΝ ΑΝΔΡΩ¨.