Η Θεοσκέπαστη εν Άνδρω: από το Κόρθι μέχρι την Χώρα

Του Διαμαντή Μπασαντή

 

Ακάθιστος ύμνος στη Θεοσκέπαστη. Χώρα - 2016.

Δύο εκκλησιές, δύο ιστορίες, μια λειτουργία, σ’ ένα νησί. Η Θεοσκέπαστη στη Χώρα, η Θεοσκέπαστη στο Κόρθι. Ο Ακάθιστος Ύμνος στην Άνδρο. Μια άλλη αίσθηση αυτή η ιστορική λειτουργία στις δύο γωνιές του νησιού. Στη Χώρα επισημότητα. Στο Κόρθι απλότητα. Και στις δύο το «τη Υπερμάχω»: ένας απόηχος ιστορίας. Μια στιγμή πίστης. Εκεί που ο απόηχος και η στιγμή μπλέκουν: ανάμεσα στην ιστορία και στην πίστη. Εκεί που η άνοιξη μπλέκει: ανάμεσα στην ανάσα της φύσης και στην δοξολογία της ζωής.  Πως να δοξάσει κανείς τη ζωή καλύτερα; Που μπορεί να ανασάνει η ψυχή ωραιότερα;

Μέχρι το Κόρθι

Ακαθιστος ύμνος στη Θεοσκέπαστη που γιορτάζει στο Κόρθι, 2016.

Με αυτές τις σκέψεις κατά νου έκανα την διαδρομή μέχρι το Κόρθι. Ξεκινήσαμε από εκεί γιατί η λειτουργία ξεκινά νωρίτερα στο χωριό. Έφτασα στη ρεματιά του παλιού μεσαιωνικού χωριού. Εκεί που πριν μερικά χρόνια ο μεγάλος φίλος και σπουδαίος κορθιανός λογοτέχνης Σταμάτης Καμπάνης, με ταξίδεψε σε μισοξεχασμένες μνήμες από τα χρόνια της πειρατείας.

Λίγος κόσμος.Απλότητα και κατανυκτικότητα...

Ίσως η Θεοσκέπαστη του Κορθίου να μην είναι ιδιαίτερα γνωστή.  Όμως έχει και αυτή η εκκλησία τη δική της ιστορία. Και μάλιστα είναι μια ιστορία που δέθηκε στενά για εκατό περίπου χρόνια με αυτή της Παναγιάς της Θεοσκέπαστης της Χώρας. Ο λόγος πως για περίπου 100 χρόνια φιλοξένησε την εικόνα της Θεοσκέπαστης της Χώρας. Αυτό έγινε όταν καταστράφηκε από πειρατική επιδρομή το Κάτω Κάστρο κατά τον 17ο αιώνα. Εκείνη την εποχή πρωτέύουσα της Άνδρου έγινε η Μεσαριά και η εικόνα μεταφέρθηκε στο Κόρθι. Όταν αργότερα ανοικοδομήθηκε ο ναός και η Χώρα επέστρεψε πάλι στη θέση της.

...Αλλά και μια περιέργη συγκίνηση στην ατμόσφαιρα

Λίγος κόσμος. Από το χωριό. Ίσως και κάποιοι από τα γύρω χωριά. Ανάμεσα τους κι ο Γιώργος Τρανάκος, πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας. Μιλήσαμε για λίγο. Χαιρετίσαμε της Στελα Γουλιερμή. Είμαστε ευγνώμονες για την πρόσκληση της, που μάς έφερε μέχρι εδώ. Είχε δίκιο όταν έγραφε: «Υπάρχει και η Θεοσκέπαστη στο Κόρθι. Η λειτουργία εδώ είναι πιο απλή και κατανυκτική».

Η σκιερή ρεματιά, οι δύο εκκλησίες, της Θεοσκεπάστου και του Αη Γιάννη. Πιο πάνω τ' Αηδόνια. Σαν από ποίημα του Σεφέρη...

Ήταν όντως πιο απλή και κατανυκτική. Μέσα σε μια ρεματιά σκιερή και καταπράσινη, Με τα νερά να τρέχουν. Και τα Αηδόνια από πάνω λουσμένα στον απογευματινό ήλιο.

Μέχρι την Χώρα

 Η μεγάλη εκκλησιά στην πόλη γιορτάζει. Αρκετός κόσμος. Επισημότητα. Αλλά και χαμόγελα για το ξανασμίξιμο...

Με αυτές τις εικόνες στο νου κάναμε την διαδρομή πίσω για τη Χώρα. Κατεβαίνοντας τα σκαλοπάτια για την εκκλησία μια άλλη αίσθηση. Αρκετός κόσμος. Όχι όπως άλλες χρονιές. Οι ανδριώτες της Αθήνας σα να μην έχουν έρθει μαζικά όπως άλλες χρονιές. Το προαύλιο της εκκλησιάς μισοάδειο ή μισογεμάτο. Όπως το βλέπει κανείς. Όμως η εκκλησιά πλάι στο κύμα πάντα λαμπερή και ταξιδιάρα. Ίσως η πιο ταξιδιάρα εκκλησία που συνάντησα ποτέ. Στην άκρη της μικρής πόλης. Πάνω από την θάλασσα. Μόνο που σήμερα δεν ακούγεται ούτε ο φλοίσβος του κύματος. Ακόμα και η άνοιξη απόψε μοιάζει ακίνητη…

Πίσω η θάλασσα σκοτεινή και σιωπηλή. Μοιάζει ακίνητη και η άνοιξη απόψε...

Μέσα στο ναό κόσμος πολύς. Έξω σκορπισμένες παρέες. Μέσα στο ναό επίσημοι και λαός. Στο προαύλιο χαιρετούρες και σιγανή κουβέντα. Ξανανταμώνουν οι ανδριώτες της Αθήνας με αυτούς της Άνδρου. Μια κοινωνία ξανασυναντιέται γύρω από τον Ακάθιστο Ύμνο και την γιορτή της Θεοσκέπαστης…

Στην φωτισμένη είσοδο φτάνει μαζικά ο κόσμος...

Τριγύρω τόσοι πολλοί παλιοί καπεταναίοι. Από τον καπετάν-Γιώργη Σαμιωτάκη μέχρι τον καπετάν-Κωσταντή Πολέμη. Είχα καιρό να δω τόσους απόμαχους καπεταναίους σε μια γύρα. Κάπου εκεί έφτασε καθυστερημένος, προφανώς με το απογευματινό καράβι, ο Γιάννης Καπάκης …ως εκπρόσωπος της κυβέρνησης!!! Ποιος από όσους τον κακολογούσαν να το περίμενε; Έχει η ζωή γυρίσματα. Και η πολιτική ακόμα περισσότερα…

Μέσα η εκκλησία γεμάτη. Δεν έπεφτε καρφίτσα...

Λίγο πιο πέρα σε μια άκρη του στηθαίου πάνω από την σκοτεινή θάλασσα παίρνει το μάτι παρέα τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου με τον αντιδήμαρχο οικονομικών. Ντυμένους με τα «καλά» τους, όπως θα έλεγε η μάνα μου. Τα δύο πρώτα εξώδικα που έλαβα στη ζωή μου, όπως λέω εγώ! Και τα δύο στην πατρική Άνδρο. Τους χαιρετώ… νοερά! Νάναι καλά. Προχωρώ και χαμογελώ καθώς σκέφτομαι: ποιος ξέρει αν με περιμένουν κάνα-δύο ακόμα στις επόμενες στροφές του δρόμου;

Ο δημιουργός και το έργο του. Ο Γιώργος Χλης μπροστά στην εξώθυρα του ναού που σκάλισε με τον γιό του...

Η προσοχή και ο φακός της μηχανής, λίγο πριν φύγω, εστιάζει στον μαρμαρογλύπτη Γιώργο Χλη. Τα λέμε για λίγο. Τον φωτογραφίζω μπροστά στην εξώθυρα της Θεοσκεπάστου. Έργο δικό του. Σμιλεμένο από τα χέρια του. Καληνυχτιζόμαστε…

Μέχρι την Άνδρο

Απόψε η Θεοσκέπαστη που γιορτάζει, μας έφερε όλους κοντά. Μοναχικούς και κοσμικούς. Αιρετούς και αιρετικούς. Πολιτικούς και πόπολο. Δημοσιογράφους, ταξιδιώτες, ανδριώτες,  φυσιολάτρες, χωρικούς και αστούς. Απόψε ο Ακάθιστος Ύμνος ήταν διαφορετικός σκέφτομαι ανηφορίζοντας αργά μέσα στη νύχτα. Απόψε η Άνδρος ήταν διαφορετική. Απόψε η ζωή ήταν διαφορετική. Ήταν μια στιγμή ανάμεσα στην ιστορία και στο σήμερα. 

Η εξώθυρα της Θεοσκέπαστης στο Κόρθι

Απόψε διατρέξαμε δύο εκκλησίες που γιορτάζουν. Η μια επιφανής και δοξαστική. Η άλλη αφανής και κατανυκτική. Κάθε μια ντυμένη με τα "καλά" της. Στην πρώτη ήταν η σημερινή Άνδρος. Στη δεύτερη ήταν κάτι από την ψυχή της Άνδρου. Δύο στιγμές στον ίδιο τόπο. Δύο κόσμοι κοντινοί, αλλά και μακρινοί συνάμα. Κι εμείς απλοί ταξιδιώτες της ζωής ανάμεσα τους. Ή, όπως έγραψε κάποτε ο Κ.Κ. στα φοιτητικά μας χρόνια: Ταδιώτης/Ταξιδιώκτης/Το μοναδικό μας ταξιδι/Αλε και ρετούρ...

Η εξώθυρα της Θεοσκέπαστης στη Χώρα

 

Και του χρόνου…