Του Κωνσταντίνου Βλάχου

Αναδημοσίευση: CNN Greece

(Έζησα σε πολλά μέρη του κόσμου σπουδάζοντας κι εργαζόμενος. Ένα από αυτά ήταν η Βρετανία. Βρέθηκα στην Αγγλία ως μεταπτυχιακός φοιτητής κι εκτιμώ πολλά στην χώρα αυτή: τα πανεπιστήμια της, αλλά και το ποδόσφαιρο της. Αγαπώ τους Σκωτσέζους και ιδίως τους Ιρλανδούς, με τους οποίους έζησα. Θυμάμαι τον αείμνηστο συνδικαλιστή των ανθρακωρύχων Μικ ΜακΓκάχυ στο Εδιμβούργο και τον εργατικό βουλευτή Τόνυ Μπεν στην Αγγλία. Όμως βρέθηκα και στην Κύπρο πολλές φορές. Τόσο δημοσιογραφικά (αποστολή το 2004 για το δημοψήφισμα), αλλά και ως καθηγητής στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (2011-2013). Και συνδέθηκα στενά κι εκεί με σημαντικούς ανθρώπους, όπως τον βουλευτή Νίκο Κουτσού και τον αείμνηστο πρόεδρο της Κύπρου Δημήτρη Χριστόφια, τον συγγραφέα κι εκδότη Παύλο Παύλου και τον καθηγητή Κώστα Γουλιάμο. Τόσο στην Αγγλία όσο και στην Κύπρο πήγα σε πάρα πολλά μέρη. Όμως σε ένα μέρος της Κύπρου, που αφορά και τα δύο νησιά, δεν είχα το κουράγιο να επισκεφθώ: Ήταν τα "φυλακισμένα μνήματα". Έχουν και οι συγκινήσεις τα όρια τους...

Με αυτές τις σκέψεις και για τα δύο νησιά - με τα οποία έχω δεσμούς - έκανα την σημερινή αναδημοσίευση/ανάρτηση από το CNN Greece στο Εν Άνδρω όπου αναδεικνύεται μια από τις πιο μελανές σελίδες της Ελισάβετ. Ο πολιτισμός των ανθρώπων έχει ως συστατικό στοιχείο τη μνήμη. Και η μνήμη δεν δικαιώνει τους νεκρούς πάντα και για όλα. Θεωρώ, λοιπόν, πως ο απαγχονισμός του 18χρονου μαθητή Ευαγόρα Παληκαρίδη είναι ένα τεράστιο ηθικό κρίμα στο λαιμό της τότε 30χρονης Ελισάβετ, που δεν έκανε τον κόπο ούτε να απαντήσει στην έκκληση για χάρη – ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ.) 

Τέλος εποχής μπήκε την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου για τη Βρετανία, καθώς η βασίλισσα Ελισάβετ, έπειτα από 70 χρόνια στον θρόνο, άφησε την τελευταία της πνοή σε ηλικία 96 ετών. Η Ελισάβετ Β’, στέφθηκε βασίλισσα στις 2 Ιουνίου 1953 σε ηλικία 26 ετών στο Αββαείο του Ουέστμινστερ στο Λονδίνο και στα πρώτα χρόνια της βασιλείας της, απέκτησε το προφίλ της τυπικής αλλά και απόμακρης ηγέτιδας.

Μολονότι η βασίλισσα Ελισάβετ, υπήρξε σύμβολο ενότητας τόσο για τη Βρετανία, όσο και για τις 56 χώρες που απαρτίζουν την Κοινοπολιτεία των Εθνών, στην μακροχρόνια βασιλεία της, υπήρξαν μελανές σελίδες που αφορούσαν τον Ελληνισμό: Η μη απονομή χάριτος από τη νεαρή τότε βασίλισσα στους Κύπριους αγωνιστές, Μιχαλάκη Καραολή, Ανδρέα Δημητρίου και Ευαγόρα Παλληκαρίδη κατά τη δεκαετία του 1950, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν στην αγχόνη στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας από τις βρετανικές δυνάμεις της Κύπρου, είναι γεγονότα βαθιά χαραγμένα στις ψυχές των Κυπρίων και Ελλαδιτών Ελλήνων.

Ευαγόρας Παλληκαρίδης

Η ιστορία του Ευαγόρα Παλληκαρίδη, σχετίζεται με τη στέψη καθαυτή της Ελισάβετ τον Ιούνιο του 1953. Στην Κύπρο, τότε, όπως και σε πολλές άλλες αποικίες, είχαν φροντίσει να στολίσουν όλες τις πόλεις για το μεγάλο γεγονός. 

Ο 15χρονος Ευαγόρας Παλληκαρίδης, ήταν μαθητής στο Γυμνάσιο Πάφου και διαφώνησε, όταν είδε ότι στο σχολείο του μπήκαν οι βρετανικές σημαίες. Ήταν η εποχή που το αίτημα για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα ξεσήκωνε τα πλήθη στη Μεγαλόνησο. Οι μαθητές, αρνήθηκαν να μπουν στο Γυμνάσιο, ζήτησαν να υποσταλούν οι σημαίες, ενώ ο Παλληκαρίδης κατευθύνθηκε προς την Πλατεία της 28ης Οκτωβρίου. Ανέβηκε στον ιστό και κατέβασε τη βρετανική σημαία υπό τα χειροκροτήματα του πλήθους.

Η κίνηση του νεαρού μαθητή πυροδότησε αντιδράσεις σε όλη την Πάφο, όπου οι μαθητές άρχισαν να ξηλώνουν οτιδήποτε βρετανικό είχε στηθεί, με αφορμή της στέψη της Ελισάβετ. Ύστερα από έρευνες οι Βρετανοί αποικιοκράτες συνέλαβαν μαθητές, μεταξύ των οποίων και ο Παλληκαρίδης. Οι ποινές που τους επιβλήθηκαν δεν ήταν μεγάλες.

Στα 17 του χρόνια ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης εγκατέλειψε το σχολείο και εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ, ενώ τον Ιανουάριο του 1957 συνελήφθη, χωρίς ένταλμα και έπειτα από μια δίκη - παρωδία, κατά την οποία κανείς δεν έδωσε σημασία στα φρικτά κι απάνθρωπα βασανιστήρια που κατήγγειλε, του αποσπάστηκε ομολογία και καταδικάστηκε σε θάνατο.

Ο 18χρονος πλέον Ευαγόρας Παλληκαρίδης κατηγορήθηκε ότι έφερε οπλισμό. Παρά τις εκκλήσεις των δικηγόρων του, ο Παλληκαρίδης παραδέχθηκε ότι ήταν μέλος του ΕΟΚΑ, ότι ήθελε την ελευθερία της πατρίδας του και ότι έκανε αυτό που ήταν το καθήκον του.

Οι δικηγόροι του έστειλαν τηλεγράφημα στην Ελισάβετ που θα μπορούσε να δώσει χάρη με μία της λέξη. Η βασίλισσα, όμως, δεν απάντησε καν στο τηλεγράφημα. 

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης απαγχονίστηκε στις 14 Μαρτίου 1957, σε ηλικία μόλις 18 ετών.