Εν Άνδρω

Ήταν σα να ήθελε η άνοιξη να κάνει δώρο έναν υπέροχο καιρό σε αυτή τη μεγάλη μέρα της ποίησης των εγκωμίων. Ήταν όμως και σα να έδωσαν οι χιλιάδες επισκέπτες το μεγαλύτερο ραντεβού στην Άνδρο των τελευταίων ετών. Σε μια υπέροχη ανοιξιάτικη βραδιά χιλιάδες προσήλθαν για το πατροπαράδοτο έθιμο της συνάντησης των τριών επιταφίων της Χώρας στην ιστορική πλατεία Καΐρη. Η Άνδρος το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής έζησε από το ένα άκρο μέχρι το άλλο μια μοναδική βραδιά. Όμως, το επίκεντρο ήταν η συνάντηση των τριών επιταφίων στην Χώρα όπου συνέρρευσαν χιλιάδες κάτοικοι και επισκέπτες...

ΣΤΑΣΙΜΟ ΠΡΩΤΟ: ΤΑ ΕΓΚΩΜΙΑ

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα μνήμης για πολλούς. Είναι μέρα μυστικής συγκίνησης και κατάνυξης για λιγότερους. Είναι μέρα που όλοι οι Έλληνες προσέρχονται μαζικά είτε από το έθιμο είτε γιατί το έχουν ανάγκη στους επιτάφιους της επικράτειας. Είναι η μέρα που έσκυψε ευλαβικά ο αλησμόνητος Μάνος Χατζιδάκις γράφοντας γι' αυτή και τον μοναδικό επιτάφιο θρήνο της. Αυτά τα 20 λεπτά όπου οι συγκλονιστικοί στίχοι του ψέλνονται στις εκκλησιές και στις ψυχές όσων ακόμα μπορούν και νοιώθουν το μεγαλείο της εκκλησιαστικής ποίησης, της βυζαντινής μουσικής και του ανεπανάληπτου της ζωής. Βρεθήκαμε για μια ακόμα φορά στη Θεοσκέπαστη όπου ο παραδοσιακός παπα-Μιχάλης επιβάλει συσκότιση και τα εγκώμια υπό το φως των κεριών...  

Φως, ήχοι και στίχοι δένουν αρμονικά. Ένα περίεργο ρίγος διαπερνά την μισοσκότεινη ατμόσφαιρα της εκκλησίας καθώς ξεκινά το πρώτο στάσιμο του επιτάφιου θρήνου με τους συγκλονιστικούς στίχους "η ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ, και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο...".

Ακολουθεί μέσα σε μια διαφορετική ατμόσφαιρα το δεύτερο στάσιμο με το απολογιστικό και δοξαστικό "άξιον εστί μεγαλύνειν σε τον ζωοδότη..."

Και όλα καταλήγουν στο οικουμενικό "Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή Σου" και στο άκρως ποιητικό και πανανθρώπινο "Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, πού έδυ σου το κάλλος;" Όλα αυτά υπό το φως των κεριών και υπό την ωραία γυναικεία χορωδία της Θεοσκεπάστου με συνοδεία φωνών του εκκλησιάσματος. Στιγμές κατανυκτικές και αισθητικά μοναδικές για όσους παραβρέθηκαν σε αυτό το ανεπανάληπτο 20λεπτο που στολίζει ηχητικά κάθε Μ. Παρασκευή της ζωής μας... 

ΣΤΑΣΙΜΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΙ

Ξεκινάμε με την φιλαρμονική που έντυσε μουσικά την πομπή του επιταφίου από τον Άγιο Γεώργιο μέχρι την Παναγία της Χώρας. Μια μουσική ανάσα μέσα στο πολύβουο πλήθος που συνωθείτο σε όλη την διάρκεια και σε όλη της διαδρομή του επιταφίου.

Και η στιγμή που ανέμεναν οι χιλιάδες που είχαν κατακλύσει την πλατεία Καΐρη και όλους τους δρόμους και τις σκάλες και τα στενά που οδηγούσαν σε αυτή. Η συνάντηση των τριών επιταφίων και η ανύψωση τους. Όλη η Αγορά ήταν κατάμεστη. Επί 15 λεπτά όλοι προσπαθούσαν να δουν κάτι από τους τρεις σηκωμένους στον αέρα επιταφίους της Χώρας και να ακούσουν κάτι από τα εγκώμια. Ο πρώτος αριστερά της Παναγίας, ο μεσαίος του Αγίου Γεωργίου και ο τρίτος δεξιά της Θεοσκεπάστου. Η φιλαρμονική ήρθε με τον επιτάφιο του Αγίου Γεωργίου κι έφυγε με αυτόν της Παναγίας.  

Δεν είναι εύκολο να μιλήσουμε για αριθμούς, αλλά αν μιλάγαμε για το πλήθος θα λέγαμε πως ήταν στην Χώρα πολύ πάνω από 2.000 άτομα. Είδαμε ανθρώπους από το Μακροτάνταλο και την Υδρούσα μέχρι και το Κόρθι. Οι τρεις επιτάφιοι και η συνάντηση τους κάθε χρόνο αποτελούν πέρα από έθιμο και ένα κίνητρο για τους περισσότερους επισκέπτες της Άνδρου να έρθουν από παντού αυτή την μεγάλη βραδιά στη Χώρα. Το αξιοπερίεργο είναι πως από όλους αυτούς πολύ λίγοι έφυγαν μετά την συνάντηση των τριών επιταφίων. Οι περισσότεροι έμειναν αναζητώντας κάπου να κάτσουν. Κάτι ιδιαίτερα δύσκολο μιας και όλα τα καταστήματα ήταν κατάμεστα...

 ΣΤΑΣΙΜΟ ΤΡΙΤΟ: ΟΙ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ 

Θετικότατη εντύπωση προκάλεσε η δημιουργία - χωρίς χρήματα μόνο από την έξυπνη παρέμβαση της σημερινής διοίκησης του Δήμου - χώρου πάρκινγκ στο Παραπόρτι. Πάνω από 200 ΙΧ είχαν παρκάρει σε δύο μεγάλους διαμορφωμένους και φωτισμένους χώρους κάτω από την Θεοσκέπαστη. Καμιά 80αριά σκαλάκια από την πλατεία Καΐρη. Χρόνια μιλάγανε στην Χώρα για πάρκινγκ κι ονειρευόντουσαν επενδύσεις και γκαράζ. Άρκεσε λίγο μυαλό, μερικές δεκάδες μεροκάματα εργατών και μηχανημάτων του Δήμου Άνδρου και καθαρίστηκε, φωτίστηκε και σουλουπώθηκε το πάρκινγκ κάτω από την Θεοσκέπαστη, αλλά και επεκτάθηκε επιπλέον σε πολλά στρέμματα δίπλα στον ποταμό, καθώς ξηλώθηκαν οι παλιοί βόθροι της Χώρας και στρώθηκαν πολλά στρέμματα με χώμα. Μπήκε και ένας μεγάλος προβολέας να βλέπουν οι παρκάροντες και χώρεσαν και στους δύο χώρους πάνω από 200 ΙΧ. Τόσο απλό ήταν.

Και χώραγε και άλλα. Μόνο που οι επισκέπτες δεν το γνώριζαν και πάρκαραν δεκάδες αυτοκίνητα από την Χώρα μέχρι τον ποταμό. Το χειρότερο ήταν πως λίγοι μάλλον καθυστερημένοι και βιαστικοί πάρκαραν σε πεζοδρόμια όπου βρήκαν εμποδίζοντας. Ευτυχώς δεν είχε λεωφορεία.

Τέλος αφού σχολιάσαμε την έγκαιρη προετοιμασία του Δήμου Άνδρου με το μεγάλο πάρκινγκ στο Παραπόρτι να σχολιάσουμε και τις πυρετώδεις προετοιμασίες που ήδη έχουν ξεκινήσει - όπως φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία μας - στις "μπαρουτοκαπνισμένες" Στενιές για την ετήσια "ανατίναξη" τους την Κυριακή του Πάσχα το απόγευμα. Ένα πατροπαράδοτο έθιμο που παρά τα κατά καιρούς προβλήματα (φωτιές, σπασίματα, ραγίσματα κλπ) συνεχίζεται αδιάκοπα γιατί οι κάτοικοι των Στενιών (μικροί, μεγάλοι, πλούσιοι και φτωχοί κλπ) έχουν πάθος με αυτό. Ή, όπως έλεγε ο νεαρός Πέτρος, ναυτικός, που κάθε χρόνο είναι "μπουρλοτιέρης" στην "ανατίναξη" των Στενιών από τα μάσκουλα: "το έθιμο και η συντήρηση του φέρνουν τους κατοίκους στο χωριό και κόσμο στο νησί, να ξέρεις.."

"ΕΝ ΑΝΔΡΩ"