Εν Άνδρω

Μετά την πρωινή δημοσίευση περί καταρρεύσεως του ιστορικού πύργου Καΐρη στη Μεσαριά μας τηλεφώνησε ο διευθυντής του Εμπειρίκιου Γηροκομείου Άνδρου κ. Ψυχάλης και έκανε τις κάτωθι διευκρινήσεις. Πρώτον δεν έπεσαν κεραμίδια, αλλά μια σανίδα έγειρε από το προστατευτικά παραπετάσματα, που έχει βάλει η αρχαιολογική υπηρεσία προς προστασία του δρόμου. Άμεσα o Δήμος Άνδρου σε συνεργασία με ιδιωτική εταιρεία - με την παρουσία της Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Άνδρου - έσπευσε και αποκατέστησε την ζημιά. Συνεπώς η αρχική είδηση περί πτώσεως κεραμιδιών που έστειλε αναγνώστης στο Εν Άνδρω τροποποιείται.

Δεύτερον, η μεγάλη είδηση είναι πως - όπως μας πληροφόρησε ο κ. Μανώλης Ψυχάλης - ο ιστορικός πύργος θα ΔΙΑΣΩΘΕΙ πλήρως, καθώς έχει ήδη βρεθεί αγοραστής και ήδη αναμένεται η ολοκλήρωση της εξαγοράς από τους έχοντες την ευθύνη σήμερα (Γηροκομείο Άνδρου & Τήνου και οικογένεια Καΐρη). Νέος ιδιοκτήτης - που θα διασώσει τον πύργο - είναι ο γνωστός μόνιμος κάτοικος Απατουρίων Άνδρου  κ. Τιλλ. Συνεπώς αναμένεται προσεχώς η Άνδρος να αποκτήσει έναν πλήρως ανακαινισμένο πύργο στην Μεσαριά. Ο πύργος των Παρόδιων Καΐρηδων - έτσι αποκαλούντο οι Καΐρηδες της Μεσαριάς - θα διασωθεί και θα αποτελέσει κόσμημα της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς της Άνδρου.

Τρίτον, πίσω από την ιστορία του πύργου υπάρχει η ιστορία του Αλέξανδρου Καΐρη γόνου των Παρόδιων Καΐρηδων. Παραθέτουμε παρακάτω μερικές σημαντικές πληροφορίες για τους Καΐρηδες και για τον Αλέξανδρο Καΐρη. Τα στοιχεία τα ανιχνεύσαμε κατά την διάρκεια προσωπικής έρευνας μας στην Άνδρο το 2014 για την παρουσίαση του Αλέξανδρου Καΐρη - με προτροπή του συλλόγου μεσαριάς - την οποία κάναμε από κοινού με τον Διονύση Ρηγόπουλου γιό του Ρήγα Ρηγόπουλου - αρχηγού της ελληνικής μυστικής οργάνωσης αντικατασκοπίας 5-165 - στο Δημοτικό Θέατρο Άνδρου. Το κείμενο αποτέλεσε μέρος της ομιλίας μας. 

Τις τελευταίες πληροφορίες ανιχνεύσαμε στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη - την κιβωτό μνήμης της Άνδρου - και από την Ειρήνη Δάμπαση - που είναι η τελευταία θεματοφύλακας αυτής της Κιβωτού που ίδρυσε ο ιστορικός Δημήτρης Πολέμης - και αφορούσαν ένα σημαντικό βιβλίο με τις παρακαταθήκες του Αλέξανδρου Καΐρη που εξέδωσε σε βιβλίο ο αδελφός του πριν πολλά χρόνια. Παρακάτω παραθέτω μέρος του κειμένου μου ώστε να θυμηθούμε λίγη από την ιστορία που είναι αμυδρά συνδεδεμένη με τον πύργο που καταρρέει και αναζητούνται οι ιδιοκτήτες του...

 

 "Η ΜΝΗΜΗ ΟΝΟΜΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΝ"

 Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΕΝ ΑΝΔΡΩ 14/9/2014

Ο Αλέξανδρος Καΐρης ήταν γόνος μιας ευκατάστατης ανδριώτικης αστικής οικογένειας. Ο πατέρας του γιατρός. Όπως μας θύμισε η 97χρόνη Μάρω Βραχνού ανήκε στη γνωστή οικογένεια της Μεσαριάς που είχε το προσωνύμιο οι Καΐρηδες του "Παρόδου". Σε αυτούς ανήκε και ο πύργος της Μεσαριάς που σήμερα είναι πλέον υπό κατάρρευση.

Η μητέρα του, όπως μας πληροφόρησε με αστραφτερό πνεύμα η 90χρόνη Κατίνα Βογιαζίδη, υπήρξε διακεκριμένη φεμινίστρια στην εποχή της και προσωπική φίλη της Καλλιρόης Παρέν. Επίσης, είχε σπουδαίο φιλανθρωπικό έργο. Ο μεγαλύτερος αδελφός του Νίκος γυναικολόγος. Ο ίδιος ο Αλέξανδρος σπούδασε νομικά και υπήρξε πολύγλωσσος. Ανάμεσα στις γλώσσες που ήξερε πολύ καλά η γερμανική.

Κάπως έτσι βρέθηκε στην Κατοχή να εργάζεται ως ανώτερος υπάλληλος στην κεντρική γερμανική διοίκηση Νοτίου Ελλάδος. Θέση εμπιστευτική. Μόνος του πλησίασε ανθρώπους της αντίστασης και άρχισε να διαρρέει πολύτιμες πληροφορίες. Με τις πληροφορίες αυτές οι σύμμαχοι κατάφεραν και βούλιαξαν δεκάδες πλοία που μετέφεραν εφόδια σε νηοπομπές για το μέτωπο της Αφρικής.

Ρίσκαρε τη ζωή του μέχρι την τελευταία στιγμή. Συνελήφθηκε.  Άντεξε τα βασανιστήρια και την φυλακή. Δεν είπε τίποτα. Έδωσε την μάχη του σε δύο δίκες. Με την νομική παιδεία του δημιούργησε αμφιβολίες ακόμα και στους Γερμανούς. Όμως η τρίτη δίκη του είχε συνοπτικό χαρακτήρα. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά καταδικάστηκε σε θάνατο. Εκτελέστηκε στις 2 Νοεμβρίου 1943. Ήταν 30 ετών.

Στους 6½ μήνες της φυλακής ωρίμασε απότομα και δραματικά. Αυτός ο ορθολογιστής έγραψε, πρώτη φορά στη ζωή του, πολλά ποιήματα, τρία μελετήματα και σειρά από σπουδαία προσωπικά γράμματα. Όλα αυτά εκδόθηκαν αργότερα από τους δικούς του με επιμέλεια του Μανόλη Κάσδαγλη και με πρόλογο της Λίνας Κάσδαγλη υπό τον τίτλο: «Χειρόγραφα της Φυλακής».

 

Τα παραπάνω μπορεί κανείς να τα διαβάσει ως απλές πληροφορίες μιας άλλης πολύ πιο δύσκολης εποχής. Μπορεί να τα διαβάσει ως την πορεία μιας οικογένειας και ενός νέου που βρέθηκαν στο μέσον του κυκλώνα μιας εποχής γεμάτης τραγωδίες. Μπορεί να τα διαβάσει ως το αποτύπωμα των μελών της ελληνικής εθνικής αστικής τάξης, που μέσα σε μια θυελλώδη περίοδο στάθηκαν με πίστη μπροστά στις κοινωνικές αξίες τους. Μπορεί να τα διαβάσει όπως θέλει. Όμως, δεν μπορεί να τα αγνοήσει.