Εν Άνδρω

Στις κοιλάδες της Άνδρου...

Στις κοιλάδες που καταλήγουν στους όρμους Βόρη και Λεύκα φύονται δάση σκλήθρων, ενώ μικρές συστάδες απαντώνται και κατά μήκος χειμάρρων σε άλλα σημεία του νησιού. Πρόκειται για παρόχθια δάση με μεγάλη ποικιλία φυτών και μερικές δεκάδες είδη μανιταριών. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα ο οικότοπος των σκλήθρων στην Άνδρο καταλαμβάνει μια έκταση 290 στρεμμάτων.

Από την ημερίδα για τα δάση σκλήθρων της Άνδρου στο ΚΠΕ Κορθίου

Δυστυχώς το 40% των δασών σκλήθρων της Άνδρου έχουν καταστραφεί ή υποβαθμιστεί. Οι σημαντικότεροι κίνδυνοι για τα δάση σκλήθρων στην Άνδρο είναι η ανεξέλεγκτη βόσκηση, η οποία δεν επιτρέπει στα νεαρά δέντρα να αναπτυχθούν, ώστε να αναγεννηθεί το δάσος, καθώς και τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα και η διάβρωση, που προκαλούνται λόγω των πυρκαγιών στις πλαγιές πάνω από τους χείμαρρους και την εγκατάλειψη των αναβαθμίδων, που έχουν οδηγήσει στην καταστροφή τμημάτων των δασών.

Τα αλλουβιακά δάση σκλήθρων (Alnus glutinosa) είναι εξαιρετικά σημαντικά τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο, καθώς είναι σπάνια και απειλούμενα σε ολόκληρη την Ευρώπη, όπου ενώ παρουσιάζουν ευρεία κατανομή, εμφανίζονται μόνο ως υπολείμματα στενών γραμμών ή λωρίδων δέντρων κατά μήκος ποταμών: η συχνότητα τους είναι ιδιαίτερα μειωμένη στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Η Άνδρος είναι από τα ελάχιστα νησιά που ακόμα υπάρχουν σκλήθρα.

Τα σκλήθρα διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της φύσης δεδομένου ότι συμβάλλουν προσφέροντας στα οικοσυστήματα των ποταμών ιδιαίτερης βιοποικιλότητας τόσο καθεαυτό το δέντρο όσο και το πλημμυρισμένο ριζικό σύστημα. Επιπλέον, βοηθούν στη διήθηση των υδάτων και τον καθαρισμό των λιμναζόντων νερών, ενώ το ριζικό σύστημα συμβάλει στον έλεγχο των πλημμυρών και τη σταθεροποίηση των οχθών.  Δεδομένης της αναμενόμενης αύξησης των πλημμυρών λόγω κλιματικής αλλαγής, τα σκλήθρα θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην προστασία των παρόχθιων περιοχών από τη διάβρωση.

Το πρόγραμμα Life στην Άνδρο (το ένα από τα δύο που τρέχουν αυτή τη στιγμή, το Andros Park) έχει αναλάβει την υποβοήθηση ώστε τα σπάνια αυτά δέντρα να διατηρηθούν στο νησί μας. Για το λόγο αυτό έγινε την Τρίτη 11/6 ημερίδα ενημέρωσης στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κορθίου για το οποίο δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ ο κ. Σουσούδης.

Το σκλήθρο σε νούμερα

-          Μπορεί να ζήσει συνήθως 60 χρόνια και μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 160 χρόνια.

-          Έχει ύψος 10-25m, αλλά μπορεί να φτάσει τα 30m.

-          Ωριμάζει στα 30 χρόνια.

Ενδιαφέροντα στοιχεία

-          Οι καρποί του είναι ξηλώδεις και θυμίζουν μικρά κουκουνάρια. Είναι το μόνο πλατύφυλλο δέντρο που δημιουργεί τέτοιους καρπούς.

-          Τα σπόρια μετά τη διασπορά με τον αέρα, επιπλέουν καλά στο νερό λόγω των δύο φελλοειδών αποφύσεων που διαθέτουν και χάρις στο ελαιώδες αδιάβροχο περίβλημά τους μεταφέρονται κυρίως με τη βοήθεια του νερού. Μπορούν να παραμείνουν για έναν χρόνο στο νερό χωρίς να φυτρώσουν και χωρίς να επηρεαστούν.

-          Το σκλήθρο ανθίζει την άνοιξη και πριν βγουν τα φύλλα του, δημιουργεί τους ίουλους το φθινόπωρο και ο κώνος του εμφανίζεται την επόμενη άνοιξη.

-          Τα κουκουνάρια ανοίγουν σταδιακά κατά τη διάρκεια του χειμώνα, παρέχοντας μια σταθερή πηγή τροφής για την άγρια ζωή των δασών σκλήθρου.

-          Το σκλήθρο απαντάται σε όλη την Ευρώπη, από την Σκανδιναβία μέχρι τις Μεσογειακές χώρες και σε τμήμα της Β. Αφρικής και σε υψόμετρα από 2-1000m.

-          Έχει τη δυνατότητα να σταθεροποιεί το άζωτο σε οζίδια με συμβιωτικούς μικροοργανισμούς, κάτι ασυνήθιστο μεταξύ των ειδών δέντρων της Ευρώπης. Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα να διατηρεί υψηλά επίπεδα αζώτου καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου μέχρι και την απώλεια των φύλλων του το φθινόπωρο, με αποτέλεσμα να δημιουργεί στρώμα φύλλων πλούσιου σε άζωτο. Έχει την ικανότητα να αναπτύσσεται σε φτωχά εδάφη και να τα βελτιώνει δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για άλλα είδη φυτών.