Χειμωνιάτικος ο καιρός, αλλά με μια λαμπερή λιακάδα. Κάτι σαν ανάπαυλα μετά την βροχή που έφυγε και την βροχή που έρχεται τις επόμενες μέρες. Βγήκαν όλοι όσοι έχουν μείνει στο νησί σαν τα σαλιγκάρια μετά την βροχή. Βγήκαν και οι φίλοι μας οι Παναχραντινοί για μια εκδρομή στην Αγία Μονή στο Στενό που υπάγεται στην Πανάχραντό. Από την εκδρομή αυτή οι φωτογραφίες και η εξιστόρηση του Εν Άνδρω. Στη φωτογραφία ο Προφήτης Ηλίας το όριο του Στενού με την Άνδρο στα 750 μέτρα ύψος...

  Το πρωινό Αιγαίο από το μοναστήρι της Παναχράντου στους Γερακώνες το πρωινό των Χριστουγέννων 2016 (φωτ. Εν Άνδρω). Ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Το έθιμο του κοκορόζουμου είχε χαθεί προ πολλού από την Άνδρο. Εκείνη την εποχή ο Γιάννης Γλυνός πήγαινε κάθε Χριστούγεννα τα παιδιά του στο μοναστήρι. Ήθελε, μαζί με την γυναίκα του, «να μάθουν τα παιδιά την παράδοση του τόπου τους». Όπως θυμάται φίλος «εκείνα τα χρόνια η χριστουγεννιάτικη  λειτουργία στην Πανάχραντο μάζευε μόνο καμιά 20αριά ανθρώπους».

 Από την παραμονή ο καιρός άρχισε ξαφνικά να τα χαλάει. Ο ερχομός της κακοκαιρίας στην μοναδικής ομορφιάς και εκπληκτικών φυσικών εναλλαγών κοιλάδα της Χώρας έγινε με τρόπο λίαν εντυπωσιακό όπως δείχνει η φωτογραφία του συνεργάτη μας από την Πανάχραντο (φωτ. Χαρίδημος).

Του Ευθύμιου Σαββάκη Πηγή: ONEMAN.GR (Μέρες που είναι γιορτινές και αφιερωμένες στα παιδιά το Εν Άνδρω σας ξεναγεί με μια εξαιρετική αναδημοσίευση, που αλιεύσαμε στο ONEMAN.GR  του Ευθύμιου Σαββάκη, στα ελληνικά επιτραπέζια παιχνίδια, που δημιούργησε και γνώρισε στους Έλληνες η οικογένεια Ρεμούνδου από την Άνδρο! Όσοι κάποτε παίξατε Γρινιάρη, Φιδάκι και Τόμπολα, αλλά και όσα παιδιά παίζουν σήμερα να ξέρουν πως ο δημιουργός τους ήταν ο Ανδριώτης Χαράλαμπος Ρεμούνδος - Εν Άνδρω). Η οικογένεια Ρεμούνδου από την Άνδρο ήταν αυτή που έμαθε τα επιτραπέζια στους Έλληνες. Για τον Χρήστο Ρεμούνδο, γιό του Χαράλαμπου Ρεμούνδου, που γεννήθηκε στην Άνδρο, η ζωή μοιάζει με μία παρτίδα Γκρινιάρη. Γκρινιάρης, Φιδάκι, Τόμπολα.   Τρία από τα πιο κλασικά παιχνίδια που έχουν γεννηθεί σε αυτό τον τόπο κοσμούν το πάνω ράφι του γραφείου του Χρήστου Ρεμούνδου. Ο πατέρας του, άλλωστε, ήταν αυτός που τα σύστησε στο ελληνικό κοινό, χωρίς να ξέρει ότι 70 χρόνια μετά θα υπάρχουν ακόμα παρέες που αφιερώνουν χρόνο και χαμόγελα πάνω από τα ταμπλό που εμπνεύστηκε, ενώ τα πιο συλλεκτικά πωλούνται στο ebay και εκτίθενται σε Μουσεία Παιχνιδιών. Όπως αφηγείται ο Χρήστος Ρεμούνδος: «Ο πατέρας μου, Χαράλαμπος Ρεμούνδος, γεννήθηκε στην Άνδρο. Τα παιχνίδια που παίζανε τα παιδιά εκείνη την εποχή, πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δηλαδή αλλά και κατά τη διάρκειά του, ήταν όλα για έξω από το σπίτι. Ελάχιστα παιδιά είχαν τη δυνατότητα να έχουν παιχνίδια τύπου τρενάκια, αλογάκια, στρατιωτάκια κτλ για μέσα στο σπίτι. Ήταν, οπότε, φυσικό επακόλουθο για ένα παιδί που τα μόνα του παιχνίδια ήταν κουρέλια (που γινόντουσαν μπάλες), καλάμια και λάσπες, να ονειρεύεται παιχνίδια που θα παίζει με τους φίλους του μέσα στη θαλπωρή του σπιτιού. Το 1948, λοιπόν, σε μία εποχή που τα επιτραπέζια παιχνίδια ήταν ελάχιστα έως ανύπαρκτα. αποφασίζει να ασχοληθεί επαγγελματικά με το μεγάλο απωθημένο της παιδικής του ηλικίας. Λίγο καιρό αργότερα κυκλοφόρησε το 'Ludo', το οποίο μετονόμασε στον θρυλικό «Γκρινιάρη», ένα παιχνίδι που παίζεται ακόμα και σήμερα και αποτελούσε το best-seller της δεκαετίας του ’60. Όχι μόνο επειδή είναι διασκεδαστικό με πολλές ανατροπές, αλλά και γιατί ήταν το πρώτο επιτραπέζιο που κυκλοφόρησε με πιο παιχνιδιάρικο και αστείο τίτλο. Ένας πολύ γνωστός ηθοποιός μου είχε πει τη δεκαετία του ’80: 'Φαντάσου μία παρτίδα Γκρινιάρη, για παράδειγμα, σαν μία καθημερινή μέρα. Ξεκινάς να παίξεις με τους φίλους σου και γελάς, θυμώνεις, χάνεις, κερδίζεις και όταν τελειώσεις, βάλεις τα πράγματα μέσα και κλείσεις το κουτί, διαπιστώνεις πως μπορεί να έχεις συναντήσει δυσκολίες, αλλά πέρασες ωραία. Σαν μία καθημερινή μέρα! Η ζωή δεν είναι παιχνίδι, αλλά τα παιχνίδια είναι σαν τη ζωή! Μου έχει μείνει αυτό. Συμφωνώ. Η ζωή μοιάζει με μία παρτίδα Γκρινιάρη. Ακολούθησαν κι άλλα θρυλικά παιχνίδια όπως το «Φιδάκι» και η «Τόμπολα», ενώ τη δεκαετία του ‘70, στην εποχή της τηλεόρασης, κυκλοφορήσαμε, σε συνεργασία με τον παρουσιαστή Ίκαρο, σαν επιτραπέζιο το «Μήπως Γνωρίζετε;», το οποίο ήταν βασισμένο στο ομώνυμο τηλεοπτικό κουίζ. Αυτό το παιχνίδι ήταν στο Νο 1 στις πωλήσεις για τουλάχιστον 10 χρόνια. Μετά από αυτά, στα τέλη του ’70 και όλο το ’80 μαζί με τα κλασικά βγάλαμε παιχνίδια με διάφορους ήρωες από την τηλεόραση, με τον «Sport Billy» και την «Πίπη Φακιδομύτη» να ξεχωρίζουν. Το εντυπωσιακό σε αυτούς τους κωδικούς, κάτι που δεν το είχαμε ξανασυναντήσει, ήταν ότι η μονάδα μέτρησης για τις παραγγελίες ήταν το φορτηγό! Δηλαδή ένα φορτηγό τον έναν κωδικό κι άλλο ένα τον άλλο, ενώ στα άλλα προϊόντα ήταν συνήθως η 12άδα. Όπως καταλαβαίνεις μεγάλωσα μέσα στο εργοστάσιο, που ήταν για εμένα το σπίτι μου κι έμαθα από πολύ νεαρή ηλικία πώς φτιάχνεται ένα επιτραπέζιο παιχνίδι σε όλες του τις φάσεις, από τη σύλληψη της ιδέας - που μερικές φορές απαιτούσε πολύ χρόνο κι άλλες ερχόταν από μόνη της -, μέχρι και την παράδοση στα καταστήματα. Θυμάμαι, μάλιστα, τον πατέρα μου να ζητάει συχνά την άποψή μου για τα νέα επιτραπέζια, τα οποία έπαιζα με τους φίλους μου για να τα «τσεκάρω». Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη φορά που μου έδωσε να παίξω το παιχνίδι «Εν Τούτω Νίκα» και διαπιστώσαμε ότι δεν τελείωνε. Ε, το στήσαμε από την αρχή.» Στον τοίχο πίσω του ασπρόμαυρα κάδρα μαρτυρούν τις εφτά δεκαετίες που κουβαλά στις πλάτες της η επιχείρηση. Του ζητώ να μου απαριθμήσει τα «παράσημα» αυτής της περιόδου. «Για εμένα το πιο μεγάλο παράσημο είναι ότι μετά από 70 χρόνια ασταμάτητης λειτουργίας όχι μόνο υπάρχουμε και εξελισσόμαστε, αλλά μας προτιμούν για τα παιδιά και τα εγγόνια τους και όλοι αυτοί που έπαιζαν ως παιδιά με τις δημιουργίες μας. Τεράστιο πράγμα. Βεβαίως, δεν μπορώ να ξεχάσω αυτό που μου είπε κάποτε ένας πολύ σπουδαίος παιχνιδάς, ιδρυτής και ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης ίσως αλυσίδας παιχνιδάδικων, ότι η οικογένειά μου έμαθε το επιτραπέζιο στους Έλληνες. Μια σπουδαία στιγμή που έχουμε ζήσει ήταν και με τον «Τιτανικό», που μας το ζήταγαν όλοι οι έμποροι για αποκλειστική διάθεση.» Η συζήτησή μας πηγαίνει στη σύγχρονη εποχή της τεχνολογίας, η οποία για πολλούς είναι «εχθρός» των επιτραπέζιων παιχνιδιών. Με διορθώνει: «Τα επιτραπέζια δεν έχουν εχθρούς. Ο μόνος εχθρός του επιτραπέζιου είναι το κακό επιτραπέζιο. Η τεχνολογία της έχει βοηθήσει να εξελίξουμε σε πολύ μεγάλο βαθμό τα παιχνίδια της. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν ένα παιδί έχει μάθει το tablet, θέλει και το επιτραπέζιό του να είναι και εκείνο γρήγορο, με πολύ χρώμα, έξυπνο. Μην ξεχνάμε ότι όσο προοδεύουμε σαν κοινωνία, τόσο και τα παιδιά της γίνονται πιο έξυπνα και πιο απαιτητικά. Τα παιχνίδια υψηλής τεχνολογίας είναι εξαιρετικά και πάντα τα κοίταγα με θαυμασμό για το πόσο εξελίσσονται. Αλλά θεωρώ πως είναι κυρίως για της ώρες που είναι ένα παιδί μόνο του ή έχει και ένα φίλο για παρέα. Της στιγμές με όλη την οικογένεια ή την παρέα δεν μπορούν να της καλύψουν της ένα καλό επιτραπέζιο. Της, στα καινούργια επιτραπέζια έχει μπει και η σύγχρονη τεχνολογία. Από buzzer και φωνές ζώων μέχρι και εφαρμογές σε κινητά τηλέφωνα. Ακόμα, βλέπουμε ότι ενώ τα προηγούμενα χρόνια τα επιτραπέζια ήταν παιχνίδια μόνο για τα παιδιά, τώρα γίνονται ο συνδετικός κρίκος της οικογένειας και η αφορμή για να βρεθούν πάλι οι παρέες. Ξέρεις το μεγάλο στοίχημα μίας εταιρείας με τη δική μας ιστορία είναι να παραμένει σύγχρονη και ταυτόχρονα κλασική. Ξεκινάει από σύγχρονη και με τα χρόνια, όταν την έχει αποδεχτεί το κοινό και την έχει αγαπήσει γίνεται και κλασική. Όταν, λοιπόν, έχεις γίνει στη συνείδηση του κόσμου μία κλασική εταιρεία, προσπαθείς να φτιάχνεις παιχνίδια σύγχρονα και μοντέρνα. Τώρα, αν και αυτά με την σειρά τους έχουν πολύ υψηλή παικτική αξία θα γίνουν με την σειρά τους κλασικά. Είναι ένας τεράστιος κύκλος αλλά και ο μόνος τρόπος για να υπάρχεις μέσα στην αγορά και να σε θυμούνται τα παιδιά για πάντα.» Ο χρόνος της συνέντευξης έχει τελειώσει και πρέπει να πάει τα παιδιά του στο τοπικό κολυμβητήριο. Τον ρωτάω ποια είναι τα αγαπημένα τους παιχνίδια. Γελάει: «Τα παιδιά μου αγαπούν δύο πράγματα, τόσο διαφορετικά μεταξύ τους: το Youtube και τον 'Μουτζούρη'. Απολαμβάνουν δε να μουτζουρώνουν τον μπαμπά και την μαμά. Ευτυχώς καθαρίζεται πάρα πολύ εύκολα.» Φωτογραφίες: Βαγγέλης Δημόπουλος/Αρχείο Βιοτεχνίας Ρεμούνδου & Internet              

  O Γιώργος Δαρδανός στην εκδήλωση για τα 50 χρόνια των εκδόσεων Gutenberg το 2014. Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, άνευ αντιστοίχου προκηρύξεως, απονεμήθηκε στον Ανδριώτη εκδότη Γιώργο Δαρδανό (Εκδόσεις Γ. & Κ. Δαρδανού, Gutenberg και Τυπωθήτω). Τα βραβεία και τους επαίνους της χρονιάς που πέρασε απένειμε η Ακαδημία Αθηνών σε πανηγυρική συνεδρία της το απόγευμα της Παρασκευής 21 Δεκεμβρίου.

Αγαπητά μου παιδιά, Όπως κάθε χρόνο το μοναστήρι της Παναχράντου σας περιμένει στην πανηγυρική θεία λειτουργία ανήμερα των Χριστουγέννων, που θα ξεκινήσει στις 05:00 και θα τελειώσει στις 08:00. Μετά την πρωινή λειτουργία, τηρώντας το έθιμο, θα σερβιριστεί στους επισκέπτες το παραδοσιακό κοκορόζουμο.

Ακόμα μια χρονιά ο Μουσικός Σύλλογος Άνδρου πιστός στις σημαντικές παραδόσεις των ημερών και στη αστική παράδοση του νησιού διοργανώνει μεγάλη μουσική συναυλία στο Δημοτικό Θέατρο της Χώρας. για να μεταφέρει το Χριστουγεννιάτικο κλίμα στο νησί. Αξίζει κάθε επαίνου η πρωτοβουλία - Εν Άνδρω. ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΜΟΥΣΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Αγαπητέ κύριε Μπασαντή, Επισυνάπτω συνημμένη αφίσα και ευελπιστούμε στην ανάρτηση της εκδήλωσης στο χώρο του Εν Ανδρω, ώστε να ενημερωθεί το κοινό εντός και εκτός Ανδρου. Ευχαριστούμε εκ των προτέρων.

(Τελικά όπως φαίνεται το Συνετί βγάζει μουσικούς. Πρώτα είχαμε το νεαρό Αντώνη Κοντό και τώρα γνωρίζουμε τον νεαρό Συνετιανό Νίκο Λ. Ματθαίο, ο οποίος έστειλε ένα ευγενικό σημείωμα - από Βρετανία - και ζητά να δημοσιεύσουμε το τραγούδι του. Το δημοσιεύουμε μαζί με τους στίχους κι ευχόμαστε καλοτάξιδο – Εν Άνδρω)

  Απόβραδο Κυριακής. Στο τηλέφωνο ο παπά-Μανώλης από το Συνετί. Άνθρωπος ανοιχτόκαρδος, ευθύς, σοβαρός. Όπως οι περισσότεροι κρητικοί. Παπάς στο Συνετί αρκετά χρόνια. Σε θέλω. Έχουμε στο Συνετί ένα παλληκάρι, τον Αντώνη Κοντό, που διακρίνεται στο βιολί και στο τραγούδι. Πρόσφατα έκανε την εμφάνιση του στο Voice και πήγε πολύ καλά. Θέλουμε να γράψεις για την επιτυχία του. Η Άνδρος πρέπει να τον μάθει και να τον στηρίξει…