Εν Άνδρω

 

Ο Ακάθιστος Ύμνος. Μια τελετουργία αιώνων. Μια τελετουργία που πάει πίσω στην ιστορία και συνοψίζει μνήμες, εικόνες, αποτυώσεις μιας κοινωνίας και ενός πολιτισμού. Ο Ακάθιστος Ύμνος στην Άνδρο. Μέρος κι αυτός της μακράς ιστορικής και πνευματικής παραδοσης του ελληνικού πολιτισμού, του ορθόδοξου δόγματος. Μέσα του γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε, φτάσαμε μέχρι σήμερα (φωτ. Εν Άνδρω).

 Τι μπρεί να σου διδάξει ένα κερί όσο ανάβει, αναρωτιόταν ο Σεφέρης. Να θυμάσαι, απαντούσε ο ίδιος. Να θυμάσαι. Το κερί μια μνήμη. Κάθε φορά που ανάβω ένα κερί σε μια εκκλησία η πρώτη σκέψη πάει στον φευγατο μικρό αδελφό. Η δευτερη στον πατέρα και στη μάνα. Η πρώτη σκέψη πάει σε αυτόν που δεν ολοκλήρωσε τη διαδρομή. Η δεύτερη σε αυτούς από όπου ξεκίνησε η δική κιυ διαδρομή. Ακολουθούν διάσπαρτες σκέψεις για φίλους σπουδαίους που χάθηκαν. Ζησαμε μαζί κάποιες μοναδικές στιγμές σαν αντίδωρο ζωής (φωτ. Εν Άνδρω).

 Το να αρνηθείς την θρησκεία, όπως κάνουν ορισμένοι, είναι μια κουβέντα. Όμως υπάρχει μια μικρη ακατάλυτη λεπτομέρεια: η θρησκεία και οι τελετουργίες της είναι μέρος του πολιτισμού της κοινωνίας, είναι μέρος της ιστορίας της και της κουλτούρας της καθημερινότητας της. Αν την αποκλείσεις ή την αρνηθείς αποκλείεις ένα πολύ μεγάλο μέρος Με αυτές τις σκέψεις στο μισόφωτο του καθολικού της Μονής Παναχράνοτου φωτογράφιζα το ανοικτό ββλίο - σύμβολο των γραμμάτων - και την εικόνα - σύμβολο καλλιτεχνικήςαποτύπωσης, αλλά και πνευματικής συγκρότησης. Ποιος είπε πως η θρησεκία και ο πολιτισμός δεν συναντώνται και δεν αλληλοεμπεριέχονται; (φωτ. Εν Άνδρω). 

Οι εκκήσιαστικοί ύμνοι. Σημαντική παρακαταθηκη πολιτισμού, ιστορίας, αισθητικής ανάτασης μιας κοινωνίας. Από τον Ρωμανό τον μελωδό μέχρι τον Μπαχ γραφτηκαν κορυφαίοι ύμνοι σε σπουδαία μουσική. Αυτό κι αν είναι μέρος του πολιτισμού μας. Ο Ακάθιστος Ύμνος ήταν και είναι μέρος του πολιτισμού και της ιστορίας μας (φωτ. Εν Άνδρω).

Μια τεευταία ευχή. Ένα "είθε", μια προσευχή, μια ελπίδα. Με αυτές τις τελευταίες σκέψεις κατηφορίσαμε τον κατήφορο από τους Γερακώνες. Για την μεγάλη εκκλησία που ντυμένη επίσημα θα υποδεχόταν τους πιστύς της για τον δικό της Ακάθιστο Ύμνο. Κάθε εκκλησία και κάθε τόπος, μικρός ή μεγάλος, ένας Ακάθιστος Ύμνος απόψε. Απόηχοι της ιστορίας... (φωτ. Εν Άνδρω).

 Ο κόσμος δεν ήταν πολύς. Αλλές φορές ήταν περισσότερος. Αλλά αυτό δεν έχει τόση σημασία. Σημασία έχει πως ο κόσμος πήγε μέχρι εκεί για όλους τους λόγους και όλες τις αιτίες. Εδώ ήταν η είσημη λειτουργία του νησιού. Γιορτάζει βλέπεις την επομέμη η Θεοσκέπαστη, η Παναγιά των Ναυτικών, όπως την αποκαλέσαμε κάποτε σε μια συζήτηση μας, που δηοισεύτηκε με τον παπα-Μιχάλη και έκτοτε η φράση έγινε κοινό κτήμα... (φωτ. Εν Άνδρω)/

 Κι εδώ ένα κερί. Μια μνήμη. Ή, μάλλον πολλα κεριά κι ίσως περισσότερες μνήμες (φωτ. Εν Άνδρω).

Ετην μεγάλη εκκλησιά ο εορτασμός του Ακάθιστου Ύμνου ήταν επίσημος. Εκεί, λοιπόν, παραβρέθηκαν οι εκπρόσωποι του τόπου. Αν μπορούν να κατανοήσουν πως ήταν εκεί εκπροσωπώντας τον τόπο τους και όχι τον εαυτό τους. Αλλά πόσοι έχουν την παιδεία ή την διάθεση να το κατανοήσουν αυτό σε μια ελληνική κοινωνία που στροβιλίζεται και ομφαλοσκοπεί; Για την ιστορία στον Ακάθιστο Ύμνο της εορτάζουσας Θεοσκέπαστης χοροστάτησε ο μητροπλίτης Άνδρου - Σύρου  Δωρόθεος ΙΙ (φωτ. Εν Άνδρω).

Το "τη Υπερμάχω" από έναν εξαιρετικό δεξιό ψάλτη. τον Απόστολο, που το έφαλε υπέροχα με τον αριστερό ψάλτη και με την διφωνία τους έδωσαν μια άλλη διάσταση που είχαμε χρόνια να ακούσουμε (φωτ. Εν Άνδρω).

 Οι δύο νέοι διάκοι του νησιού μας... Ο Λευτέρης, που αλλιώς τον ξέραμε κι αλλιώς τον είδαμε και ο Ευδόκιμος της Παναχράνου ένας εξαιρετικός μικρός φίλος από την υπέροχη Κρητη που ήρθε να εγκαταβιώσει πια στη δική μας Άνδρο (φωτ. Εν Άνδρω).

 Η μιρκή εικόνα της Θεοσκεπάστου. Κατά τον παπα-Μιχάλη είναι κατασκευασμένη πριν τον 14ο αιώνα. Αυτή λένε πως έφτασε μέχρι εδώ ταξιδεύοντας στα κύμματα της ιστορίας (φωτ. Εν Άνδρω).

 Και η μεγάλη εικόνα της Θεοσκεπάστου. Αυτή είναι, πάντα - κατά τον παπα-Μιχάλη - του 14ου αιώνα. Μια εικόνα περικλείει εκτός από την αποτύπωση της αισθητικής και της πίστης του καλλιτέχνη που την έφτιαξε και της κοινωνίας που την εγκολπωθηκε και τον πολιτισμό και την ιστορία της εποχής της και των εποχών που ακολούθησαν και ακούμπισαν κάτι από την πίστη τους πάνω της. Οι άνθρωποι μπροστά της άλλοτε φτάνουν στην υπεροβολή κι άλλοτε στην αλαφρότητα. Να μπορούσαν οι εικόνες να μάς διδάξυν απλά τον σεβασμό σε ότι αντιπροσωπεύουν και εμεπριέχουν από τις ζωές των ανθρώπων που έζησαν μαζι τους... (φωτ. Εν Άνδρω).

 Και όπως πάντα στους πρωταγωνιστές της μέρας όσοι πήγαν στην εκκλησία. Καθένας για τους δικιύς του λόγους, που δεν έχουν σημασία. Γιατί όσοι ήταν εκεί ίσως κάτι να πήραν από την βραδιά. Και του χρόνου...

Διαμαντής Μπασαντής