Εν Άνδρω

Στα Γυάλια στην όμορφη παραλία των Στενιών εδώ και αρκετά χρόνια στη θέση μιας παλιάς ψαροταβέρνας δημιουργήθηκε ένα πολύ κομψό και ευγενικό εστιατόριο/snack bar. Τα "Γυάλια". Αφανής δημιουργός η Λίλα Πολέμη. Μια ευγενική μεσοαστή, γυναίκα του καπετάν Κωσταντή Πολέμη. Και δίπλα της ο γιός της Νικόλας Πολέμης. Στο Εν Άνδρω έχουμε αναφερθεί σε δύο-τρεις περιπτώσεις στο διακριτικό εστιατόριο στα πλαίσια των διαδρομών μας στις ωραίες γωνιές της Άνδρου. Όμως η πρόσφατη αναφορά μας στο εστιατόριο του "Σταμάτη" στο Μπατσί και στους διάσημους που φτάνουν στην μαρίνα του με σκάφη οδήγησε ένα πρωινό να ρωτήσουμε την Λίλα για το ποιοι έχουν έρθει αυτά τα χρόνια στο αστικού χαρακτήρα εστιατόριο της. Η απάντηση γελαστή και αυθόρμητη: "δεν θυμάμαι... πολλοί και διάφοροι! Θα σου πω μερικά ονόματα, αλλά ο Νίκος Ηλιόπουλος που έφερε εδώ πολλούς θα θυμάται καλύτερα." 

Να σημειώσουμε πως το Μπατσί έγινε τουριστικός προορισμός μέσα από την ανακάλυψη του από τον κινηματογράφο. Από το "Κορίτσια στον ήλιο", που έσπασε τα ταμεία κι έκανε και διεθνή καριέρα μέχρι τις "Φουσκοθαλασσιές", που έσπασε τα ταμεία στην Ελλάδα, έγινε γνωστό εντός και εκτός Ελλάδας. Το όμορφο ψαροχώρι έτσι έγινε ο κύριος τουριστικός προορισμός της Άνδρου από το 1970 μέχρι σήμερα, 50 χρόνια διαδρομή. Η Χώρα άργησε. Το ναυτικό επάγγελμα παρείχε εισόδημα σε μια μεσαία τάξη που άργησε να στραφεί στον τουρισμό. Αυτό έγινε όταν οι ανδριώτικες ναυτικές οικογένειες αποχώρησαν σταδιακά από το νησί, τα χωριά ερήμωσαν και η θάλασσα έπαψε να είναι τόσο ελκυστική.  Κάπως έτσι μπήκε αρχικά η Χώρα στον τουρισμό. Κι από εκεί έφτασε και ο τουρισμός στις Στενιές. 

Η Λίλα Πολέμη στα "Γυάλια"

Στις Στενιές/Γυάλια ο τουρισμός ξεκίνησε από την ψαροταβέρνα του Γιώργου Μπάλλα, που σήμερα είναι πάνω από τα Πίσω Γυάλια. Πριν εννέα χρόνια η Λίλα έφτιαξε το εστιατόριο της ανοίγοντας την πόρτα σε πολλούς που δεν είχαν φτάσει μέχρι εκεί πριν. Κάπως έτσι το κάποτε περίκλειστο καπετανοχώρι άρχισε - προς δυσαρέσκεια κάποιων καλοκαιρινών κατοίκων του - να ανοίγεται και να μπαίνει στον τουρισμό. Και κάπως έτσι η Λίλα έφτιαξε ένα διαφορετικό εστιατόριο. Πιο αστικό. Με "έντεχνες" γευστικές και διακοσμητικές πινελιές στην παράδοση. Προσεκτικό στην παρουσίαση των πιάτων με σταθερό κι εκπαιδευμένο προσωπικό και τίμιο στις τιμές. Όλα αυτά χάρη στην Λίλα που είχε ζήσει κάποτε στις κοσμικές παρέες της Άνδρου κι αναζήτησε γυρνώντας πίσω έναν άλλο τρόπο ζωής σε μιαν άλλη Άνδρο. Όλοι και όλα χωρούσαν μέσα στο χαμόγελο της: πλούσιοι και φτωχοί, διανοούμενοι και καθημερινοί, πολιτικοί κι επιχειρηματίες, αλλά και γείτονες και φίλοι από τις Στενιές και την Χώρα. 

   

Ο καπετάν Κωσταντής Πολέμης και Νίκος Ηλιόπουλος

Και κάπως έτσι άρχισαν να φτάνουν μέσα στα χρόνια και γνωστά ονόματα της κοινωνίας της Άνδρου, αλλά και τις κοινωνίας της Ελλάδας. Τα περισσότερα που η Λίλα δεν θυμόταν τα μάθαμε πίνοντας καφέ με τον γείτονα της, τον παλιό "πρύτανη" του ένδοξου "Πρυτανείου", της πλέον γνωστής ταβέρνας/εστιατορίου της Αθήνας. Ο Νίκος Ηλιόπουλος γελαστός, άνετος και νεανικός, αν και δεν είναι πια μικρός, γελώντας κι αστειευόμενος μας βοήθησε να καταγράψουμε τους επισκέπτες μιας άλλη Άνδρου διαφορετικής από το τουριστικό Μπατσί. 

Στο Μπατσί αναφέρονται ανερχόμενοι επιχειρηματίες, πασίγνωστοι αθλητές, γνωστοί δημοσιογράφοι. Όλοι αυτοί μέσα σε ένα χαρωπό πλήθος ξένων κι Ελλήνων που περνούν τις διακοπές τους. Εδώ κυριαρχούν πιο παραδοσιακά ονόματα της Άνδρου, Έλληνες επιχειρηματίες, επιστήμονες, καλλιτέχνες, πολιτικοί. Με φόντο την θάλασσα και αναφορά τα "ζωγραφισμένα" με καλαισθησία και λεπτεπίλεπτες γεύσεις πιάτα κάθισαν στα τραπέζια όπως ανάκατα θυμάται η Λίλα: "επιχειρηματίες όπως ο Δημήτρης Μελισσανίδης κι ο Νίκος Κουτσιανάς, πολιτικοί όπως ο Γιώργος Κατρούκαλος, ο Λουκάς Αποστολίδης, ο Στέλιος Κούλογλου, η δημοσιογράφος Σεμίνα Διγενή, αλλά και ανδριώτες εφοπλιστές όπως οι: Αδαμάντιος Πολέμης, Γιαννούλης Καμπάνης, Σπύρος Πολέμης, Δημήτρης Στεφάνου και Γιώργος Στεφάνου..."

Από εκεί και πέρα ανέλαβε να απαριθμεί ονόματα ο γελαστός Νίκος Ηλιόπουλος, που ως "πρύτανης" μιας άλλης εποχής είχε φέρει ως γείτονας πολλούς ή ήξερε περισσότερους. Ένα απάνθισμα ονομάτων που γεύτηκαν τα περιποιημένα πιάτα του εστιατορίου στα Γυάλια. Κι φυσικά οι προτιμήσεις τους ήταν τα ψαρικά. Όμως δοκίμασαν και τοπικές γεύσεις... 

Όπως αφηγείται ο Νίκος Ηλιόπουλος από εδώ πέρασαν: "ο αστροφυσικός Δημήτρης Νανόπουλος, ο ζωγράφος Παύλος, η κεραμίστρια  Ελένη Βερναρδάκη, ο τεχνοκριτικός Κώστας Σπυρόπουλος, ο δημοσιογράφος Γιώργος Βότσης, ο σκηνοθέτης Παντελής Βούλγαρης και οι δημοσιογράφοι και πολιτικοί Περικλής Κοροβέσης και Γρηγόρης Γιάνναρος. Πέρασε και ο διάσημος παγκοσμίως σκηνοθέτης Ρίντλεϋ Σκοτ!..."

 

Με αυτή την φράση ολοκληρώθηκε η αφήγηση δίνοντας μας μια εικόνα των επισκεπτών ενός εστιατορίου "αναφοράς" της Άνδρου. Και πρέπει να θυμόμαστε την σημασία που έχουν τέτοια στέκια, τα οποία προβάλλουν την κουλτούρα μιας κοινωνίας μέσω της γαστρονομίας, η οποία ήταν και παραμένει ένας από τους σημαντικούς πολιτισμικούς πόλους αναφοράς για όλους τους ταξιδιωτικούς  προορισμούς σε όλο τον κόσμο. 

 "ΕΝ ΑΝΔΡΩ"