ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Γυάρος, τόπος εξορίας ή και κρανίου τόπος
Του Δημήτρη Αντωνέλλου
Η Γυάρος ή αλλιώς τα «Γιούρα», όπως συνηθίζεται να λέγεται στην Άνδρο
Είναι ορατή από την δυτική (νοτιοδυτική περισσότερο) πλευρά της Άνδρου.
Δύσκολα υπολογίζεις το μέγεθος του νησιού από μακριά.
Είναι πολύ μεγαλύτερο από ότι νομίζεις, όταν φτάσεις σε αυτό.
Όταν βγεις στο μισοκαταστρεμμένο λιμανάκι, και στρέψεις το κεφάλι σου ψηλά προς τα κτίρια, μια λέξη σου έρχεται στο μυαλό: Δέος!
Χιλιάδες τόνοι πυρότουβλου χτισμένοι προσεκτικά, δημιουργούν ένα ψηλό συγκρότημα με τέσσερα επίπεδα, του οποίου το τέλος δεν μπορείς να δεις.
Φτάνεις στην κεντρική είσοδο του μεγάλου κτιρίου των φυλακών
Δεξιά μια μαρμάρινη- μεταγενέστερη- επιγραφή με τα λόγια του Ρίτσου σου δημιουργεί ένα σφίξιμο.
Μπαίνεις μέσα…
Διάδρομοι, με δωμάτια και από τις δυο πλευρές σε όλο το μήκος τους.
Μπροστά σκάλες που το τέλος τους χάνεται ψηλά.
Συνεχίζεις και η ατμόσφαιρα βαραίνει περισσότερο.
Το μεγαλείο της ανθρώπινης κατασκευής από τη μια…
… από την άλλη ο λόγος που χρησιμοποιήθηκε αυτή.
Περνάς από δωμάτια, κουζίνες, τραπεζαρίες, άλλους μεγάλους χώρους, αυλές, σκάλες, μπάνια…
Μοιάζει να μην τελειώνει…
Εύκολα χάνεσαι…
… και στις σκέψεις σου!
Άδεια δωμάτια, που όμως υποδηλώνουν ανθρώπινη παρουσία…
Σιωπή παντού…
Ο μόνος ήχος τα βήματά σου και ο αέρας που διαπερνά τις πόρτες και τα σπασμένα τζάμια.
Η οροφή μισογκρεμισμένη.
Μυρίζει ζώο, πιθανόν κατσίκια
Αν είσαι τυχερός μπορεί να πετύχεις και κανένα ή και κάποιο αγριοκούνελο.
Έχει πολλά από δαύτα τριγύρω
Σημάδια στους τοίχους, λέξεις, ταπετσαρίες, κολλημένες εφημερίδες
Η επικοινωνία τους με τον «έξω» κόσμο…
Ανεβαίνεις την σκαλα μέχρι πάνω
Τα υαλότουβλα στην οροφή σου φωτίζουν το σκοτεινό διάδρομο της εξόδου
Βγαίνεις έξω, βλέπεις και τα υπόλοιπα κτίρια
… και τις υπερυψωμένες σκοπιές ψηλά στους γύρω λόφους
… και το διοικητήριο που βρίσκεται στον δίπλα κολπίσκο, μακριά
… και το νεκροταφείο
Χρειάζεσαι πολύ χρόνο για να τα γυρίσεις όλα αυτά, ώρες
…περισσότερες από πέντε. ‘Ίσως είναι πολύ λίγες κι αυτές…
Νοιώθεις ότι έδωσες μια μάχη μέσα σου από την στιγμή που πάτησες το πόδι σου στο νησί μέχρι που φεύγεις…
Μια μάχη αντιθέσεων…
… πάντα έτσι ήταν εκεί.
Μάχη με τα θέλω, τα μπορώ, το χρόνο…
Τώρα πια, μόνο με το χρόνο και τη μνήμη…
