Εν Άνδρω

Δεκέμβριος εποχή για χοιροσφάγια. Από μικρός θυμάμαι τέτοιες μέρες ο θείος Πέτρος στα Λειβάδια είχε χοιροσφάγια. Ποτέ δεν πήγα. Όμως πάντα έστελνε στον αδελφό του - τον πατέρα μου - ένα τενεκεδάκι με λουκάνικα και γλίνα. Σκοτωνόμασtε με την μητέρα μου να μην το φάμε όλο εγώ και ο αδελφός μου. Τα χρόνια πέρασαν. Ξέχασα το ντενεκεδάκι με τα υπέροχα λουκάνικα του θείου. Και ξεφνικά τα θυμήθηκα χθες όταν ήρθε το μήνυμα: "έχει χοιροσφάγια ο Μανώλης Σκόρδος και η Φλώρα στο κονάκι τους, στο Κόρθι." Με πλημμύρισαν μνήμες και γεύσεις μιας αλλης εποχής. Και μετά το απομεσήμερο άρχισαν να με πλημμυρίζουν εικόνες αυτής της εποχής. Φωτογραφίες από τα παραδοσιακά ανδριώτικα χοιροσφάγια που έγιναν στο κονάκι τους. Εικόνες κοινές αυτές τις μέρες στην Άνδρο. Αλλά και εικόνες μοναδικές της παρέας από τα χοιροσφάγια στο Άνω Κόρθι (φωτ. Χαρίδημος).

 

Το κονάκι του κυρ-Μανώλη Σκόρδου είναι σε ένα εξαιρετικό μέρος στο Άνω Κόρθι. Μέσα στο πράσινο και στις ελιές. Ευλογία ο τόπος. Την πρώτη μέρα όπως εξήγησε ο σπιτονοικοκύρης έσφαξαν τους χοίρους. Την δέυτερη θα γινόνταν η κοπή  των κρεάτων, το ζύμωμα και η παρασκευή των λουκάνικων, τα ψήσιμο των σισύρων και το παραδοσιακό γλέντι. Πατροπαράδοτα χοιροσφάγια στην Άνδρου. Στη φωτογραφία όπως βλέπουμε έχουν βάλει εμπρός τα καζάνια. Ο πατήρ Αέτιος βάζει τα μακαρόνια στο πρώτο. Στο άλλο είναι τα σύσυρα (φωτ, Χαρίδημος).

Πατροπαράδοτα χοιροσφάγια χωρίς κόσμο δεν γίνονται. Μαζεύτηκαν φίλοι, συγγενείς, γείτονες. Καλέστηκαν οι μοναχοί της Παναχράντου. Και ξεκίνησε η διαδικασία στην οποία συμμετείχαν όλοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Το τσιμολόγημα και το κρασάκι συνόδευε όλη την ώρα τους συμμετέχοντες στην διαδικασία. Εδώ σε μια στιγμή ευθυμίας με το κρασάκι στο χέρι και κάτι ψιλοτσιμπήματα ποζάρουν όλοι μαζί (φωτ. Χαρίδημος).

Εδώ επί το έργο. Ο Γ. Τρανάκος ανακατεύει τα σίσυρα που βράζουν μέσα στο λίπος τους (φωτ. Χαρίδημος).

 Κοβονται τα κρέατα με τον μπαλτά. Την τέχνη του μάστορα που χειρίζεται τον μπαλτά θα την ζήλευε και ο χασάπης (φωτ. Χαρίδημος).

Ο Ευδόκιμος παρακολουθεί την κοπή των κρεάτων αναλογιζόμενος πόσα χοιροσφάγια έχει δει στη ζωή του. Αλλά όπως είπε ποτέ δεν κουράζετε. Ιδίως στου κυρ-Μανώλη με τον οποίο είναι φίλοι πάρα πολλά χρόνια. Και τα απολαμβάνει γιατί έχουν πάντα την γεύση της παράδοσης (φωτ. Χαρίδημος).

Και επειδή του αρέσει βάζει κι αυτός ένα χεράκι. Άλλωστε Ευδόκιμος μακριά από την μαγειρική δεν υπήρξε και ούτε θα υπάρξει. Την μαγειρική την έχει μέσα του και την απολαμβάνει. Εδώ ανακατεύει τα σίσυρα (φωτ. Χαρίδημος). 

Την ίδια ώρα οι γυναίκες έχουν ξεκινήσει το ζύμωμα της γέμισης των λουκάνικων με επικεφαλής της κυρα-Φλώρα. Όλες μαζί βοηθάνε. Κάθε μια έχει τον ρόλο της όπως βλέπουμε (φωτ. Χαρίδημος).

 

Και αφού ζυμώσουν τον κιμά με τα μυρωδικά ξεκινάει το γέμισμα των λουκάνικων. Όλα γίνονται όπως βλέπουμε με υποδειγματικό τρόπο (φωτ. Χαρίδημος).

Επόμενη φάση το ράψιμο των λουκάνικων. Με περισσή μαστορία ράβεται το λουκάνικο για να πάρει την τέλικη του φόρμα (φωτ. Χαρίδημος).

Την ίδια ώρα ετοιμάζουν και το φαγητό της μέρας. Μέσα σε ένα εξαιρετικό κονάκι καθαρίζονται οι πατάτες. Πίσω στο σκάλισμα του βράχου τα βαρελάκια με το κρασί (φωτ. Χαρίδημος).

 

Τα σίσυρα έγιναν. Και όπως είπε ο Ευδόκιμος, όσοι τα δοκίμασαν (αυτός νηστεύει) τα βρήκαν πεντανόστιμα. Και βεβαίως όλοι οι μη νυστεύοντες πήραν τον μεζέ τους (φωτ. Χαρίδημος).

 

Ενώ ο κυρ-Μανώλης έφερνε τις κανάτες με το κρασί για να συνοδεύσουν τον μεζέ. Τους έκανε και καλή μέρα. Και όλα πήγαν κατ' ευχή (φωτ. Χαρίδημος).

 

Μετά ήρθε η ώρα του τραπεζιού που είχε στρωθει και τους περίμενε. Το τραπέζι σε ένα τέτοιο πέτρινο κονάκι έμοιαζε σαν σκηνικό από έργο. Ότι και να τους σέρβιραν θα το έβρισκαν καλό. Πόσο μάλλον που έφτασαν κάτι εξαιρετικά γεμιστά, μια μακαρόνια στιλ Ευδόκιμου και μεζέδες από τα χοιροσφάγια. Ακόμα γλύφουν τα δάχτυλα τους... (φωτ. Χαρίδημος).

 

Και φυσικά έρεε το κρασί από το δικό τους βαρελάκι. Εδώ ο Ιάκωβος γεμίζει την κανάτα. Από πάνω τον κοιτάζει η φωτογραφία του Καραϊσκάκη!!! Είπαμε η παράδοση εδώ φτάνει ή ξεκινά από το 1821!!! (φωτ. Χαρίδημος).

 

Και μετά όλοι γύρω από το τραπέζι να απολαμβάνουν τους κόπους της μέρας και τα αγαθά της γης. Κάπου εδώ ολοκληρώνεται η χρονιάρα μέρα (φωτ. Χαρίδημος).

 

 Ο σπιτονοικοκύρης, ο κυρ-Μανώλης Σκόρδος, με το επίσημο προσκεκλημένο του, τον Γέροντα Ευδόκιμο, τρουγκρίζουν τα ποτήρια ευχόμενοι "και του χρόνου". "Και του χρόνου", λοιπόν, σε όλους όσους συμμετείχαν στα χοιροσφάγια. "Και του χρόνου" στους ανδριώτες που τιμούν την φιλοξενία, αυτής της χρονιάρας μέρας, ανοίγοντας τα σπίτια, τα κονάκια τους, την καρδία τους σε όλους. "Και του χρόνου"  σε όσους ακόμα στέλνουν το πατροπαραδότο τενεκεδάκι με τα τα λουκάνικα και την γλύνα, που έστελνε κάποτε έστελνε ο θείος Πέτρος στον πατέρα μου. Κάτι τέτοιες στιγμές και κάτι τέτοιες κινήσεις, αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στις μνήμες μας. .

Δ. Μπ.