Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

 Με φόντο το Πέταλο φοιτητές του σεμιναρίου μετά την τελευταία παρουσίαση σε αναμνηστική φωτογραφία

Στόχος του σημειώματος δεν είναι η αποτίμηση του σεμιναρίου «ΜΜΕ, Γλώσσα, Πολιτισμός» του Θερινού Πανεπιστήμιου Άνδρου, που συνδιοργάνωσαν το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και η Ένωση Ευρωπαίων Δημοσιογράφων στο Μουσείο Λαογραφίας του ξενοδοχείου Παράδεισος στην Χώρα και το οποίο ολοκληρώθηκε το Σάββατο 18 Ιουλίου 2015. Αυτό είναι υπόθεση των 45 φοιτητών και της οργανωτικής επιτροπής. Εμείς θα περιγράψουμε δύο διδακτικά στάσιμα (με γαστρονιμική κατάληξη) που οργανώσαμε (ένα στην αρχή κι ένα στο τέλος) και στόχο είχαν να αναδείξουν μερικές από τις ιστορικές διαδρομές του νησιού που φιλοξένησε το σεμινάριο.

 

Φοιτητές και διδάσκοντες σε μια ακόμα αναμνηστική φωτογραφία στην Μονή Παναχράντου

Στάσιμο πρώτο: Το απόβραδο της πρώτης μέρας επιλέξαμε ως χώρο της σύντομης πρώτης παρέμβασης μας την Μονή της Αγίας Ειρήνης στ’ Αποίκια. Στην είσοδο  του μοναστηριού, με την πανοραμική θέα προς την Χώρα (το Κάτω και Μέσα Κάστρο των μεσαιωνικών χρόνων) και με φόντο στον ορίζοντα το Πάνω Κάστρο, εξηγήσαμε την βενετσιάνικη παρέμβαση στην αρχαία γεωστρατηγική του νησιού.

Η θέα της Χώρας από την Μονή Αγίας Ειρήνης. Στο βάθος το Πάνω Κάστρο. Ήταν ο βενετός ηγεμόνας Μαρίνος Δάνδολος που έχτισε την Χώρα ως Κάτω και Μέσα Κάστρο και το Πάνω Κάστρο στο Κοχύλου...

Η σύντομη εισήγηση (με αναφορές στο βιβλίο «Η Άνδρος μέσα στον Χρόνο») ξεκίνησε με την διαπίστωση πως η Άνδρος μέχρι το 1205 που έφτασαν οι Βενετοί «κοιτούσε» προς την Αττική. Όλοι οι σημαντικοί οικισμοί της ήταν στα δυτικά του νησιού. Ήταν ο πρώτος βενετός διοικητής (Μαρίνο Δάνδολο) που «έστρεψε» ανατολικά το νησί επιχειρώντας να το συνδέσει με την τότε λατινινοκρατούμενη Κωνσταντινούπολη και την υπό τους Βενετούς Κρήτη. Ο χώρος εξηγούσε πολύ περισσότερα από κάθε προβολή σε οθόνη υπολογιστή ή σε προτζέκτορα.

Ο καπετάν_Λευτέρης Πολέμης λέει την ιστορία της Μονής Αγίας Ειρήνης 

Στη συνέχεια στον ζεστό χώρο της εκκλησίας ο καπετάν-Λευτέρης Πολέμης μίλησε για λίγο για την ιστορία της Μονής πριν το σύντομο μάθημα ολοκληρωθεί με τις εξηγήσεις μας για την σχέση των δύο δογμάτων (ορθόδοξου και καθολικού) στο νησί στα χρόνια της Ενετοκρατίας, αλλά και για ναυτική εξέλιξη της Άνδρου που ακολούθησε και είχε σχέση τόσο με τον επίμονο αγροτικό χαρακτήρα των κατοίκων, όσο και με το πως αυτός μεταπλάστηκε μέσα από το εμπορική παρέμβαση των Βενετών και των Φράγκων στα 360 χρόνια Λατινοκρατίας.

Και ο μπουφές γευστικότατος με παραδοσιακή φρουτάλια και άλλα εδέσματα

Η επίσκεψη στο μοναστήρι ολοκληρώθηκε γύρω από έναν εξαιρετικό μπουφέ που παρέθεσε ο πάντα φιλόξενος καπετάν-Λευτέρης. Ένας μουφές από το γνωστό Μενού που τίμησαν όλοι δεόντως...

Ο γέροντας Ευδόκιμος λέει την ιστορία της Μονής Παναχράντου

Στάσιμο δεύτερο: Το πρωινό της τελευταίας μέρας επιλέξαμε ως χώρο αναφοράς την Μονή Παναχράντου στους Γερακώνες. Μετά την σύντομη αρχική παρέμβαση του γέροντα Ευδόκιμου στον χώρο της εκκλησίας με θέμα την ιστορία της Μονής συνεχίσαμε στον χώρο του πλήρως ανακαινισμένου παλιού ηγουμενείου. Εκεί εξηγήσαμε στους οι 45 φοιτητές και σε ορισμένους επισκέπτες του σεμιναρίου, την σχέση Ιστορίας, Παράδοσης και Μύθου στην περίπτωση του μοναστηριού της Παναγίας (αναφορές στο βιβλίο «Η Μονή Παναχράντου στο διάβα των αιώνων»). Και στη συνέχεια το πως αυτή η σχέση διαμορφώθηκε συνδρέοντας την Μονή με όλη την Άνδρο.

Και η παρουσίαση της ιστορίας της Άνδρου μέσα από την διαδρομή της Μονής

Η ιστορία της Μονής δεν είναι ανεξάρτητη της ιστορίας της Άνδρου. Αλλά και η ιστορία της Άνδρου δεν είναι άμοιρη της ιστορίας της Μονής. Αυτή η σχέση επέδρασε και συνεχίζει να επιδρά μέχρι σήμερα στην ιστορία της Άνδρου. Απ’ αυτή την άποψη ο πολιτισμικός παράγοντας της θρησκείας συνέβαλε ουσιαστικά επί αιώνες στην διαμόρφωση της ιστορίας του νησιού μας. Και συνεχίζει να συμβάλει και σήμερα ακόμα και οικονομικά. Αρκεί να αναλογιστούμε πως η Άνδρος χάρη στη Μονή Παναχράντου και στη Μονή της Αγίας Μαρίνας έχει εξελιχθεί σε νησί θρησκευτικού τουρισμού.

Και η ώρα της ξακουστής μακαρονάδας στην Πανάχραντο

Μετά την ομιλία όλοι προσκλήθηκαν στο χώρο της τραπεζαρίας της Μονής για την πατροπαράδοτη μακαρονάδα του Ευδόκιμου, την οποία είχαν φτιάξει ο Αέτιος και ο Φιλάρετος! Ο λόγος πως ο γέροντας ως καλός οικοδεσπότης έμεινε και άκουσε όλη την ομιλία στο ηγουμενείο!

Το «κλου» της υπόθεσης ήταν πως διακριτικά ένας-δύο ζήτησαν και δεύτερο πιάτο. Μόλις επέστρεψε πάλι το μεγάλο ταψί με τα μακαρόνια έγινε ανάρπαστο. Τόσο δημοφιλής ήταν η περίφημη μακαρονάδα του μοναστηριού σε φοιτητές και διδάσκοντες!

Μάλιστα ο γευσιγνώστης καθηγητής του Χάρβαρντ Γιάννης Πετρόπουλος («παρακαλώ με δύο ν μην μου ακρωτηριάζεται το όνομα») παρατήρησε πως μια λεπτή γεύση σκόρδου της μακαρονάδας σε συνδυασμό με το έντονο κόκκινο Συνετιανό κρασί έκανε το γεύμα εξαιρετικό.

Για μια ακόμα φορά η Μονή Παναχράντου με την πασίγνωστη ανά την Ελλάδα φιλοξενία της προς τους επισκέπτες της έβγαλε ασπροπρόσωπη την Άνδρο στον έξω κόσμο. 

Φοιτητές και διδάσκοντες μετά την παρουσίαση του λευκώματος "Αρόδο". Στο μέσον ο εκ των χορηγών του σεμεναρίου Γ. Δαρδανός. 

Συν ένα στάσιμο: Οι αναφορές στην Άνδρο στο σεμινάριο δεν ήταν μόνο οι παραπάνω. Υπήρξαν περισσότερες. Ενδεικτικά αναφέρουμε την προβολή της ταινίας "Μικρά Αγγλία" και την γνωριμία με τον σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη, την ξενάγηση στο Κάτω Κάστρο από τον αρχιτέκτονα Νίκο Βασιλόπουλο, την παρουσιάση του λευκώματος "Αρόδο" του Γιάννη Μαμάη, την παρουσιάση της αμερικανίδας ζωγράφου Μπέτυ Ράιαν από τον Δημοσθένη Κονάρη. 

Από την προβολή της "Μικράς Αγγλίας" στον κήπο του ξενοδοχείου

Όμως όλα αυτά τα δρώμενα είτε τα παρακολουθήσαμε και δεν κρατήσαμε σημειώσεις είτε δεν τα παρακολουθήσαμε για προσωπικούς λόγους. Από δύο από αυτά δημοσιεύουμε φωτογραφίες και επιφυλασσόμεθα αν έχουμε και άλλα κείμενα να επανέλθουμε...