Πασχαλιές στην ανθισμένη γη
Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ
Μεγάλη Παρασκευή. Ορόσημο της ανθισμένης γης. Ανάμεσα στον Απρίλη και στη θάλασσα. Ανάμεσα στην λογοτεχνία και στην νοτισμένη γη. Ορόσημο στα όρια της ατομικής και της συλλογικής μνήμης. Ανάμεσα στη χριστιανική παράδοση και στη μυθολογία.
Μεγάλη Παρασκευή. Μνήμες και χρώματα γύρω από έναν Επιτάφιο. Ο Σεφέρης έγραψε πως το έθιμο του Επιταφίου στην ελληνική παράδοση πηγαίνει πίσω στην ελληνική μυθολογία. Ακουμπά στο μύθο του Άδωνη, που πεθαίνει κι ανασταίνεται μαζί με τη γη. Τη γη που ξαναγεννιέται καθώς ανθίζει πάλι. Οι γιρλάντες των λουλουδιών στον Επιτάφιο συμβολίζουν τον κύκλο της ζωής, Το ίδιο και η περιφορά. Η γη κάνει τον κύκλο και υποδέχεται την απερχόμενη ζωή. Και μετά της ξαναδίνει ζωή. Ένας κύκλος που κλείνει και ανοίγει αενάως. Κάπου εδώ ο Άδωνης και ο Χριστός μπλέκουν μέσα στις χιλιετίες που βυθίζονται σε τούτη τη γη. Χριστός και Άδωνης σμίγουν σε τούτη τη γη αυτή τη μέρα του Απρίλη, που μυστηριακά απλώνει γύρω και μέσα μας.
Μεγάλη Παρασκευή. Ανάμεσα στις πασχαλιές και στη θάλασσα. Ανάμεσα στους ύμνους που διατρέχουν τους αιώνες. Μια παρακαταθήκη οι ήχοι αυτής της μέρας που χάνονται πίσω σε μια άλλη εποχή. Στιγμές περισυλλογής. Στιγμές που κυματίζουν θαμπές. Μορφές και μνήμες μιας αβασίλευτης ηλικίας τότε που τα σχήματα γύρω είχαν άλλα μεγέθη.
Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός έγραψε ο Έλιοτ. Και τον είδε να ξεπροβάλει με τις πασχαλιές που ανθίζουν μέσα από τη νεκρή γη. Mε τον συμβολισμό αυτόν σκιαγράφησε τον κύκλο της ζωής στη μεγάλη δυτική παράδοση. Τον Απρίλη οι Έλληνες τον είδαν χαμογελαστό και ξανθό προσωποποιώντας τον έντονα.
Μεγάλη Παρασκευή στην Άνδρο. Στο σούρουπο απλώνουν τα εγκώμια από τη Θεοσκέπαστη πάνω απ’ τα κύματα. Και μας ταξιδεύουν. Σε πρόσωπα ξεθωριασμένα. Σε σκιές μισοσβησμένες που αγαπήσαμε. Και που κάθε χρόνο αυτή τη μέρα παρακολουθούν μαζί μας την περιφορά τόσων μικρών προσωπικών επιταφίων…
Καλή Ανάσταση...
(ΣΗΜΕΙΩΜΑ: Το παραπάνω χρονογράφημα γράφτηκε Μεγάλη Παρασκευή του 1991. Ξαφνικά με ειδοποίησαν από την εφημερίδα πως η στήλη του χρονογραφήματος ήταν κενή γιατί ο συνάδελφος ξεχάστηκε... Ήμουν στο Υψηλού στο σπίτι του ξαδέλφου μου. Πήρα ένα στυλό κι ένα χαρτί κι έγραψα "prima vista" τις απαραίτητες 400 λέξεις. Έξω η ανάσταση της φύσης κυριαρχούσε. Μάσα μου η ανάσταση της ζωής επικρατούσε.
Το υπαγόρευσα στο τηλέφωνο. Δεν υπήρχε διαδίκτυο τότε. Έκλεισα ευχόμενος στην τηλεφωνήτρια "Καλή Ανάσταση..." Την φράση την είδα γραμμένη την επομένη στην εφημερίδα και γέλασα. Δεν περίμενα να γράψει την ευχή μου προς αυτή ως επίλογο...
Η πρώτη δημοσίευση έγινε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ το Πάσχα του 1991. Η δεύτερη στο βιβλίο «Στις Ράγες του Χρόνου» το 2003 (Διαμαντής Μπασαντής, Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα), τρίτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα "εν Άνδρω" το Πάσχα 2014, και σήμερα τέταρτη δημοσίευση πάλι στο "εν Άνδρω" το Πάσχα 2021. 30 χρόνια... Μια ζωή, μια διαδρομή, αλλά δεν θα άλλαζα λέξη από εκείνη την πρώτη σημαδιακή και βιαστική γραφή του 1991)
