Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

Δειλινό στο Απροβάτου.  Διακρίνεται το Θεολόγος Π. να μπαίνει στο Γαύριο.

Ποιο μπορεί να είναι το μέλλον της Άνδρου τα επόμενα χρόνια; Τι μπορεί να κάνει το νησί για να βρει τον βηματισμό του ώστε να έχουν μέλλον οι κάτοικοι του; Όπως έγραψε αι ένας φίλος είμαστε πια πολύ λίγοι και δεν υπάρχει (ούτε άλλωστε ποτέ υπήρχε) η πολυτέλεια να σκεφτούμε το μέλλον μας χώρια. Βεβαίως κατά καιρούς αρκετοί έκαναν ότι μπορούσαν για να μας διαχωρίσουν. Αρχέγονα πάθη, παλιές αντιπάθειες, ξεχασμένες αντιθέσεις, όλα κάποιες φορές μπήκαν στο τραπέζι της διαίρεσης και της αφαίρεσης. Και χάθηκαν από το τραπέζι η πρόσθεση και ο πολλαπλασιασμός.

Οι λόγοι πολλοί. Οι αφορμές περισσότερες. Όμως η αιτία ΜΙΑ. Η μικροπολιτική. Αυτή συνέφερε τους τοπικούς ηγετίσκους επί πολλά χρόνια. Και αυτοί την καλλιέργησαν συστηματικά για να κυριαρχούν. Τα ονόματα όσων μας διαίρεσαν ξεπεράστηκαν. Ή, θα ξεπεραστούν. Σημασία έχει πια η νοοτροπία που κυριάρχησε. Μια νοοτροπία καχυποψίας. Μια νοοτροπία αρχοντοχωριατισμού. Μια νοοτροπία απομονωτισμού. Καθένας και το χωριό του, ο οικισμός του, η «πόλη» του. Ναι, η «πόλη» του! Γιατί «πόλη» είναι στο μυαλό πολλών το Γαύριο με μερικές εκατοντάδες κατοίκους και τα μισοεγκαταλειμμένα χωριά του. «Πόλη» και το Μπατσί με μερικούς εκατοντάδες κατοίκους και τους γύρω παραθεριστικούς οικισμούς του. «Πόλη» και η κάποτε μεγάλη και ιστορική Χώρα με τα μισοάδεια χωριά της που ζωντανεύουν μόνο το το Πάσχα κα το καλοκαίρι. «Πόλη» και το χωριό του Όρμου όπου γύρω του απλώνουν   μισοεγκαταλειμμένα χωριά.

Πανσέληνος στην Χώρα

Τέσσερις «πόλεις» για ένα μικρό σχετικά νησί! Τέσσερα "κέντρα" που χρόνο με τον χρόνο αποψιλώνονται. Και όσο λιγότεροι μένουμε (στους 8 από τους 12 μήνες) τόσο οξύνονται οι μεταξύ μας αντιθέσεις. Και όσο φτωχότεροι γινόμαστε (με έναν τουρισμό που για τους περισσότερους διαρκεί 40-60 μέρες τον χρόνο) τόσο οι εχθρότητες αυξάνουν. Κακό χωριό τα λίγα σπίτια…

Μπορεί να σταθεί η Άνδρος διαιρεμένη; Έχουν κανένα μέλλον οι «πόλεις-κράτη» της Άνδρου από μόνες τους; Μπορεί να σταθεί ένα λιμάνι, όπως το Γαύριο, χωρίς ενδοχώρα; Μπορεί να αντέξει ένα παραθεριστικό χωριό, όπως το Μπατσί, χωρίς υποδομές και χωρίς άλλες αναφορές; Έχει μέλλον μια παλιά ιστορική πρωτεύουσα, όπως η Χώρα, χωρίς περίγυρο; Τι μπορεί να κάνει ένα διάσπαρτο χωριό, όπως το Κόρθι, χωρίς άλλες διαφυγές;

Απόγευμα στου Κοχύλου

Τα παραπάνω ερωτήματα ΔΕΝ απασχόλησαν ΠΟΤΕ όσους καλλιέργησαν επί χρόνια τις γεωγραφικές διαιρέσεις. Όσους πόνταραν στην μικροπολιτική αφαίρεση ορίζοντας τους «δικούς τους» και τους «άλλους». Γιατί ήθελαν να κυριαρχήσουν στο μικρό φέουδο τους. στη γειτονιά τους. στο χωριό τους. Ήθελαν να είναι πρώτοι και με την καλλιέργεια αντιπαλοτήτων το πετύχαιναν. Στο μικρό μυαλό τους η μικρή Άνδρος φάνταζε μεγάλη!

Κάπως έτσι τα μικρά μυαλά οδήγησαν σε μια μικρή Άνδρο! Και τώρα έχουμε: Την Άνδρο του Γαυρίου, την Άνδρο του Μπατσίου, την Άνδρο της Χώρας, την Άνδρο του Κορθίου! Μια Άνδρο χωρισμένη στα τέσσερα. Μια Άνδρο που πάντα δυσκολευόταν και τώρα ακόμα περισσότερο να δει τα στραβά της. Και όταν τα έβλεπε είχε μάθει από παλιά να σιωπά και τα κρύβει!

Πρωινό στο μονοπάτι για την αρχαία Ζαγορά

Κάπως έτσι φτάσαμε σε μια Άνδρο που διαχωρίζει και δεν αθροίζει. Κάπως έτσι το μέγεθός μας (σε σχέση με άλλα γειτονικά νησιά) κατάντησε ελάττωμα, αντί γα προτέρημα! Η ποικιλία των οικισμών μας (από τη μια το τουριστικό Μπατσί και από την άλλη η ιστορική Χώρα) μετατράπηκαν σε ανάθεμα, αντί για ευλογία! Η άγρια ομορφιά και η άγρια ζωή των βουνών μας (από την μια ο ξεχωριστός Καμπανός, οι υδροβιότοποι στα ανατολικά, τα μονοπάτια στο κέντρο και από το μοναδικό Στενό με την άγρια ζωή του και τα δικά του μονοπάτια) έγιναν παδία διαμάχης! 

Πολλοί θεωρούν πως οι τουρίστες που μας επισκέπτονται (πολύ λιγότεροι σχέση με τα γειτονικά νησιά που βουλιάζουν από κόσμο) θα μείνουν ακίνητοι για 7-10 μέρες σε μια παραλία ή σε έναν οικισμό. Νομίζουν πως ο επισκέπτης δεν θα θελήσει να δει και κάτι άλλο. Θα πάει στο γραφικό Μπατσί και δεν θα θελήσει να πάει στην ιστορική Χώρας. Θα πάει στο Γαύριο και δεν θα πάει μια βόλτα στο Κόρθι. Θα πάει στην Χώρα και δεν θα θελήσει να δει ένα μοναστήρι ή την ομορφιά ενός μονοπατιού. Ή, να πάει μια βόλτα στο Ζόργκο ή στο Βιτάλι. Όμως αυτά είναι αστεία και δεν συμβαίνουν στην εποχή την μεγάλης κίνησης και μετακίνησης.

Μεσημέρι στην Χώρα. Τα ιστιοπλοϊκα του ΝΟΑ μπροστά στον ξεχωριστό Τουρλίτη.

Ας καταλάβουμε πως είμαστε πολύ λίγοι και το νησί σχετικά μικρό για να συνεχίσουμε τις γεωγραφικές διαιρέσεις που μας ταλαιπώρησαν τόσα χρόνια. Και είμαστε ελάχιστοι για να συνεχίσουμε τους τους μικροπαραταξιακούς και μικροπολιτικούς διαχωρισμούς που διώχνουν τους νέους και τους αξιόλογους από τα κοινά. Ας καταλάβουμε πως η Άνδρος είναι μια εννιαία και αδιαίρετη. Αν συνεχίσουμε με λάθος νοοτροπία απλώς θα δυσκολέψουμε το μέλλον του νησιού μας.

(Σημ.: οι φωτογραφίες είναι του "εν Άνδρω")