Εν Άνδρω

Του Δημήτρη  Σταυρόπουλου

 

Οι Ανδριώτες έχουν ένα παράπονο. Πιστεύουν ότι ποτέ μέχρι σήμερα το Πολεμικό Ναυτικό, δεν έδωσε το όνομα του νησιού-με πλούσια ναυτική ιστορία και παράδοση,- σε κάποιο πλοίο του Στόλου! Εν μέρει έχουν δίκιο, αφού τα ονόματα άλλων νησιών, κοσμούν εδώ και χρόνια τις πλώρες πολλών πολεμικών πλοίων. Κι όμως αυτό είναι λάθος…

Υπήρξε πλοίο «Άνδρος» που τα δύσκολα χρόνια μετά τον πόλεμο, πήρε μέρος σε επικίνδυνες αποστολές και χάρις σε αυτό και τα υπόλοιπα ναρκαλιευτικά, καθάρισαν οι Κυκλάδες και ο Σαρωνικός από τις χιλιάδες νάρκες που είχαν ποντίσει οι Γερμανοί και οι Ιταλοί στην διάρκεια της κατοχής.

Η ναρκαλιεία στις ελληνικές θάλασσες είχε ήδη αρχίσει αμέσως μετά την απελευθέρωση. Με την κωδική ονομασία ΜΑΝΝΑ, όπως έτσι είχε ονομαστεί η όλη επιχείρηση επανόδου του Ελληνικού Στόλου στην Ελλάδα, τα πρώτα πλοία που στις 15 Οκτωβρίου 1944 κατέπλευσαν στον Σαρωνικό, ήταν τα ελληνικά ναρκαλιευτικά.

Με τη συνδρομή και βρετανικών Ν/Α, άνοιξαν γρήγορα, μέσα από τα πυκνά ναρκοπέδια του Σαρωνικού, τους πρώτους διαύλους ασφαλούς ναυσιπλοΐας. Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίστηκε ο ασφαλής κατάπλους στον ΝΣ και των υπόλοιπων πλοίων που ακολουθούσαν.

Το 1945 οι Άγγλοι μας παραχώρησαν επί δανεισμώ, 8 Ν/Α του τύπου «MMS» (Motor Mine Sweeper). Ήταν ξύλινα σκάφη με δυνατότητες μαγνητικής αλιείας. Τα οκτώ νέα πλοία ονομάστηκαν, «Άνδρος», «Αργυρόκαστρο», «Κορυτσά», «Μύκονος», «Σύρος», «Τεπελένι», «Τήνος», «Χιμάρα».ω Έκτοτε αυτά παρέμειναν στο Ναυτικό μέχρι το 1956, όποτε κι επεστράφησαν στους Άγγλους.

ΟΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΣΤΙΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ

Το «Άνδρος» είχε εκτόπισμα 250 τόνων, μήκος 36 μέτρα, πλάτος 3,9 και βύθισμα 2,35 μέτρα. Έφερε 2 κύριες μηχανές Ντίζελ, ισχύος 250 ίππων εκάστη (συνολική ισχύς 480 ίπποι), που του έδιναν ταχύτητα 9-10 κόμβων. Ο οπλισμός του σκάφους περιλάμβανε 2 αντιαεροπορικά πυροβόλα των 20 χιλιοστών και 2 πολυβόλα. Επίσης έφερε εγκατεστημένο πλήρη εξοπλισμό μαγνητικής ναρκαλιείας. Το πλήρωμά του ήταν 20 άνδρες.

Το δεύτερο εξάμηνο του 1946 τα ελληνικά ναρκαλιευτικά και το «Άνδρος», επικέντρωσαν τις προσπάθειές τους προς εκκαθάριση ναρκοθετημένων περιοχών στις Κυκλάδες, όπου ανάλογες επιχειρήσεις είχαν αρχίσει από το 1945. Γύρω από τη Μήλο ο 2ος Στολίσκος Ναρκαλιευτικών κατέστρεψε 100 περίπου αγκυροβολημένες νάρκες, ενώ στον θαλάσσιο χώρο μεταξύ Τήνου, Μυκόνου, Σύρου και Πάρου, η «συγκομιδή» των σκαφών ήταν πτωχή λόγω του αποτελεσματικού έργου που είχε πραγματοποιηθεί εκεί κατά το προηγούμενο έτος από άλλα ναρκαλιευτικά.

Πολύ περισσότερη όμως εργασία περίμενε τα πληρώματα των ελληνικών σκαφών γύρω από τη Νάξο, ιδίως στο λιμάνι της και στην ευρύτερη περιοχή του. Την εκκαθάριση των γερμανικών ναρκοπεδίων εκεί ανέλαβε ένα άλλο ναρκαλιευτικό, το οποίο έφερε σε πέρας το έργο του με εξαιρετικές δυσκολίες, εξαιτίας των αβαθών υδάτων που έπρεπε να ερευνήσει, έως τις παραμονές των Χριστουγέννων του 1946.

Στο μεταξύ από τις αρχές του 1947 είχε αρχίσει η συστηματική ναρκαλιεία στην περιοχή του Θερμαϊκού κόλπου, η οποία τελείωσε με επιτυχία έως τα τέλη Μαϊου του 1947. Έπειτα ακολούθησε η εκκαθάριση των ναρκοπεδίων σε άλλες παράκτιες περιοχές της βόρειας Ελλάδας, του ανατολικού Αιγαίου, των Δωδεκανήσων και των παραλίων της Κρήτης.

Η ναρκαλιεία στην Ελλάδα συνεχίστηκε τοπικά και κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Οι θάλασσές μας όμως θεωρούντο ήδη εκκαθαρισμένες και ασφαλείς για τη ναυτιλία.

Ο «ΑΟΡΑΤΟΣ» ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ

Μετά την απελευθέρωση της ηπειρωτικής Ελλάδας από τους Γερμανούς και το τέλος του Β’ ΠΠ που ακολούθησε, στα δεκάδες ναρκοπέδια τα οποία είχαν ποντιστεί στους θαλάσσιους διαύλους, στους κόλπους και γύρω από τις μήκους 15.000 km ακτές μας, υπολογίστηκε ότι υπήρχαν περίπου 17.420 νάρκες διαφόρων τύπων. Υπό το βάρος αυτών των συνθηκών, όταν υψώθηκε και πάλι η ελληνική σημαία στον ιερό βράχο της Ακρόπολης έπειτα από τρεισήμισι χρόνια σκληρής κατοχής, η πατρίδα μας βρέθηκε απομονωμένη από ξηρά και από θάλασσα.

Στα χρόνια που ακολούθησαν 6.220 θαλάσσιες νάρκες καταστράφηκαν από τη δράση των ελληνικών ναρκαλιευτικών. Πολλές ακόμα καταστράφηκαν από τις καιρικές συνθήκες, αλλά και από τη φθορά του χρόνου. Ακόμα και σήμερα είναι πιθανόν κάποια από αυτά τα τρομερά και ύπουλα υποθαλάσσια οπλικά συστήματα, να παραμένουν σε κάποια σημεία του βυθού των ελληνικών θαλασσών ως θλιβερά απομεινάρια της εποχής του πολέμου. 

(Με πληροφορίες από news now)