Εν Άνδρω

Επιμέλεια: Ι.Π. - Άλκης

(Το φαινόμενο της αμφισβήτησης των εκλογών πάει πολύ πίσω στην Ελλάδα και στην Άνδρο. Ο αναγνώστης μας Αριστείδης Μανταδέλης από το Κόρθι έψαξε και βρήκε την ιστορική διαμάχη περί του αποτελέσματος των εθνικών εκλογών του 1868 στην Άνδρο, στον τότε Δήμο Γαυρίου, όπου οι μεν εκλογές τέλειωσαν όπως περιγράφει το δημοσιευόμενο πρακτικό ήρεμα και ομαλά και την επομένη άρχισαν οι ενστάσεις και οι παραστάσεις που διήρκεσαν κάτι μέρες μέχρι να κατακυρωθεί το αποτέλεσμα και να εκλεγούν οι βουλευτές Άνδρου. Ο συνεργάτης μας Ι.Π. - Άλκης μετέγραψε ηλεκτρονικά το αντίτυπο της παλιάς εφημερίδας σε ηλεκτρονική μορφή και επιμελήθηκε και την μεταγραφή των πινάκων εκείνης της εποχής.

ΟΙ ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΥΜΕΝΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΓΑΥΡΙΟΥ 1868

Προς την Βουλήν,

      Η επί της εξελέγξεως  των βουλευτικών εκλογών  επιτροπή παρατηρεί ότι η επαναληπτική εκλογή των  βουλευτών της επαρχίας Άνδρου κατά τον δήμον Γαυρίου, της αυτής επαρχίας , διετάχθη υπό τον διοικητικών  και δημοτικών  αρχών νομίμως και διεξήχθη εν πλήρη τάξει και ησυχία.         

      - Ότι κατά τον δήμον αυτόν εψηφοφόρησαν  εκλογείς 1305 και έλαβον οι υποψήφιοι βουλευταί ως εξής:

     -  Ότι εις τα πρακτικά της εκλογής ταύτης ουδέν εμφαίνεται ότι εγένετο παράπονον  ούτε  υπό των επιτυχόντων, ούτε υπό των αποτυχόντων,  φαίνεται όμως ότι εις την  υπ’ αριθ. α’  πράξιν της εφορευτικής επιτροπής των παρόντων υποψηφίων βουλευτών και αντιπροσώπων, και οι αποτυχόντες  βουλευταί  έλαβον μεν μέρος εις την τοποθέτησιν των καλπών και εκρίμασαν κλείθρα επι τα άκρα της ράβδου, της συνδεούσης τας κάλπας, και επέθηκαν  τας σφραγίδας  επί ιδικού  των ισπανικού κηρού  χρώματος πρασίνου, άπερ παρουσιάσθησαν  εις την επιτροπήν και εφιλονείκησαν  περί του τρόπου και του τόπου της τοποθετήσεως των καλπών, αλλ’ ηρνήθησαν εξ  υπαρχής  να υπογράψωσι την πράξιν αυτήν.   

      - Ότι η αυτή εφορευτική επιτροπή μη υπαρχούσης εθνοφυλακής, παρέδωκε  την φρούρησιν  του ναού ένθα ενεργείτο η ψηφοφορία εις την υπάρχουσαν στρατιωτικήν δύναμιν.

      - Ότι η αυτή εφορευτική επιτροπή , επί παρουσία  των παρευρισκόμενων  υποψηφίων βουλευτών και άλλων κατά τας  υπό των προγραμμάτων προσδιορισθείσας ώρας έκλειε και  ήνοιγε τας κάλπας, συντάττουσα τας απαιτουμένας περί τούτου εκθέσεις και βεβαιούσα  το ασφαλές της σφραγίσεως των καλπών και το αλύμαντον  των σφραγίδων , ως και τον αριθμόν των καθ’ εκάστην ψηφοφορούντων  εκλογέων.

      - Ότι την δευτέραν ημέραν  της ψηφοφορίας έν  μέλος της εφορευτικής επιτροπής, ο Παύλος Κλονάρης, και ο εκλογεύς  Ν.Μ. Καΐρης, απέστειλαν αναφοράν εν είδει διαμαρτυρήσεως προς τον έπαρχον Άνδρου διηγούμενοι ότι,  βλέποντας  ότι η πλειονοψηφία της επιτροπής δεν παρεδέχετο αυτούς να καταχωρώσιν εις τα πρακτικά τας παρατηρήσεις των, ότι δηλ. η επιτροπή ετοποθέτησε τας κάλπας εντός του προσδιορισθέντος  ναού δια την ψηφοφορίαν  και πλησίον του ιερού βήματος, εις τρόπον ώστε διεκώλυε την ελευθερίαν της ψηφοφορίας και εκάλυπτε τας τυχόν  ανομίας, διότι ο πρόεδρος της επιτροπής  Γ.Λ. Γιαννουλίδης  και τα λοιπά τρία μέλη της επιτροπής  διέταξαν ώστε πάντες οι υποψήφιοι και αντιπρόσωποι αυτών  να ίστανται όπισθεν των καλπών, διότι η αυτή επιτροπή δεν ήθελε να σημειώση  εν τη πρώτη πράξει αυτής τα ονόματα εκείνων όσοι εσφράγισαν τας κάλπας  εν τη πρώτη ημέρα, αλλ’ έθετεν ονόματα μη παρόντων, ως το του Νικολάου Γουλανδρή, παντάπασι  μη εμφανισθέντες κατά το διάστημα  της εκλογής και ζητεί ένεκα τούτων  την ακύρωσιν της εκλογής.

      - Ότι την δευτέραν ημέρα της ψηφοφορίας οι υποψήφιοι και αποτυχόντες μετά πολιτών τινών και του πρώτου ειρηνοδικειακού παρέδρου Ιω. Μούση και δημάρχου Γαυρίου μετέβησαν εις το κατάστημα της ψηφοφορίας αθρόοι ζητούντες να εισαγάγωσι τους δήθεν αποβληθέντας  υποψηφίους και αντιπροσώπους αυτών, και γενομένης παρατηρήσεως  υπό του προέδρου της εφορευτικής επιτροπής, ότι η τοιαύτη συνάθροισις  και επίθεσις κατά του τόπου της ψηφοφορίας παρέχει υπονοίας διαρρήξεως των καλπών, τοις διέταξε να διαλυθώσιν, ούτοι δε απομακρυθέντες συνέταξαν  πρωτόκολλον  βεβαιούντες ότι απεβλήθησαν.

     - Ότι οι Αναγνώστης  Τζανετάκης, Ιωάννης Γαβαλιάς εκλογείς παρουσιασθέντες ενώπιον  του ειρηνοδίκου  Γαυρίου, εξέθεσαν εγγράφως τα εξής, ότι  εις την κάλπην Π. Καμπάνη και επί της οπής του όχι εύρον τεμάχιον Ισπανικού κηρού και σφαιρίδια περί τα 15, είς δε την κάλπην του Γ. Μπούμπουρα  και επί του κοιλώματος αυτής, ήτοι εις την θέσιν του ναι, εύρον σφαιρίδια 30, και ότι εζήτησαν να εκτεθή τούτο εις τα πρακτικά, και η επιτροπή ηρνήθη τούτο.

     - Ότι κατά την 12 Αυγούστου ε.ε. τέσσαρες εκλογείς δια δικαστικού κλητήρος επέδωκαν προς τον έπαρχον  Άνδρου έκθεσιν ενστάσεων , δι’ ής  διισχυρίσθησαν  ότι ο έπαρχος Άνδρου κακώς περιόρισε και διεκήρυξε την επανάληψιν της βουλευτικής εκλογής Άνδρου κατά τον δήμον Γαυρίου , ενώ ώφειλε να διακηρύξη αυτήν καθ’ όλην την επαρχίαν.

     - Ότι ο αυτός έπαρχος θέλων να υποστηρίξη  τους υποψηφίους Α. Γιαννουλίδην, Π.Θ. Καμπάνην και Λορέντζον Καίρην, ηπείλησε τον δήμαρχον και ηνάγκασε αυτόν να εκδώση αστυνομικήν διάταξιν απαγορεύουσαν την εξ άλλων δήμων είσοδον πολιτών εις τον της εκλογής.

      - Ότι η στρατιωτική  δύναμις  υπό τον υπομοίραρχον  Γ.Λουγκήν  ετέθη υπό τας  διαταγάς του υποψηφίου Α.Γιαννουλίδου και περιήλθε μετ’ αυτής  όλον τον δήμον  Γαυρίου ,  προτρέπων  και απειλών τους ψηφοφόρους να ψηφοφορήσωσιν υπέρ αυτού και των συντρόφων του .

      Ότι την παραμονήν της ελογής οι κομματάρχαι του Γιαννουλίδου  και των συντρόφων  του περιφερόμενοι εις τον αυτόν δήμον, έπραττον τα αυτά και εμπόδισαν περί τους 800 ψηφοφόρους, οίτινες και δεν εψηφοφόρησαν.

      - Ότι καθ’  ήν ώραν επρόκειτο ν’ αρχίση η ψηφοφορία, οι αυτοί χωροφύλακες κατέλαβον τον ναόν ένθα επρόκειτο να γίνη η ψηφοφορία εναντίον ρητού νόμου, (άρθρο 53 και 54).

      - Ότι το ατμοκίνητον  ‘’Ναύπλιον’’ μετέβη  εις Άνδρον κατά το διάστημα της ψηφοφορίας και εφόβισεν  τους εκλογείς, οίτινες εψηφοφόρησαν υπέρ των επιτυχόντων.

      - Ότι η αυτή επιτροπή  δεν συνέταττε  πρακτικά  ούτε εσημείονε  τον αύξοντα αριθμόν των ψηφοφόρων, τα δε παρουσιαζόμενα ήδη πρακτικά είχον συνταχθή την προτεραίαν της εκλογής.

     - Ότι το αποτέλεσμα της εκλογής ταύτης είναι εικονικώτατον, διότι δεν προσήλθον εκλογείς 1305, αλλά μόλις 500, καθόσον εις τον δήμον μόλις παρόντες ήσαν 1200, και καθόσον οι επιτυχόντες , δεν ηδύναντο να λάβωσι τόσας ψήφους  όσας έλαβον, και τούτων  ένεκα ζητούν την ακύρωσιν της εκλογής.

     - Ότι οι ενιστάμενοι προσάγουσι συνάμα και αναφοράς πολλών κατοίκων του δήμου Γαυρίου, δι’ ών  προσπαθούσι  να υποστηρίξωσι τας ανωτέρας ενστάσεις των περί της εν γένει επεμβάσεως της εξουσίας, και διάφορα έγγραφα του δημάρχου Γαυρίου και των ειδικών παρέδρων  του αυτού δήμου, περί του ότι οι χωροφύλακες  μετά των πολιτών περιεφέροντο τον δήμον κλπ. Επειδή αι ανωτέρω  ενστάσεις του ότι ετοποθετήθησαν  αι κάλπαι κατ’ αρέσκειαν της εφορευτικής επιτροπής εν τω ωρισμένω ναώ και να ίσταντο οι υποψήφιοι βουλευταί και οι αντιπρόσωποι αυτών είναι δικαίωμα της εφορευτικής επιτροπής προνοούμενον από τον νόμον.

      - Επειδή η ένστασις του μέλους  της εφορευτής επιτροπής  Παύλου  Κλονάρη περί του ότι η πλειοψηφία της εφορευτικής επιτροπής δεν εδέχετο να σημειόνωνται  εν τοίς πρακτικοίς αι  ενστάσεις και ότι η αυτή επιτροπή  δεν εδέχθη να σημειωθώσι τα ονόματα των σφραγισάντων  τας κάλπας δεν είναι αληθής, καθ΄όσον εν τη πρώτη πράξει της αυτής επιτροπής μνημονεύονται πολλά ονόματα παρευρεθέντων  πολιτών, οίτινες επεθεώρησαν τας κάλπας, και όσοι τούτων ηθέλησαν υπέγραψαν  τη έκθεσιν, και καθ’ όσον  μηδε αυτός Παύλος Κλονάρης, ο ήδη ενιστάμενος , υπέγραψε την αυτήν πράξιν  μηδεμίαν επιφέρων αντίρρησιν, ενώ ηδύνατο , εάν ήθελε, να  αντείπη ή να αρνηθή  να υπογράψη αυτήν.

      - Επειδή ο ισχυρισμός των αποτυχόντων υποψηφίων βουλευτών περί του ότι την δευτέραν ημέραν η πλειονοψηφία  της επιτροπής απέβαλε αυτούς, προτιθεμένη δήθεν να νοθεύση τας κάλπας, δεν είναι αποδεδειγμένη, διότι η επί της εξελέγξεως των βουλευτικών εκλογών επιτροπή δεν δύναται να πιστευση ότι εις τοσούτον σπουδαίον  γεγονός δεν ήθελε συμβή και ρήξις τις μικρά ή μεγάλη εκ μέρους των αδικουμένων, οίτινες περιορίζουσι μόνο την απόδειξιν του δήθεν τοιούτου γεγονότος εις το πρωτόκολλον  το συνταχθέν μεταξύ του δημάρχου  Γαυρίου,  του πρώτου ειρηνοδικειακού  παρέδρου και πολλών άλλων πολιτών, όπερ αποδεικνύει μεν ότι προσήλθον  οι αποτυχόντες βουλευταί εις τον τόπον της ψηφοφορίας, αλλά κατά την πράξιν της επιτροπής και την κατ’ αντιμωλίαν ανάκρισιν των ενισταμένων και επιτυχόντων συναποδεικνύεται και το ότι οι προσελθόντες  εσκόπευον να  διαρήξωσι τας κάλπας και εντεύθεν να διαλυθώσι και διαλύθησαν, άλλως τε οι αυτοί αποτυχόντες  φαίνεται ότι προτιθέμενοι ν’ αποσυρθώσι του εκλογικού αγώνος ηρκέσθησαν εις το να κρεμάσωσι κλείθρα εις τα άκρα της σιδηράς ράβδου και σφραγίσωσιν αυτά με ίδιον Ισπανικόν κηρόν, και διιδόντες το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας της πρώτης ημέρας απεχώρησαν, αρνηθέντες να υπογράψωσι τας κατά την  ημέραν εκείνην συνταχθείσας πράξεις.

     - Επειδή η ένστασις του ότι  η στρατιωτική δύναμις και πρό της εκλογής και κατά την ενέργειαν αυτής περιεφέρετο  τον δήμον Γαυρίου προτρέπουσα και απειλούσα τους εκλογείς να ψηφοφορήσωσι  υπέρ των επιτυχόντων, και ότι αύτη κατέλαβε τον τόπον της ψηφοφορίας στηριζομένη  εις απλήν απόδειξιν, ήτις εις τας αναφοράς των αυτών ενισταμένων και των διαφόρων κατοίκων του δήμου Γαυρίου, δεν είναι βάσιμος, διότι κατά την από 2 Αυγούστου ε.ε. έκθεσιν του επάρχου  Άνδρου και την υπ’αριθ.3 πράξιν της εφορευτικής επιτροπής αποδεικνύεται ότι η  στρατιωτική δύναμις περιήλθεν μεν την επαρχίαν Άνδρου προ της εκλογής,  ενεργούσα συλλήψεις  ενταλματιών  φυγοδίκων όντων,  ότι η  στρατιωτική δύναμις κατέλαβε τον τόπον της εκλογής και εφρούρει νύκτωρ τον τόπον της ψηφοφορίας και ότι ο δήμαρχος Γαυρίου απέστειλεν εις διάφορα χωρία ετοίμους σχεδόν αναφοράς αιτιωμένας την ενέργεια της βουλευτικής εκλογής και συντεταγμένας  υπό το αυτό σχέδιον και εντεύθεν τα μνησθέντα  έγγραφα του τε δημάρχου και των κατοίκων ουδεμίαν δύνανται να παρίξωσιν απόδειξιν περί της αληθείας των υπό των αποτυχόντων αναφερομένων  παραπόνων.

     - Επειδή το φαινόμενον  του ότι οι μεν επιτυχόντες έλαβον ψήφους μεταξύ των ψηφοφορισάντων 1305 πλέον των 1100, οι δε αποτυχόντες περί τας 600 και επέκεινα, δεν είναι ένδειξις παραποιήσεως των καλπών, ουδέ του αποτελέσματος της ψηφοφορίας, αλλά κοινόν εις τους δήμους εκείνους η επαρχίας ένθα το πλείστον της επιρροής ή το όλον συνενούντες  όπερ και κατά τον δήμο Γαυρίου συνέβη. 

     - Επειδή εκ των αποτελεσμάτων της διαλογής  των ψήφων των δήμων Άνδρου και Κορθίου αποδεικνύεται , ότι έλαβον ψήφους πάντες οι υποψήφιοι ως εξής:

     - Επειδή εκ του αποτελέσματος τούτου οι Α.Γιαννουλίδης,  Π.Δ. Καμπάνης και Λορέντζος Καίρης και εκ του ανωτέρω αποτελέσματος του δήμου Γαυρίου εξάγεται ότι πλειονοψηφούντες  εισίν οι ανωτέρω ως λαβόντες ο μεν πρώτος ψήφους 2569,  ο δε δεύτερος 2308 και ο τρίτος 2270,  δια ταύτα η επιτροπή θεωρούσα κατά την κρίσιν της τας ανωτέρω ενστάσεις αορίστους και ανυπόστατου, γνωμοδοτεί, να απορριφθώσιν υπό της Βουλής άπασαι αι τοιαύται ενστάσεις, να  επικυρωθή η εκλογή ως νομίμως διεξαχθείσα,  και να παραδεχθώσιν ως νόμιμοι βουλευταί της επαρχίας Άνδρου οι κκ Α. Γιαννουλίδης, Π.  Καμπάνης και Λορέντζος  Καίρης, έχοντες τα παρά του νόμου απαιτούμενα προσόντα.

Εγένετο εν Αθήναις, τη 25 Σεπτεμβρίου 1868

Ο πρόεδρος

ΑΝΤ.ΓΕΩΡΓΑΝΤΑΣ

Τα μέλη

Σ. Πετιμεζάς, Λ.Σ. Δανόπουλος, Α. Βάσσος, Γ. Κούστας, Α.Ζέρβας,                                         Δ. Δρόσος,  Α.Παραμυθιώτης, Β.Κ. Νικολόπουλος, Γ. Κάγκας.

Θ. Θερμογιάννης είμαι υπέρ της ακυρώσεως της εκλογής,                                                   επίσης Δ. Δημητρακάκης , υπέρ της ακυρώσεως  και ο  Ν. Χατζόπουλος.

          Ο εισηγητής

  Ιω. Καραγιαννόπουλος