Πέτρος Λ. Μουστάκας: ο αθόρυβος ανδριώτης ευεργέτης και το πρώην εύπορο κληροδότημα του
Το χωριό της Πίσω Μεριάς. Καλλιτεχνική φωτογραφία από τον φετινό χειμώνα του Δημήτρη Αντωνέλλου. Διακρίνονται κάτω δεξιά το μεγάλο κτίριο με την κυκλική διαμόρφωση της πρόσοψης του Μουστακείου Κληροδοτήματος και πάνω στο κέντρο της φωτογραφίας το ροζ χρώμα το κτίριο που προοριζόταν για παράρτημα του πανεπιστημίου Αθηνών. Έργα και τα δύο του Μουστακείου Κληροδοτήματος.
Το κληροδότημα του Πέτρου Λ. Μοστάκα έζησε καλές, αλλά και κακές, μέρες. Εδώ και κάποια χρόνια έχασε μέρος των εσόδων του, λόγω κυρίως της οικονομικής κρισης, με αποτέλεσμα να ειναι, κατά δήλωση γνώστη των καταστάσεων, τώρα: "ένα πρώην εύπορο κληροδότημα"! Σήμερα η διαχειριστική επιτροπή υπό τον Έπαρχο Άνδρου Δημήτρη Λοτσάρη, τον Γιώργο Τρανάκο, εκλεγμένου εκπροσώπου της Πίσω Μεριάς και τον Γιάννη Ξανθό δικηγόρο, ορισμένου από τον ΔΣ Κυκλάδων, προσπαθεί να επαναφέρει την οικονομική κατάσταση υπό έλεγχο.
Για χρόνια το Μουστάκειο Ίσρυμα χρόνια προσέφερε αθόρυβα, αλλά ουσιαστικά, στην Πίσω Μεριά, στο Κόρθι και στην Άνδρο. Έφτιαξε κτήρια, δρόμους, σπόυδασε παιδιά. Όλα αυτά γιατί ένας ήσυχος και εργατικός ανδριώτης έζησε τον βίο του σκεπτόμενος περισσότερο την πατρίδα του και λιγότερο τον εαυτό του. Ξεκίνησε αγράμματος και φτωχός, δούλεψε και πρόκοψε και άφησε όλη την περιουσία στο χωριό του: την Πϊσω Μεριά Κορθίου.
Όλα ξεκίνησαν από τον Πέτρο Λεονάρδου Μουστάκα, που γεννήθηκε στον συνοικισμό Άσπρο ή Επάνω Κάστρο της Πίσω Μεριάς Κορθίου Άνδρου, γύρω στα 1838. Ο Π. Μουστάκας εγκαταλείπει νωρίς τη γενέτειρά του σε μικρή ηλικία, αρχίζοντας την επαγγελματική του ζωή ως λατόμος στην Πεντέλη, στη συνέχεια ως μαρμαρογλύπτης στην Αθήνα και αργότερα καφεπώλης στο Σύνταγμα.
Οικονόμος και σώφρων άνθρωπος, αν και αγράμματος, έζησε λιτά, έχοντας πάντοτε τη φιλοδοξία η περιουσία του να χρησιμεύσει για το καλό της ιδιαίτερης πατρίδας του.
Στη δημόσια διαθήκη του, το 1928, έτος θανάτου του, αναφέρει: «Εγκαταλείπω άπασαν την περιουσίαν μου, κινητήν και ακίνητον, ήτις ήθελεν ευρεθεί, κατά την ημέραν του θανάτου μου εις την Κοινότηταν του χωρίου Πίσω Μεριάς της Άνδρου του Δήμου Κορθίου, όπως αύτη, διαχειριζόμενη την περιουσίαν μου, κατασκευάσει σχολεία αρρένων και θηλέων εκ των εισοδημάτων τούτων, χωρίς η αντιπροσωπεία της Κοινότητος να δύναται να πωλήσει και να μεταβιβάσει, να υποθηκεύσει ή εκχωρήσει την περιουσία μου».
Έτσι, το «Μουστάκειο Κληροδότημα», με την αξιοποίηση της περιουσίας του, σε Αθήνα και Άνδρο, πραγματοποίησε πρώτιστα την ανέγερση του σημερινού Μουστάκειου Δημοτικού Σχολείου Πίσω Μεριάς Κορθίου. Στη συνέχεια, επεκτείνοντας τους σκοπούς του, πραγματοποίησε τη διάνοιξη του δρόμου που συνδέει τα χωριά Αϋπάτια, Πίσω Μεριά, Μοσχιώνα, Κόρθι, Αηδόνια με την επαρχιακή οδό Όρμου Κορθίου – Γαυρίου, σειρά έργων για εκπαιδευτικούς και κοινοφελείς σκοπούς στο Κόρθι, στην ανέγερση του Συγκροτήματος Εκπαιδευτηρίων- Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών (με βιοκλιματικό σχεδιασμό) και τη χορήγηση υποτροφιών προπτυχιακών φοιτητών στο εσωτερικό ή το εξωτερικό, καθώς και σε αθλητές ενόργανης γυμναστικής, καταγόμενους από την ευρύτερη περιοχή του Κορθίου.
Η Διαχειριστική Επιτροπή του «Μουστάκειου Κληροτήματος» καλεί τους Κορθιανούς, αλλά και όλους τους Ανδριώτες στην ετήσια επιμνημόσυνη δέηση την οποία θα παρακολουθήσουν και οι τοπικές και κυκλαδικές αρχές:
"εν Άνδρω"