Το “διπλό” έθιμο της βασιλόπιτας μέρες που είναι….
Μέρες που είναι όλοι παρακολουθούμε το έθιμο της βασιλόπιτας να εξελίσσεται και δεκάδες πίτες να κόβονται παρουσία πλήθους κάθε φορά. Είναι το μεγάλο έθιμο της βασιλόπιτας που έχει πολλές πτυχές. Αυτή της θρησκευτικής παράδοσης και την άλλη της κοινωνικής παράδοσης. Ήτοι να ξαναβρεθούν οι κάτοικοι μιας περιοχής όλοι μαζί…
Από την πίτα του Συλλόγου Γυναικών
Για όσους δεν ξέρουν αξίζει τον κόπο να αναφέρουμε εδώ τα δύο είδη της παράδοσης που κατέληξαν στις μέρες μας σε ένα μικτό τρίτο είδος εντελώς ιδιότυπο.
Κατ' αρχή τα της θρησεκυτικής παράδοσης: «Πριν από 1500 χρόνια, περίπου, στην πόλη Καισαρεία της Καππαδοκίας, ήταν αγαπητός δεσπότης ο Μέγας Βασίλειος. Κάποια μέρα όμως, ένας αχόρταγος στρατηγός - τύραννος της περιοχής, ζήτησε να του δοθεί όλο το χρυσάφι της πόλης της Καισαρείας, αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη για να την κατακτήσει και να την λεηλατήσει.
Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της πόλης του δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχια, δεν είχαν να δώσουν τίποτε αξιόλογο στον άρπαγα στρατηγό. Απείλησε, λοιπόν, ο άρπαγας στρατηγός τους κατοίκους και τον Μέγα Βασίλειο.
Οι χριστιανοί της Καισαρείας μάζεψαν από τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν και του τα πρόσφεραν, ώστε να σωθούν και να σώσουν και τον δεσπότη τους. Ο Μέγας Βασίλειος πρόσφερε τα χρυσαφικά σε ένα σεντούκι. Μόλις όμως ο στρατηγός πήγε να το ανοίξει ένας λαμπρός καβαλάρης εμφανίζεται να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του στρατιώτες. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος.
Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισαρείας. Τότε ο Μέγας Βασίλειος σε μια προσπάθεια να μοιράσει δίκαια τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης ζήτησε από τους διακόνους και τους βοηθούς του να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου μέσα στο καθένα θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα μοίρασε στους κατοίκους της πόλης της Καισαρείας.
Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα κάποια από τα χρυσαφικά. Από τότε καθιερώθηκε λοιπόν η βασιλόπιτα που θα φέρνει στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία. Και από τότε καθιερώθηκε η βασιλόπιτα με το φλουρί που κόβεται την πρώτη μέρα του χρόνου, που είναι και η μέρα του Αγίου Βασιλείου.»
Όμως υπάρχει και η άλλη βασιλόπιτα που εμπεριέχει κάτι από την κοινωνική παράδοση που θέλει τους κατοίκους μιας περιοχής να κόβουν την πίτα τους και να συναντώνται με την ευκαιρία αυτή για να μάθουν τα νέα και να μοιραστούν μνήμες. Κάπου εκεί υπεισέρχεται και το έθιμο της παρουσίας των πολιτικών σε όλες τις μεγάλες συνάξεις…
Ας πάρουμε τώρα με τη σειρά μερικές από τις βασιλόπιτες που μας ήρθαν τα νέα τους. Αρχικά με την πίτα του Πιτροφού. Στο χωριό έσπευσε αρκετός κόσμος. Και μαζί τους και όλοι οι πολιτικοί του νησιού (ή σχεδόν όλοι). Ήταν εκεί και οι απόντες (επί τριετία) και οι παρόντες. Το έθιμο είναι έθιμο για όλους βλέπεις…
Από την πίτα του Συλλόγου Πιτροφού
Έκοψε και ο Σύλλογος Γυναικών Άνδρου τη δικιά του βασιλόπιτα στο κτήμα Βούλγαρη-Υδρούσα στη Μεσαριά με μεγάλη παρουσία κόσμου (γυναικών ως επί το πλείστον). Και εκεί εκτός του ΔΣ και των πολλών γυναικών ήταν και πολιτικοί (απόντες και παρόντες). Είπαμε το πολιτικό έθιμο παρά την πολιτική κρίση κυριαρχεί. Και όπως όλα δείχνουν θα εξακολουθήσει να κυριαρχεί…
Από την πίτα του Συλλόγου Γυναικών
Έκοψε και στην Μεγάλη Βρετάνια παρουσία εκατοντάδων ανδριωτών η Ένωση Ανδρίων. Εκεί η παρουσία της οικονομικής τάξης ήταν περισσότερο εμφανής. Ονόματα από τον επιχειρηματικό και τον εφοπλιστικό κόσμο. Ίσως και γι’ αυτό έκανε και την παρουσία της εκεί και η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη. Φυσικά καιν ήταν και εδώ και οι ανδριώτες πολιτικοί. Μάλιστα οι επί τριετία απόντες έκαναν ότι μπορούσαν για να φανούν και να τους θυμηθεί ο κόσμος μιας και έρχονται εκλογές.
Έκοψαν και άλλοι με λιγότερο κόσμο την πίτα τους μέρες που είναι όπως ο Αστέρας Κορθίου στην Μονή Παναχράντου. Εκεί ανέβηκαν τα παιδιά και οι νεαροί παίκτες της ομάδας για να κόψουν την πίτα με τον πατέρα-Ευδόκιμο. Ήταν μία άλλη πίτα πέρα από την πολιτική των ημερών. Προ ημερών μια αντίστοιχη πίτα είχε κόψει και η ενορία Λαμύρων και Υψηλού στο εξωκλήσι του Αγίου Βασιλείου στο Υψηλού.
Από την πίτα του Αστέρα Κορθίου
Και ακολουθούν και άλλες όπου αναμένεται σημαντική προσέλευση κόσμου όπως είναι αυτή του δραστήριου και πάντα πρωτοπόρου «Φιλοπρόοδου Ομίλου Γαυρίου» την Κυριακή 26/1 στις 14.00 στο κέντρο Μοστρού στην Πλάκα…
Συμπέρασμα: Διαπιστώνουμε πως στη νεότερη Ελλάδα το θρησκευτικό έθιμο μετεξελίχθηκε σε κοινωνικό γεγονός και το κοινωνικό γεγονός κατέληξε σε πολιτική κατάσταση. Ακόμα μια φορά αποδεικνύεται πως η πολιτική με όλες τις εκφάνσεις της είναι μέρος της ζωής του Έλληνα. Το θέλει ο Έλληνας τον πολιτικό παρόντα στις πίτες του. Θέλουν και οι πολιτικοί να βρουν ακροατήριο. Πιο πολλοί οι απόντες που έστω και έτσι κάνουν ότι μπορούν να θυμίσουν κάτι από την παρουσία τους. Στην περίπτωση της κοινωνικο-πολιτικής πίτας το έθιμο δεν έχει Αγιοβασίληδες και χρυσά φλουριά. Έχει όμως ειδήσεις και μνήμες. Έχει βεβαίως και ψήφους….
Και του χρόνου να είμαστε καλά. Μέχρι τότε κάτι θα ξαναγράψουμε για τις πίτες. Άλλωστε μερικοί καταφέρνουν και κόβουν πίτες μέχρι τις απόκριες….
