Άνδρος: υδρούσα ή διψούσα;
Του Διαμαντή Μπασαντή
Ζούμε σε ένα ευλογημένο νησί. Με τρεχούμενα νερά. Με υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα. Νερά που δίνουν τη δύναμη να καλλιεργούνται οι κοιλάδες και οι πλαγιές. Δείτε την κοιλάδα της Χώρας. Ανάμεσα στους Γερακώνες και στο Πέταλο που ανοίγει σε δύο επιμέρους κοιλάδες των Λειβαδίων και του Νειμποριού. Δείτε τις κατάφυτες πλαγιές με τα διάσπαρτα καταπράσινα χωριουδάκια που ανηφορίζουν: το Υψηλού, το Μεσαθούρι, οι Στραπουργίές. Δείτε την κοιλάδα των Στενιών που ξεκινά από τα καταπράσινα Αποίκια και κατηφορίζουν μέχρι τα Γιάλια. Μετρήστες τις πηγές που τρέχουν: Μαίνητες, Μελίτης. Μετόχι, Σάριζα κλπ.
Και μετά καθίστε στην βεράντα σας 230 μέτρα από το Μετόχι και ...δίψαστε άφοβα! Απολαύστε την έλειψη νερού όπως ο ταξιδιώτης στην ...έρημο μέσα στο μεγάλο ελληνικό ζεστό καλοκαίρι! Τουλάχιστον για 24 ώρες! Έτσι για να θυμηθείτε πως στην ζωή υπάρχουν και χειρότερα. Και πως ο πιο ωραίος παράδεισος κρύβει κάπου και μια μικρή κόλαση...
Κάπως έτσι έζησα από το μεσημέρι της 29ης μέχρι το απόβραδο της 30ης Ιουλίου.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Ξεμείναμε από τρεχούμενο νερό από το απομεσήμερο της 29ης. Αλλά το καταλάβαμε το βράδυ επειδή όλοι έχουμε και ένα μικρό ρεζερβουάρ (μας εκπαίδευσαν οι συχνές διακοπές και έχουμε ντεπόζιτα, άλλοι μισό κυβικό και άλλοι ένα). Περιμέναμε το νερό το βράδυ. Δεν ήρθε. Περιμέναμε το άλλο πρωί. Δεν ήρθε. Είμαστε καμιά 10αρία σπίτια στη γραμμή. Σε όλους τους άλλους είχε επανέλθει. Εκεί αρχίσαμε τα τηλέφωνα. Και εκεί πέσαμε σε πρόβλημα. Κάποιοι μας έστελναν από τον "Άννα στον Καϊφα" για να βρούμε άκρη.
Αλλά αυτή η πρακτική δεν αφορά μόνο εμάς. Γιατί όταν κατέβηκα στην αγορά συνάντησα την αρχιτέκτονα Ελένη Σαλουβάρδου που μου εξήγησε πως βρήκε έναν αγωγό νερού σπασμένο στο πάρκινγκ της Χώρας να τρέχει ακατάσχετα. Ειδοποίησε αμέσως τέσσερις ανθρώπους σχετικούς με τον Δήμο Άνδρου. Αλλά όλοι την έστελναν σε κάποιον ...άλλο "που ήταν υπεύθυνος". Αγανακτισμένη θεώρησε εμένα ...υπεύθυνο! Τουλάχιστον για να το γράψω! Το γράφω λοιπόν κι όποιος τα διαβάσει...
Πάμε παρακάτω. Θα μέναμε χωρίς νερό ίσως και δεύτερο 24ώρο αν ο Τέλης Αστράς, υπεύθυνος της περιοχής μας, δεν το έπαιρνε πατριωτικά και αφού ξεκίνησε ψάχνωντας τι συμβαίνει από την δεξαμενή και τις βάνες, κατέληξε μετά από ώρες να βρει έναν αγωγό κομένο (από ποντικό;) μέσα σε ένα χαντάκι. Έτσι καμιά 10αρία σπίτια καταφέραμε μετά 26 ώρες να δούμε το νερό να τρέχει πάλι στις βρύσες για τις ανάγκες μας.
Η εξηγηση του στο τέλος μας εξέπληξε για την ειλικρίνεια της.
- Τι τα θες έχουμε 500 ρολόγια νερού στην πλαγιά. Και η υδατοδεξαμενή δεν επαρκεί όταν έχουμε, όπως εφέτος μείωση της ροής του νερού λόγω περιορισμένων βροχοπτώσεων. Έπρεπε να έχουν καθαριστεί και τα χαντάκια για να μην πηγαίνουν ζωάκια. Έπρεπε και οι κάτοικοι να μην χρησιμοποιούν το νερό αφειδώλευτα. Και τελικά τρέχουμε και δεν φτάνουμε...
Πρώτη παρατήρηση: Η μικρή περιπέτεια που αφηγήθηκα δεν πρέπει να τη δούμε σε προσωπικό επίπεδο. Αντίστοιχα περιστατικά υπάρχουν αυτές τις δύσκολες μέρες και σε άλλα μέρη του νησιού. Ως εκ τούτου προκύπτουν μερικά ερωτήματα και κάποια συμπεράσματα.
- Έχει το νησί πρόβλημα λειψυδρίας;
- Όχι.
- Έχει το νησί έλλειψη νερού;
- Κάποιες φορές ναι;
- Γιατί;
- Γιατί γίνεται κακή συλλογή, διανομή και διαχείριση.
- Από ποιούς;
- Από την διοίκηση στο σύνολο. Αλλά και από εμάς επιμέρους.
Η διοίκηση έχει την γενική ευθύνη της συλλογής και της διανομής του νερού. Δυστυχώς ξεμείναμε με υποδομές πεπαλαιωμένες που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες του αυξημένου καλοκαιρινού πληθυσμού. Η συλλογή είναι κακή, η διανομή είναι χειρότερη γιατί το δίκτυο επεκτάθηκε επί χρόνια "έτσι και ως έτυχε" ακολουθώντας τα ...σπίτια που κτίζονταν. Από την κακή συλλογή και αποθήκευση (δεν υπάρχουν φράγματα για πότισμα και μεγάλες δεξαμενές για ύδρευση) το μεγαλύτερο μέρος των τρεχούμενων νερών καταλήγει στη θάλασσα για να ...την ξεδίψάσει!!!
Το δίκτυο, λοιπόν, έγινε στην τύχη. Υπάρχουν διάσπαρτοι παλαιόί ή κακοί μειωτήρες. Υπάρχουν επίσης διάσπαρτοι σωλήνες επιφανείας και όπου είναι υπόγειοι είναι χωρίς προδιαγραφές. Και υπάρχουμε και εμείς. Κάποιοι από εμάς ανοίγουν και κλείνουν μόνοι τους βάνες, αυτές τις δύσκολες μέρες, που το δίκτυο είναι τα όρια του, για να έχουν αυτοί νερό και οι άλλοι ας πάνε να κουρεύονται! Κάποιοι άλλοι ενώ μας λένε να μην ξοδεύουμε άσκοπα το νερό βγαίνουν με τις μάνικες και ξοδεύουν το νερό χωρίς μέτρο!
- Τι μπορεί να γίνει;
- Μακροπρόθεσμα: πρέπει επιτέλους να γίνουν μελέτες και να φτιαχτεί ένα φράγμα και κάποιες δεξαμενές. Να οργανωθεί το δίκτυο. Όλα αυτά είναι έργα υποδομής που πρέπει η επόμενη δημοτική αρχή να τα βάλει σε προτεραιότητα.
- Βραχυπρόθεσμα: να οπλιστούμε με υπομονή και να ξοδεύουμε το νερό, το δώρο της φύσης, με φειδώ. Να νοιώσουμε όλοι υπεύθυνοι και να μην αναζητάμε σε άλλους την ευθύνη ακόμα και μιας ειδοποίησης. Και το κυριότερο να σκεφτόμαστε και τους διπλανούς. Όχι μόνο τον εαυτό μας. Στις δύσκολες στιγμές φαίνεται ο άνθρωπος...
