Εν Άνδρω

Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ

Τον Χαράλαμπο Μένδρινό - επαγγελματία μάγειρα μια ζωή - τον γνωρίσαμε πριν λίγα χρόνια. Πρώτα γνωρίσαμε τους γιούς του. Μάγειρες κι αυτοί. Ο Γιάννης στο Παλινώριο κι ο Βαγγέλης στο Αρχιπέλαγος. Από τον Βαγγέλη έφτασα στον κυρ-Χαράλαμπο. Ένα πρωινό πριν δύο χρόνια βρέθηκα στην κουζίνα του μαγέρικου της Χώρας, του Αρχιπέλαγους, κι εκεί μιλήσαμε με τον κυρ-Χαράλαμπο: 20 χρόνια μάγειρος στα καράβια, 30 χρόνια μάγειρος στο Αρχιπέλαγος του Νειμποριού. Ήταν Ιούλιος του 2021 όταν μάς είπε την ιστορία του. Την καταγράψαμε γιατί είναι μέρος της ιστορίας της Άνδρου. 

Η ιστορία του Χαράλαμπου Μενδρινού είναι η ιστορία των πατεράδων μας. Δούλεψαν ασταμάτητα δεκαετίες ολόκληρες προσφέροντας και μη βαρυγκωμώντας. Η δουλειά ήταν η ζωή τους. Στον ακάματη εργασία του κυρ-Χαράλαμπου, του ναυτικού μάγειρα, που ταξίδεψε 20 χρόνια σε όλα τα πελάγη του κόσμου μαγειρεύοντας για τα πληρώματα και μετά στεριανού μάγειρα στο Αρχιπέλαγος του Νειμποριού βλέπω κάτι από τον πατέρα μου. Όργωσε κι αυτός τις θάλασσες του κόσμου επί 40 χρόνια. Τα καράβια ήταν το σπίτι του. Κι οι λεμονιές το στεριανό αποκούμπι του. Και πέθανε στο καράβι, όπως ήθελε και το είχε προβλέψει. Βατσιμάνης σ' ένα παροπλισμένο πλοίο, αρόδο, ένα βράδυ στην Κυνοσούρα. "Θα πεθάνω στο καράβι, εκεί ανήκω", μου είπε μια φορά. Ήμουν παιδί και τον συντρόφευα σε μια βάρδια του. Αυτή ήταν η Άνδρος της ακάματης εργασίας. 

Κι αυτή την Άνδρο εκπροσωπεί με τον καλύτερο τρόπο ο 88χρονος πια κυρ-Χαράλαμπος. Ήσυχος, γλυκός, χαμογελαστός, ακούραστος. Έχει πια μείνει μόνος στη ζωή. Γύρω του παιδιά κι εγγόνια. Κι αυτός εκεί μήνες ολόκληρους κάθε πρωί στις 6 στην κουζίνα του. Αυτό ήταν και είναι το δικό του πέλαγος στο οποίο ταξιδεύει χρόνια ολόκληρα. Βοηθά τον γιό του τον Βαγγέλη. Με το χαμόγελο. Αγόγγυστα. Με τις ζέστες του καλοκαιριού μέσα στις κατσαρόλες και στους φούρνους φτιάχνει ασταμάτητα φαγητά μέχρι τις 10:00-10:30. Κάθε μέρα από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο. Πόσα φαγητά την μέρα; Από 6 μέχρι 16!!! Ανάλογα την δουλειά και την εποχή. Αυτές τις μέρες που η Άνδρος είναι γεμάτη κόσμο και τα καράβια πηγαινοέρχονται με μεγάλες πληρότητες είναι οι μέρες που έκανε ρεκόρ: 16 φαγητά φούρνου και κατσαρόλας.

Μηχανή παραγωγής φαγητών ο κυρ-Χαράλαμπος. Ρέκορντμαν της κουζίνας και της ζωής ο κυρ-Χαράλαμπος. Και το θαυμαστό: τα φαγητά του δεν πέφτουν σε επίπεδο. Μάγειρας με ISO ο κυρ-Χαράλαμπος. Σαν το παλιό καλό κρασί ο κυρ-Χαράλαμπος. Όσο παλιώνει δεν χάνει σε ποιότητα. Το καλοκαίρι του 21 έφτιαχνε 6 φαγητά την μέρα. Σήμερα είναι μέρες που φτιάχνει 16!!! Μερικά όμως κατόπιν παραγγελίας. Από κατσαρόλα στη φωτιά μέχρι τα ταψιά στον φούρνο. Σωστός σιδηρόδρομος ο κυρ-Χαράλαμπος.  

Τις προάλλες σκεφτήκαμε πως ήταν μια ευκαιρία να συμπληρώσουμε με ένα χρονογράφημα την ιστορία αυτού του ασταμάτητου και μοναδικού μάγειρα της Άνδρου. Την πρώτη αναφορά είχαμε κάνει πριν ακριβώς δύο χρόνια. Πήγαμε στο Αρχιπέλαγος στις 10:00 το πρωί. Ώρα που ο Χαράλαμπος Μενδρινός φτάνει προς το τέλος της πρωινής εργασίας του. Χαμογελαστός και σεμνός μάς έδειξε τα φαγητά της μέρας. Κατσαρόλες, τηγάνια και ταψιά. Γεμάτα φαγητά, που με μια απίστευτη σβελτάδα και τέχνη τα διαχειριζόταν όλα μαζί. Τέλειωνε με το ένα, πέρναγε στο άλλο. Σαν μαέστρος που διεύθυνε ορχήστρα. Μόνο που αντί για όργανα αυτός διευθετούσε κατσαρόλες, τηγάνια και ταψιά...

Μίλησε για 16 διαφορετικά φαγητά. Μετρήσαμε επί τόπου 12. Χαθήκαμε στο μέτρημα και στις δεκάδες φωτογραφίες. Μας θύμισε και αυτά που θα ετοίμαζε αργότερα. Π.χ. τα ψάρια που πρέπει να γίνουν στην ώρα τους. Το κοιτάγαμε και τον θαυμάζαμε. Όπως θαυμάζαμε και τα έργα του: μουσακάς, μπάμιες, μελιτζάνες, πανσέτα με πατάτες φούρνου, ντομάτες και πιπεριές γεμιστές, σουτζουκάκια, παστίτσιο, φουρτάλια, κοτόπουλο φούρνου, γίγαντες, ψάρι φαγκρί... Κάπου εκεί χάσαμε το μέτρημα, χάσαμε τα φαγητά και σταματήσαμε να καταγράφουμε. Ο κυρ-Χαράλαμπος μας είχε ξεπεράσει κατά πολύ...

Φεύγοντάς - μετά μισή ώρα ταξίδεμα - στην κουζίνα του Αρχιπελάγους είχαμε στο στόμα τη γεύση του μοναδικού από όλη αυτή την μεγάλη, πολύχρωμη κι εντυπωσιακή παρέλαση τόσων ξεχωριστών φαγητών, αλλά και της απίστευτης ικανότητας στο μαγείρεμα αυτού του ακατάβλητου και τόσο ξεχωριστού ανθρώπου. Φωτογραφήσαμε μια τελευταία σκηνή: ο κυρ-Χαράλαμπος ανάμεσα σε ταψιά και κατσαρόλες να κόβει με σβελτάδα καρότα σε μικρά κομματάκια. Την ίδια ώρα ο πρώτος πελάτης της μέρας, παραθεριστής του νησιού, είχε ήδη καταφτάσει ζητώντας από τον Βαγγέλη δύο μερίδες από τα αχνιστά ακόμα γεμιστά για το σπίτι. Και μάς εξήγησε πως ο κυρ-Χαράλαμπος κάνει τα καλύτερα γεμιστά. Κάθε καλοκαίρι είναι εδώ και τα απολαμβάνει...