Εν Άνδρω

Γράφει ο ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ

 

Μια γενική άποψη των εκπληκτικών ελιγμών που έκανε ο καπετάν-Κώστας Νίκας αποφεύγοντας αρχικά το Αικατερίνη και στη συνέχεια το Andros καταφέρνοντας να βγάλει το Superferry από το μπέρδεμα που επικράτησε στη Ραφήνα το πρωινό της 9ης Σεπτεμβρίου 2023. Φωτογραφία Άρης Φωτόπουλος. 

Όλα έμοιαζαν καθημερινά το πρωινό της 9^ης Σεπτεμβρίου 2023 στη Ραφήνα. Μόνο ο θυελλώδης βορειοανατολικός άνεμος διέφερε. Ήταν πιο δυνατός από το συνηθισμένο. Όμως η ΕΜΥ έδινε 8 μποφόρ στα πελάγη. Κανείς αρμόδιος της ΕΜΥ δεν μέτρησε τις ριπές του ανέμου στο λιμάνι της Ραφήνας που έφταναν και τα 10 και τα 11 μποφόρ.

Τα τρία πλοία της γραμμής έτοιμα για την πρωινή αναχώρηση. Στη θέση 9 το ANDROS, στη θέση 7 το ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ και στη θέση 5 το SURFERRY.

Ο προγραμματισμός αναχωρήσεων ήταν: πρώτο το ANDROS στις 7:30, δεύτερο το SUPERFERRy στις 7:50, τρίτο το ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ στις 8:05. Και τα τρία πλοία λόγω των ισχυρών ανέμων είχαν ρίξει άγκυρες προς τα βόρεια και σε απόσταση για να κρατάνε στον καιρό. Αυτά ήταν τα δεδομένα.

 

ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΕΚΕΙΝΟ ΤΟ ΤΡΟΜΕΡΟ ΠΡΩΙΝΟ

 Το Superferry τη στιγμή που ξεκινά πρόσω ολοταχώς για να αποφύγει το Αικατερίνη που συνέκλινε προς αυτό. Στην έρημη πρωινή προβλήτα οι σπασμένοι κάβοι και λίγοι άνθρωποι κοιτούν από απόσταση. Φωτογραφία Άρης Φωτόπουλος. 

Όλα έμοιαζαν κανονικά. Αλλά και όλα πήγαν στραβά εκείνο το θυελλώδες πρωινό της 9^ης Σεπτεμβρίου 2023 στη Ραφήνα όταν τρία πλοία της γραμμής μας, το Andros Fast Ferries, το Superferry και το Αικατερίνη, βρέθηκαν σε μια απίστευτη περιδίνηση. Τρία πλοία κόντεψαν να συγκρουστούν και οι συνέπειες θα ήταν απίστευτες για την ακτοπλοϊκή γραμμή μας, αλλά και για το δεύτερο πιο πολυσύχναστο λιμάνι της Αττικής;

Τότε γράφτηκαν πολλά από πολλούς. Και από εμάς. Όμως εμείς δεν μείναμε στα όσα γράφτηκαν. Θελήσαμε να ψάξουμε λίγο τις λεπτομέρειες για να δούμε πως έγιναν όλα. Για να έχουμε μια εικόνα της πραγματικότητας πέρα από τις αρχικές εκτιμήσεις, που είχαν κάτι από την πίεση εκείνων των τρομερά δύσκολων στιγμών και ωρών.

Προχωρήσαμε λοιπόν σε μια έρευνα και σε συζήτηση με τους εκείνους που είχαν καθοριστικό ρόλο στο να καταφέρουν μέσα σε εκείνη την τρομερή ανεμοθύελλα να σώσουν την κατάσταση. Μιλήσαμε μαζί τους και σάς παρουσιάζουμε παρακάτω το τι έγινε και το πως έγινε εκείνο το τρομερό πρωινό.

Μιλήσαμε με ανθρώπους που βρέθηκαν στην περιδίνηση εκείνων των στιγμών. Ακούσαμε τις λεπτομέρειες που οδήγησαν σε ένα παρ’ ολίγον μεγάλο ναυτικό ατύχημα που θα έμενε στην ιστορία της Ραφήνας και της ακτοπλοΐας.

Στο τσακ αποφεύγει το Superferry το Αικατερίνη. Φωτογραφία Άρης Φωτόπουλος.

Και καταλήξαμε πως χρειάστηκαν τρία πράγματα στη σειρά να πάνε στραβά για να εξελιχθεί σε οριακή η κατάσταση. Και άλλα τρία να πάνε σωστά για να σωθούν όλοι από ένα μεγάλο ναυτικό ατύχημα. Τα τρία που πήγαν στραβά και τα τρία που πήγαν σωστά περιγράφονται στην παρακάτω ιστορία.

Η ιστορία που ακολουθεί βασίζεται σε αφηγήσεις κεντρικών πρωταγωνιστών εκείνου του πρωινού. Η  ιστορία συνοδεύεται από μια σειρά αδημοσίευτες φωτογραφίες, που φέρνει στο φως το Εν Άνδρω. Και από τρία βίντεο δημοσιευμένα αποκλειστικά βίντεο στο Εν Άνδρω. Τα βίντεο οφείλονται στα αντανακλαστικά της αναγνώστριας μας Χ.Κ., η οποία επέβαινε στο Andros εκείνο το τρομερό πρωινό κι είχε την ψυχραιμία να καταγράψει τις ναυτικές ικανότητες των καπετάνιων των πλοίων. Οι φωτογραφίες από τον φωτογράφο Άρη Φωτόπουλο που ήταν στον Άγιο Νικόλαο και φωτογράφιζε τυχαία εκείνο το πρωινό την αναχώρηση των πλοίων.

 

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΘΡΙΛΕΡ ΜΙΑ ΑΓΚΥΡΑ ΔΡΟΜΟΣ

Γενική άποψη από τον Άγιο Νικόλαο. Το Superferry αποφεύγει για ένα μόλις μέτρο το Αικατερίνη που ο βόρειος άνεμος σπρώχνει την πλώρη του νότια σε μικρή απόσταση από τα σαλόνια των επιβατών του πλοίου Superferry. Φωτογραφία Άρης Φωτόπουλος. 

Εκείνο το πρωί η ΕΜΥ είχε δώσει στο δελτίο της ισχυρούς ανέμους, αλλά σε επιτρεπόμενα για την ναυσιπλοΐα όρια. Όμως, οι μετρήσεις της ΕΜΥ αφορούσαν τα πελάγη κι όχι το λιμάνι της Ραφήνας που γύρω στις 07:30 δεχόταν ριπές κατά πολύ ισχυρότερων βορείων ανέμων.

Με δεδομένο το δελτίο της ΕΜΥ τα πλοία έπρεπε να ξεκινήσουν τα δρομολόγια τους κανονικά. Όμως με τις συνθήκες που υπήρχαν στην Ραφήνα εκείνο το πρωινό θα έπρεπε να είχε δοθεί απαγορευτικό. Όμως δεν είχε δοθεί. Και έτσι τα πλοία φόρτωναν κανονικά και ήταν έτοιμα για αναχώρηση.

Έτσι, το Andros που είχε αναχώρηση στις 7:30 αφού φόρτωσε επιβάτες και αυτοκίνητα ξεκίνησε πρώτο. Εδώ υπήρχε ένα πρόβλημα. Τα πλοία είχαν δέσει την προηγούμενε μέρα με την σειρά που είχαν έρθει. Βορειότερα το Andros. Μετά το Αικατερίνη. Και τέλος το Superferry.

Με το που σήκωσε άγκυρες και ξεκίνησε το Andros, το Αικατερίνη που ήταν δεύτερο λάσκαρε την βόρεια άγκυρα, για να μπορεί να περάσει το Andros και να μην τη βρει. Με το που λάσκαρε την άγκυρα ο ισχυρός βόρειος άνεμος μετακίνησε νοτιότερα το Αικατερίνη και… τέντωσε η αλυσίδα. Η προπέλα του Andros καθώς περνούσε από πάνω πήρε την αλυσίδα και μπλόκαρε!!! Το πλοίο σταμάτησε. Ο καπετάν-Νίκος Μπαλόπητος έκανε κράτει. Το πλοίο ακινητοποιήθηκε λίγο έξω από το λιμάνι.

Την ίδια στιγμή ο ισχυρότατος βόρειος άνεμος μετακίνησε το Αικατερίνη, που είχε αναγκαστεί να λύσει την βόρεια (αριστερή) άγκυρα του - για να ξεφύγει το Andros - ακόμα νοτιότερα. Και πλέον ήταν άμεσος κίνδυνος η πλώρη του να χτυπήσει το Superferry στο ύψος των σαλονιών (όπως δείχνει και η φωτογραφία), στα οποία ήταν ήδη επιβάτες που κάθονταν δίπλα στα παράθυρα. Μια τέτοια πρόσκρουση αν γινόταν θα επέφερε βαρύτατους τραυματισμούς ή μπορεί και θανάτους.

Εκείνο το πρωί η ΕΜΥ είχε δώσει στο δελτίο της ισχυρούς ανέμους, αλλά σε επιτρεπόμενα για την ναυσιπλοΐα όρια. Όμως, οι μετρήσεις της ΕΜΥ αφορούσαν τα πελάγη κι όχι το λιμάνι της Ραφήνας που γύρω στις 07:30 δεχόταν ριπές κατά πολύ ισχυρότερων βορείων ανέμων.

Με δεδομένο το δελτίο της ΕΜΥ τα πλοία έπρεπε να ξεκινήσουν τα δρομολόγια τους κανονικά. Όμως με τις συνθήκες που υπήρχαν στην Ραφήνα εκείνο το πρωινό θα έπρεπε να είχε δοθεί απαγορευτικό. Όμως δεν είχε δοθεί. Και έτσι τα πλοία φόρτωναν κανονικά και ήταν έτοιμα για αναχώρηση.

Έτσι, το Andros που είχε αναχώρηση στις 7:30 αφού φόρτωσε επιβάτες και αυτοκίνητα ξεκίνησε πρώτο. Εδώ υπήρχε ένα πρόβλημα. Τα πλοία είχαν δέσει την προηγούμενε μέρα με την σειρά που είχαν έρθει. Βορειότερα το Andros. Μετά το Αικατερίνη. Και τέλος το Superferry.

Με το που σήκωσε άγκυρες και ξεκίνησε το Andros, το Αικατερίνη που ήταν δεύτερο λάσκαρε την βόρεια άγκυρα, για να μπορεί να περάσει το Andros και να μην τη βρει. Με το που λάσκαρε την άγκυρα ο ισχυρός βόρειος άνεμος μετακίνησε νοτιότερα το Αικατερίνη και… τέντωσε η αλυσίδα. Η προπέλα του Andros καθώς περνούσε από πάνω πήρε την αλυσίδα και μπλόκαρε!!! Το πλοίο σταμάτησε. Ο καπετάν-Νίκος Μπαλόπητος έκανε κράτει. Το πλοίο ακινητοποιήθηκε λίγο έξω από το λιμάνι.

Την ίδια στιγμή ο ισχυρότατος βόρειος άνεμος μετακίνησε το Αικατερίνη ακόμα νοτιότερα και υπήρξε πλέον κίνδυνος η πλώρη του να χτυπήσει το Superferry στο επίπεδο των σαλονιών όπου ήδη είχαν επιβιβαστεί επιβάτες και κάθονταν στα παράθυρα. Μια τέτοια πρόσκρουση υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να επιφέρει βαρύτατους τραυματισμούς ή και κάτι χειρότερο.

Βίντεο που έστειλε στο Εν Άνδρω η Χαρά Κανάρη που βρισκόταν στο Andros. To Superferry αποφεύγει για λίγο το Αικατερίνη και κάνει αριστερά να αποφύγει και το Andros.  

Ο καπετάν-Κώστας Νίκας του Superferry, προβλεπτικός, ήταν ήδη στη γέφυρα του Superferry και επέβλεπε τον απόπλου του Andros. Με το που είδε το μπλέξιμο της άγκυρας στην προπέλα του Andros και την μετακίνηση νοτιότερα του Αικατερίνη από το λασκάρισμα της καδένας του. Και στη συνέχεια το αμόλημα της άγκυρας του για να ξεφύγει από την προπέλα του Andros. κατάλαβε πως η υπήρχε άμεσος κίνδυνος η πλώρη του Αικατερίνη να εμβολίσει το σαλόνι του Superferry και να υπάρξουν τραυματίες ή και ακόμα χειρότερα.

Έδωσε εντολή να λύσουν τους κάβους και να πάρουν πάνω τις άγκυρες. Και έκανε πρόσω ολοταχώς. Η μια άγκυρα ήταν κάτω από του Αικατερίνη. Την αμόλησε στη θάλασσα. Με την άλλη μισοσηκωμένη έκανε πρόσω. Κάποιοι κάβοι που δεν είχαν προλάβει να λυθούν έσπασαν με τρομερό θόρυβο. Ευτυχώς δεν υπήρχαν επιβάτες και αυτοκίνητα στους καταπέλτες και στην προβλήτα λόγω των θυελλωδών ανέμων. Και με το που έδωσε εντολή πρόσω είχαν τραβηχτεί μακριά οι καβοδέτες. Έτσι οι κάβοι που κόπηκαν δεν χτύπησαν κανένα.

Το Superferry κατάφερε και απέφυγε το Αικατερίνη που με την πλώρη του πλησίαζε επικίνδυνα. Έκανε μια μανούβρα δεξιά και μετά έστριψε αριστερά και έφυγε έξω από την εμβέλεια του Αικατερίνη. Μπροστά του βρήκε το Andros, που είχε ακινητοποιηθεί στην έξοδο του λιμανιού. Ο καπετάνιος έκοψε όλο δεξιά και μετά αριστερά. Και κατάφερε να περάσει σύριζα και από το Andros (στους 10-15 πόντους). Την ίδια στιγμή ο καπετάν-Νίκος Μπαλόπητος του Andros έκανε ότι μπορούσε, με τη μια μηχανή (η άλλη ήταν ακίνητη λόγω της αλυσίδας της άγκυρας στην προπέλα), στρίβοντας δεξιά να αποφύγει το Superferry, που πέρασε αριστερά σε μερικούς πόντους απόσταση ξεφεύγοντας στην ανοικτή θάλασσα. 

Η τύχη βοήθησε τους τολμηρούς και ικανούς καπετάνιους και δεν υπήρξε καμία σύγκρουση πλοίων. Το Superferry βγήκε έξω από το λιμάνι και με μια άγκυρα και όσους επιβάτες και αυτοκίνητα είχε φορτώσει έβαλε πλώρη για το πέλαγος με κατεύθυνση την Άνδρο.

Ο ναύαρχος του λιμενικού, που ρωτήσαμε λίγο αργότερα, εξήγησε πως «ήταν ότι καλύτερο μπορούσε να κάνει για να σώσει την κατάσταση. Άλλωστε το πλοίο και με μια άγκυρα ήταν αξιόπλοο», κατέληξε. 

Ο καπετάν-Νίκος Μπαλόπητος, του Andros, δείχνοντας κι αυτός τρομερή ψυχραιμία, είχε ήδη αποφύγει αρχικά την σύγκρουση  με το Αικατερίνη (άγγιξαν απλώς ψηλά στην πλώρη), στη συνέχεια με τον δεξιό ελιγμό που έκανε βοήθησε να πετύχει η μανούβρα εξόδου από το λιμάνι του καπετάν-Κώστα Νίκα.

Στη συνέχεια το Αικατερίνη, έλυσε κάβους, σήκωσε την μια άγκυρα, που είχε  κι έφυγε για το Λαύριο που αποβίβασε τους επιβάτες και τα ΙΧ που είχε ήδη φορτώσει και να γίνει στη συνέχεια έλεγχος στο πλοίο. Ο έλεγχος έβγαλε το πλοίο πλήρως αξιόπλοο. Και από την επομένη το πρωί το Αικατερίνη, όπως και το Superferry επέστρεψαν στην γραμμή για Άνδρο-Τήνο-Μύκονο.

Το Andros πληγωμένο και με την προπέλα μπλεγμένη στην καδένα του Αικατερίνη έμεινε στην έξοδο του λιμανιού περιμένοντας τα ρυμουλκά με τους δύτες να κάνουν έλεγχο, να ξεμπλέξουν την άγκυρα και να το φέρουν μέσα. Να δέσει. Να αποβιβάσει τους επιβάτες. Και την μεθεπόμενη να φύγει για έλεγχο κι επισκευή.

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Το Superferry αποφεύγει οριακά (για 10-15 πόντους) την πρόσκρουση με το Andros. Το βίντεο είναι της Χαράς Κανάρη.

Για να φτάσουμε σε μια τόσο οριακή κατάσταση χρειάζονται 2-3 συνεχόμενα πράγματα να μην πάνε καλά. Και για να την αποφύγουμε χρειάζονται άλλα 2-3 να πάνε καλά. Εκείνο το τρομερό πρωινό στη Ραφήνα υπήρξαν και αυτά που πήγαν στραβά και αυτά που πήγαν καλά. Το λιμάνι έφτασε στα όρια του όταν όλα πήγαν στραβά για ένα διάστημα.

Ανάμεσα στα τόσα στραβά θα συμπεριλάβουμε την παρατήρηση του αναγνώστη μας Χ. Πετρίση που έγραψε πως το όλο θέμα θα μπορούσε να το χειριστεί καλύτερα το λιμεναρχείο. Θα μπορούσε να πει στο Άνδρος να μείνει. Να μην φύγει στις 7:30 εφόσον είχε τον καιρό πάνω του και κράταγε τα υπόλοιπα. Να έφευγε πρώτο το SF, μετά το Αικατερίνη και τέλος το Άνδρος. Θα είχαν μεν καθυστέρηση 40+ λεπτά, αλλά με αυτό τον τρόπο δεν θα γινόταν τέτοιο μπέρδεμα. Και δεν θα υπήρχε κίνδυνος. Ούτε θα έμεναν ήταν μέσα στο καράβι για 18 ώρες οι επιβάτες με όλα τα υπόλοιπα που συνέβησαν.

Τέλος πάντων ευτυχώς χάρη στους καπετάνιους δεν υπήρξε καμία σύγκρουση και κανένας τραυματισμός και όλα πήγαν καλά στη συνέχεια. Αν κάτι μένει να επαινέσουμε είναι οι ναυτοσύνη των καπεταναίων των πλοίων της γραμμής μας που όλοι βρέθηκαν στη θέση τους εκείνη την στιγμή προβλέποντας τη δύσκολη ώρα και πως όλοι αντέδρασαν σωστά και άκρως επαγγελματικά καταφέρνοντας να αποφύγουν μια σύγκρουση, που θα μπορούσε να έχει μοιραίες συνέπειες για την ακτοπλοΐα.

Για παράδειγμα, θα υπήρχε έλλειψη πλοίων στη γραμμή μας και θα έκλεινε το λιμάνι της Ραφήνας για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα με ότι αυτό θα σήμαινε για την ακτοπλοΐα των Κυκλάδων. Για να καταλάβετε εδώ το έκλεισαν για 5 μέρες οι δύο πεσμένες άγκυρες (του Superferry και του Αικατερίνη) σκεφτείτε με δύο ή τρία πλοία μετά από σύγκρουση...