Εν Άνδρω

 

Ο Δαμιανός Μπούρκας ανοίγει τα χαρτιά του στο δημοτικό συμβούλιο παρουσιάζοντας την μελέτη για τον ΧΥΤΥ Άνδρου (11 Μαρτίου 2015 - φωτο: έν Άνδρω)

  - «Την περιοχή της Πλούσκας την βρήκα μόνος μου. Έχω ψάξει όλο το νησί. Κανένας οικισμός δεν θα επηρεαστεί από την κατασκευή και λειτουργία του έργου.  Έχουμε εξετάσει και βαθμολογήσει δεκάδες θέσεις και με την προηγούμενη διοίκηση, αλλά και με την σημερινή. Η θέση αυτή έχει τα λιγότερα προβλήματα. Δυστυχώς δεν προχώρησε το έργο για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Αν δεν προχωρήσουμε και τώρα η Άνδρος θα έχει μεγάλο πρόβλημα».

Με αυτή την φράση ολοκλήρωσε μια συζήτηση, σχεδόν δύο ωρών, ο Δαμιανός Μπούρκας, ο μελετητής του ΧΥΤΥ Άνδρου από το 2012 μέχρι το 2015. Ήταν μια προσπάθεια να καταλάβουμε πως βλέπει τα πράγματα ο άνθρωπος που ερεύνησε το νησί και επέλεξε την επίμαχη θέση. Και ο οποίος έχει κάνει μια δύσκολη και επίπονη διαδρομή παρουσιάζοντας και διορθώνοντας την μελέτη στο διάστημα των τριών τελευταίων χρόνων.

Όμως η μακρά και πονεμένη ιστορία του ΧΥΤΥ Άνδρου δεν ξεκινά με την έλευση του Δαμιανού Μπούρκα στο νησί. Πηγαίνει πιο πίσω. Ο λόγος που γυρνάμε πιο πίσω είναι γιατί αρκετά που έγιναν με την μελέτη του κ. Μπούρκα στη συνέχεια. Πάμε πίσω στο 2009 όταν εγκρίθηκε μελέτη (από την τότε Νομαρχία Κυκλάδων) για χωροθέτηση ΧΥΤΥ στην Μελίδα. Όπως έχουμε ξαναγράψει εκείνη η μελέτη εκείνη “τινάχτηκε” στον αέρα όταν αποκαλύφθηκε πως είχαν χωροθετήσει πάνω στα επιφανειακά νερά της Μελίδας και δίπλα στην πηγή της Φλέας! Σωρεία λαθών και εμμονών της τότε διοίκησης, αλλά και μεγάλης αμέλειας της τότε μελετητικής εταιρείας, οδήγησαν σε αυτό το εξωφρενικό αποτέλεσμα. Εκεί χάθηκε ένα μέρος της εμπιστοσύνης της προϊσταμένης αρχής προς συγκεκριμένα πρόσωπα της τότε διοίκησης της Άνδρου.

Το «πολιτικό κεφάλαιο» που λέγεται εμπιστοσύνη δύσκολα συγκεντρώνεται και εύκολα χάνεται. Πόσο μάλλον όταν το καλοκαίρι του 2011 είχαμε και νέα σωρεία λαθών από την ίδια πρόσωπα που ήταν στη διοίκηση και τα οποία προσκάλεσαν, με τυμπανοκρουσίες, μια εταιρεία ακατάλληλη για τα σκουπίδια. Τότε εξανεμίστηκε ότι υπόλοιπο πολιτικού κεφαλαίου είχαν απέναντι στην Περιφέρεια και στον κόσμο της Άνδρου. Έκτοτε όλοι κοίταζαν με σκεπτικισμό κάθε κίνηση τους.

Μέσα σε αυτός το κλίμα έφτασε στην Άνδρο ο Δαμιανός Μπούρκας και η μελετητική εταιρεία του. Ήταν λογικό να αντιμετωπιστεί από την αρχή με σκεπτικισμό, ίσως και καχυποψία! Παρά την δημόσια διαβεβαίωση του κ. Μπούρκα πως η μελετητική εταιρεία του αφέθηκε εντελώς ελεύθερη να κινηθεί σε όλη την Άνδρο και να επιλέξει θέσεις υπήρξε και εξακολουθεί να υπάρχει σκεπτικισμός λόγω της ιστορίας του θέματος.

Χάρτης της Άνδρου που παρουσιάστηκε στο δημοτικό συμβούλιο όπου δείχνει στοιχεία από την πρώτη φάση της μελέτης (φωτο: εν Άνδρω)

Η τελική κατάταξη του μελετητή, μετά από εξέταση δεκάδων θέσεων, προέκυψε μέσα σε τρεις μήνες: Πλούσκα, Στενό, Μακροτάνταλο 1 & 3, Κάστρο, Τρομάρχια. Και μάλιστα με καθαρές διαφορές μεταξύ τους μιας και τα κριτήρια ήταν συγκεκριμένα, συγκροτημένα και ομόφωνα ψηφισμένα από το τότε ΔΣ την άνοιξη του 2012. Η φιλοσοφία των κυριότερων κριτηρίων ήταν:

Να είναι σε μέρος που να μην ενοχλεί και να μην φαίνεται. Να μην θίγει τα υπόγεια νερά του νησιού. Να μην έχει οικισμούς, αρχαιολογικούς χώρους, τουριστικές ζώνες κλπ κοντά. Να μην είναι μέσα σε ζώνη προστασίας της Φύσης. Να μην είναι σε μέρος δύσκολα προσπελάσιμο ή απομακρυσμένο για να είναι λειτουργικό και οικονομικά βιώσιμο το έργο.

Όμως κάπου εκεί άρχισαν και οι δυσκολίες: εμφανείς και αφανείς. Οι εμφανείς  ήταν οι ενστάσεις όσων θίγονταν ή θεωρούσαν πως θίγονταν από την θέση της Πλούσκας. Στους εμφανείς ο κ. Λ. Βλάμης και ο Σύλλογος Ενοικιαζομένων Δωματίων στο Μπατσί. Οι ενστάσεις τους έφτασαν στον μελετητή μαζί με τις πρώτες 8 παρατηρήσεις που απέστειλε η Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Ακολούθησε νέα κατάθεση φακέλου από την μελετητική εταιρεία όπου ενσωματώθηκαν όλες οι ερωτήσεις– ενστάσεις προκειμένου να εκπληρωθεί η τυπική πληρότητα που ήταν το ζητούμενο.

Ακολούθησε νέα αλληλογραφία και νέες παρατηρήσεις τις αποκεντρωμένης διοίκησης από τη Σύρο με άλλες 24 παρατηρήσεις. Προκειμένου να καμφθούν οι όποιες αμφιβολίες μετατοπίστηκε το γήπεδο της εγκατάστασης προς την κορυφογραμμή ώστε η απόσταση του γηπέδου από το ρέμα Πλούσκα να είναι περίπου 90 μ και η λεκάνης απορροής του έργου να είναι πολύ μικρή ήτοι 0,06κμ².

Επίσης λήφθηκαν υπόψη εκ νέου οι αποστάσεις ως προς την κοντινότερη γεώτρηση της περιοχής που ήταν πλέον στα 1050 μέτρα σε ευθεία γραμμή και πολύ χαμηλότερα και βαθύτερα σε άλλο γεωγραφικό και γεωλογικό χώρο. Οι άλλες γεωτρήσεις ήταν ακόμα μακρύτερα: στα 1650 και στα 2600 μέτρα σε ευθεία γραμμή. Ακόμα η θέση, όπως σημειώνει ο μελετητής, ήταν πια σε ακόμα πιο ασφαλή απόσταση και σε μη ορατό σημείο από τον οικισμό Γίδες, καθώς και από το Ατένι. Η απόσταση του έργου από τον οικισμό Γίδες είναι 2300m από το κέντρο του και 1250m από το όριό του σε ευθεία γραμμή. Η απόσταση του έργου από το Ατένι είναι 2110m σε ευθεία γραμμή.

Ακολούθησε, όπως μας είπε ο κ. Μπούρκας, νέα επιστροφή του φακέλου με 12 νέες παρατηρήσεις και νέα κατάθεση! Η αλληλογραφία συνεχίστηκε μέχρι το τέλος της θητείας της προηγούμενης διοίκησης. Στη συνέχεια η Αποκεντρωμένη Διοίκηση απέστειλε την μελέτη στη νέα διοίκηση με στόχο να εκκινήσει την διαδικασία διαβούλευσης αφού πρώτα πάρει την γνώμη του ΥΠΕΚΑ.

Γεωφυσικός χάρτης της Άνδρου που δείχνει παλαιότερες και νεώτερες θέσεις που μελετήθηκαν. Διακρίνονται με κόκκινο σημάδι οι τρεις θέσεις που μελετήθηκαν τελευταία (Καμπανός/Κύλιζα - πάνω δεξιά, Αγ. Θέκλα - στο κέντρο αριστερά, Κάβο Φρύγγελο - κάτω δεξιά). Με πράσινο σημάδι είναι η Πλούσκα.

Στο σημείο αυτό η νέα διοίκηση κάλεσε τον μελετητή και προς διασφάλιση της αμεροληψίας προσέθεσε και νέες θέσεις προς βαθμολόγηση. Οι οποίες κρίθηκαν. Και στο τέλος την 11^η Μαρτίου 2015 κατέληξε πως με όλα τα κριτήρια (παλαιότερα και νεότερα) και πάλι η θέση της Πλούσκας ήταν πρώτη στην βαθμολογία.

Σύμφωνα με τον μελετητή υπάρχουν πλέον όλες οι προϋποθέσεις ώστε να προχωρήσει η διαδικασία, να ξεκινήσει  η διαβούλευση και εφόσον συμφωνεί η αδειοδοτούσα αρχή  να εκδοθούν οι περιβαλλοντικοί όροι ώστε να προχωρήσει το έργο ώστε να αποκτήσει η Άνδρος τον ΧΥΤΥ και την μονάδα κομποστοποίησης που χρειάζεται επειγόντως.

Αν δεν προχωρήσει η διαδικασία για τον ΧΥΤΥ (όπως λέει η Περιφέρεια) θα έχουμε τρεις δυσκολίες: ετήσια πρόστιμα 160.000 ευρώ από τις 15 Ιουνίου στον Δήμο Άνδρου, τον δεματοποιητή λόγω δικαστικών εμπλοκών να αναγκάζεται αργά ή γρήγορα να φύγει από την Σταυροπέδα και τα σκουπίδια να βρεθούν στους δρόμους και τότε ενδεχομένως χρειαστεί να πληρωθούν πολλά χρήματα για να μεταφερθούν τα απορρίμματα εκτός νησιού.

Τα παραπάνω, είναι προφανές, πως θα ήταν καταστροφή. Μιας εκτός της δυσφήμησης του νησιού, το κόστος διαχείρισης θα ανέβαινε πολύ ψηλά. Κάτι που θα σήμαινε μεγάλη αύξηση  των δημοτικών τελών για όλους (πολίτες, επιχειρήσεις κλπ). Ενώ βέβαια η απομάκρυνση των απορριμμάτων (εκτός του μεγάλου κόστους), όπως τόνισαν γνωρίζοντες το θέμα, δεν θα έλυνε το πρόβλημα εναπόθεσης μπαζών κλπ.

Αναλυτικός χάρτης με περιοχές που μελετήθηκαν διεξοδικά για ΧΥΤΥ από τον μελετητή από το 2012 μέχρι το 2015

 

Σε ερώτηση μας σχετική με πιθανές νομικές ενστάσεις, ο μελετητής εξήγησε, πως η ΜΠΕ στη θέση της Πλούσκας ελέγχεται – συμπληρώνεται για 2 χρόνια  οπότε όλες αυτές οι περιπτώσεις έχουν εξεταστεί ενδελεχώς. Είναι αναμενόμενο να γίνουν ενστάσεις και κατά το στάδιο της διαβούλευσης αλλά εφόσον η αδειοδοτούσα αρχή πειστεί ότι τα μέτρα που έχουν προβλεφθεί θα αντιμετωπίσουν τις περιβαλλοντικές οχλήσεις τότε θα  εκδοθούν οι Περιβαλλοντικοί Όροι. Σχετικά με το Συμβούλιο της Επικρατείας κρίνει ότι εφόσον εκδοθούν Περιβαλλοντικοί Όροι δύσκολα θα πέσει εκεί η απόφαση δεδομένου ότι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση είναι πολύ τυπική και ζητά η ΜΠΕ να είναι απόλυτα τεκμηριωμένη. 

Φυσικά, σημείωσε, πως είναι σημαντικόνα στηριχθεί η χωροθέτηση από όλο το δημοτικό συμβούλιο όπως συνέβη κατά την συνεδρίαση της 11^ης Μαρτίου μετά την ενδελεχή παρουσίαση της μελέτης. Όμως, κάθε απόπειρα σε αυτό το στάδιο να ξεκινήσουν όλα από την αρχή όπως μας εξήγησε ο μελετητής οδηγεί στο να «κινδυνεύει η Άνδρος να μείνει χωρίς ΧΥΤΥ»!

Πριν κλείσουμε τη συζήτηση του κάναμε και μια τελευταία ερώτηση: γιατί υπήρξε αυτή τόσο μεγάλη καθυστέρηση στην «ωρίμανση» της μελέτης; Η απάντηση του μελετητή ήταν: οι ενστάσεις και ίσως μια διστακτικότητα από όλους.

Συμπέρασμα

Στο σημείο αυτό κλείνει η παρουσίαση των θέσεων του μελετητή. Κάπου εδώ πρέπει να αρχίσει η δημόσια διαβούλευση στην Άνδρο τόσο για τα επιχειρήματα όσο και για τις ενστάσεις όλων των πλευρών. Όλα όσα συνέβησαν στο παρελθόν έκαναν τους πολίτες και πολλούς αρμόδιους πολύ επιφυλακτικούς. Οι προηγούμενοι εξάντλησαν με τα λάθη τους κάθε πολιτικό κεφάλαιο χάνοντας την έξωθεν καλή μαρτυρία. Η σημερινή δημοτική αρχή, που ακόμα έχει πολιτικό κεφάλαιο, πρέπει να αναλάβει την πολιτική ευθύνη και να πιέσει προς όλες τις κατευθύνσεις για μια οριστική λύση. Πρέπει ο δήμαρχος να βγει ανοικτά και να εξηγήσει το επείγον της υποθέσεως, αλλά και την απαρέγκλιτη τήρηση των αυστηρών προδιαγραφών. Πρέπει να δείξει δημόσια την αποφασιστικότητα του. Γιατί μόνο έτσι θα προχωρήσει το έργο. Ο χρόνος και των δικών του καθυστερήσεων πρέπει να τελειώνει. Είναι γνωστό πως παρά τις διαρκείς παρατάσεις οι χρηματοδοτήσεις έχουν πίάλι όριο τα επόμενα χρόνια. Πριν τελειώσουν αυτές έχει ήδη τελειώσει ο χρόνος παραμονής του δεματοποιητή στην παράνομη χωματερή της Σταυροπέδας. Ανά πάσα στιγμή, αν γίνει κάτι, θα βρεθούμε με τα σκουπίδια στους δρόμους! Κάτι που συνέβη για μερικές μέρες το τελευταίο διάστημα. Ας αναλογιστούμε αν αυτό το κάτι συμβεί το Πάσχα ή το καλοκαίρι; Ποια θα είναι η τουριστική προοπτική για το νησί μας;

«εν Άνδρω»