Δύο ανολοκλήρωτα όνειρα ενός νησιού
Του Διαμαντή Μπασαντή
Το εντυπωσιακό κτήριο στην Πίσω Μεριά περιμένει χρόνια να ολοκληρωθεί το όνειρο ενός ανώτατου εκπαιδευτικού ίιδρύματος στην Άνδρο
Άλλη μια μέρα διαδρομών στο νησί. Άλλη μια μέρα περιήγησης στην Άνδρο που δεν ξέρουμε ή που ξεχάσαμε. Άλλη μια μέρα σκέψης πάνω στα πολιτικά και κοινωνικά πεπραγμένα ενός νησιού που αναζητά, χρόνια τώρα, τον βηματισμό του. Και μια αναφορά σε δύο ανολοκλήρωτα όνειρα: το όνειρο ενός ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος στην Άνδρο και το όνειρο της αξιοποίησης της γεωργική γης και του υδάτινου πλούτου μας.
Το όνειρο της παιδείας στην Άνδρο
Ξεκίνησα για μια βιαστική πρωινή επίσκεψη στο Μουστάκειο Κληροδότημα στην Πίσω Μεριά. Μια περιοχή ξεχασμένη. Μια περιοχή που υπάρχει επειδή ο Πέτρος Μουστάκας άφησε όλη την περιουσία στο χωριό του. Χάρη στο κληροδότημα έγινε ο δρόμος και απόκτησε επικοινωνία το χωριό με τον έξω κόσμο. Χάρη στο κληροδότημα έγινε το σχολείο, δόθηκαν υποτροφίες σε παιδιά της Άνδρου να σπουδάσουν. Όνειρο του ευεργέτη η παιδεία. Κάπως έτσι ξεκίνησε και μια προσπάθεια πριν αρκετά χρόνια που κατέληξε σε ένα υπερσύγχρονο κτήριο με στόχο να γίνουν εκεί τα εργαστήρια Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ένα ανολοκλήρωτο όνειρο μέχρι σήμερα.
Η προτομή του Πέτρου Μουστάκα στον χώρο του τοπικού σχολείου που αυτός χρηματοδότησε
Λίγοι άνθρωποι στο μνημόσυνο του σημαντικού ανδριώτη ευεργέτη Πέτρου Μουστάκα, το οποίο τέλεσε ο μητροπολίτης Δωρόθεος, αλλά και στον σύντομο απολογισμό του επάρχου Δ. Λοτσάρη στην εκκλησία της Αγ. Παρασκευής στην Πίσω Μεριά. Από την μεριά των πολιτικά αρμοδίων της διοίκησης παραβρέθηκαν μόνο ο φιλόξενος Γιώργος Τρανάκος, πρόεδρος του τοπικού της Πίσω Μεριάς και ο δημοτικός σύμβουλος Ιάκωβος Σκόρδος. Ακόμα λιγότεροι όσοι παραβρεθήκαμε στην ξενάγηση που ακολούθησε στο κτήριο που προοριζόταν για πανεπιστημιακό παράρτημα την οποία έκανε ο πρώην δήμαρχος Γιάννης Γλυνός. Εκεί ακούσαμε το πώς ξεκίνησε αυτό το πράγματι εξαιρετικό μα σήμερα εντελώς αχρησιμοποίητο κτήριο. Όπως εξήγησε ο πρώην δήμαρχος:
Σκηνή από την ξενάγηση στο όμορφο αμφιθέατρο του κτηρίου
«Έβλεπα πως η Βόρεια Άνδρος θα είχε τουριστική εξέλιξη. Η Χώρα είχε μεγάλη παρακαταθήκη πολιτισμού που την διεύρυναν τα σπουδαία ιδρύματα της. Το Κόρθι ήταν πιο χωριό. Αλλά χάρη στο Μουστάκειο και το όνειρο του ευεργέτη του για την μόρφωση θα μπορούσε να κάνει κάτι στην παιδεία. Η σχέση μου με το Φυσικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και ο καθηγητής Θεοχαράτος οδήγησαν στην τριμερή σύμβαση μεταξύ Δήμου, Πανεπιστημίου, Νομαρχίας. Έτσι ξεκίνησαν να κτιστούν τα εργαστήρια του τμήματος Φυσικής στην Πίσω Μεριά. Το έργο κόστισε δυόμιση εκατομμύρια ευρώ. Ένα βιοκλιματικό κτήριο 1800 τετραγωνικών μέτρων. Όμως η κρίση ανέκοψε το έργο. Αν και τέλειωσε το κτήριο το πανεπιστήμιο δεν έχει πια χρήματα για τα εργαστήρια. Χρειάζονται άλλα δυόμιση εκατομμύρια ευρώ για τα μηχανήματα. Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Ψάχνουμε λύση».
Από την ξενάγηση στην εντυπωσιακή αίθουσα των εργαστηρίων. Λείπουν τα μηχανήματα γιατί όπως λέχθηκε λόγω της κρίσης δεν τα αγόρασε ποτέ το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Αυτά είπε ο κ. Γλυνός. Και μετά την ξενάγηση σε μια γωνία του εντυπωσιακού κτηρίου ακολούθησε μια σύντομη μα ενδιαφέρουσα πολιτική συζήτηση του πρώην δημάρχου με τους δύο κυβερνητικούς βουλευτές κ. Ν. Συρμαλένιο και Α. Συρίγο. Έτυχε να παραβρεθούμε λόγω παλιάς γνωριμίας μας με τον Νίκο Συρμαλένιο. Κάπου εκεί ο πρώην δήμαρχος ρώτησε τον βουλευτή Ν. Συρμαλένιο τι δυνατότητες υπάρχουν για την χρηματοδότηση του έργου από το νέο ΕΣΠΑ. Ο βουλευτής, που όντως είχε εντυπωσιαστεί από το κτήριο, εξήγησε πως μεγάλο μέρος του ΕΣΠΑ δόθηκε από τον κ. Αγοραστό στη Θεσσαλία. Έτσι, οι Κυκλάδες δεν έχουν πολλές δυνατότητες. Παρόλα αυτά εκτίμησε πως μπορεί να πάει και να ζητήσει από τον υπουργό Ανάπτυξης Γ. Σταθάκη να επισκεφτεί το Μουστάκειο. Να δει ο ίδιος το έργο. Και να καταλάβει πως αξίζει να δώσει τα χρήματα.
Ο Γ. Γλυνός εξηγεί στους δύο κυβερνητικούς βουλευτές (Α. Συρίγο και Ν. Συρμαλένιο) τα της ιστορίας του κτηρίου. Τις εξηγήσεις παρακολουθεί ο δημ. σύμβουλος της μειοψηφίας Γ. Καπάκης.
Προσωπικά θέλω να πιστεύω πως ο παλιός συμφοιτητής και σήμερα κυβερνητικός βουλευτής Κυκλάδων, δεν θα ξεχάσει την υπόσχεση του. Ας σκεφτεί λίγο το όνειρο του Πέτρου Μουστάκα για την παιδεία, αλλά και την ανολοκλήρωτη ελπίδα όλου του Κορθίου. Και ας κάνει κάτι ώστε να προχωρήσει το σχέδιο αυτό για την Άνδρο. Τον αποχαιρέτισα με αυτή την υπενθύμιση. Μου ζήτησε να τα πούμε στην Αθήνα.
Φεύγοντας σκεφτόμουν πως το μόνο στενάχωρο της υπόθεσης ήταν η απουσία του σημερινού δημάρχου, αλλά και του αντιδημάρχου από το Κόρθι, τόσο στο μνημόσυνο ενός σημαντικού ευεργάτη του νησιού μας όσο και από την επίσκεψη των δύο κυβερνητικών βουλευτών στο Μουστάκειο Κληροδότημα. Ίσως από απειρία έδειξαν έλλειψη πολιτικής φιλοξενίας προς τους κυβερνητικούς βουλευτές, που θέλησαν να δουν το κτήριο. Αλλά έδειξαν και αδυναμία κατανόησης του πολιτικού lobbing! Αντιπαρερχόμαστε το γεγονός πως δύο από τους παρευβρισκόμενους σχολίασαν δημοσίως και με έμφαση πως ιδίως ο αντιδήμαρχος από το Κόρθι έχει και εργασιακή σχέση με το κληροδότημα!
Το όνειρο μιας γεωργικής Άνδρου
Από την συνάντηση για την γεωργία στην Άνδρο του Συλλόγου Μεσαριάς στο παλιό παρθεναγωγείο της περιοχής. Από τους πολιτικά αρμόδιους παρενέβη μόνο ο έπαρχος Άνδρου.
Ο Σύλλογος Μεσαριάς και ο πρόεδρος του Νίκος Σπυριδάκης έκαναν κάτι που ξαφνιάζει. «Αντί για χορούς και πανηγύρια», είπε στη σύντομη παρέμβαση του ο Έπαρχος Άνδρου «διοργάνωσαν μια ημερίδα για την αγροτική παραγωγή στην Άνδρο». Στη συνάντηση πήγα καθυστερημένος και κουρασμένος. Και ξαφνιάστηκα πολλαπλά. Πρώτον για τους κοντά 40 ανθρώπους που παρακολούθησαν με τρομερό ενδιαφέρον τους ομιλητές γεωπόνους. Δεύτερον για το επίπεδο της συζήτησης. Με κριτικό πνεύμα, αλλά και με πρακτικό μυαλό κατατέθηκαν χρόνια προβλήματα της ανύπαρκτης αγροτικής παραγωγής του νησιού. Και τρίτον για δύο πολύ ουσιαστικές παρεμβάσεις από τους συμμετέχοντες: της Κατερίνας Ρεμούνδου και του Στρατή Μήλα.
Θα σταθώ σε μερικά σημεία που ανέλυσε ο Στρατής Μήλας:
«Οι ασχολούμενοι με την γεωργία στην Άνδρο είναι τριών κατηγοριών. Πρώτο οι απόμαχοι και οι συνταξιούχοι. Ασχολούνται στο τέλος της διαδρομής τους με την γη. Αγαπούν τα προϊόντα της και παράγουν για το σπίτι τους. Δεύτερο αρκετοί νεώτεροι που έχουν μια δουλειά και το απόγευμα ασχολούνται με το χωράφι των γονιών τους παράγοντας και αυτοί κυρίως για το σπίτι τους, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις για να συμπληρώσουν και το εισόδημα τους. Και τρίτον οι ελάχιστοι που είναι πραγματικοί γεωργοί. Αυτοί είναι μόνοι τους. Ανοργάνωτοι. Απληροφόρητοι. Συχνά ψάχνουν να βρουν άκρη και δεν βρίσκουν. Απογοητεύονται. Κάποιοι τα παρατούν. Άλλοι φυτοζωούν. Δεν υπάρχει αρμόδιος δημόσιος ή ιδιωτικός τομέας να τους πει πέντε πράγματα. Και έχουν να αντιμετωπίσουν και την κακότητα του ενός και του άλλου συμπατριώτη τους που για να κερδίσει αυτός τρεις δεκάρες κάνει ότι μπορεί να ακυρωθούν οι δικές τους προσπάθειες».
Πολλοί επικρότησαν την παρέμβαση του Σ. Μήλα. Η συζήτηση άναψε. Κάποιος ρώτησε που είναι ο Δήμος που είχε και υπό την αιγίδα του την ημερίδα σχολιάζοντας πως από τον Δήμο ήταν μόνο ο σύμβουλος της μειοψηφίας κ. Γ. Καπάκης! Άλλος ρώτησε τι μπορούν να κάνουν για να αυτο-οργανωθούν;
Και αυτό θαρρώ ήταν και το τελικό συμπέρασμα. Η αυτο-οργάνωση και με την βοήθεια των γεωπόνων του Δήμου και της Περιφέρειας αναζήτηση κάποιας ενίσχυσης, που δίνεται για δημιουργία ομάδας παραγωγών.
Κλείνοντας λέχθηκε από τον πρόεδρο του Συλλόγου Μεσαριάς πως η ημερίδα θα συνεχιστεί, σε πολύ πιο πρακτικό επίπεδο, στο προσεχές μέλλον.