Χαρτογραφώντας τα αχαρτογράφητα νερά...
Του Διαμαντή Μπασαντή
Υπάρχει πολύ μεγάλο παρασκήνιο σε Ελλάδα και Ευρώπη όλες αυτές τις μέρες της κρίσης. Θα κάνουμε μια προσπάθεια να το προσεγγίσουμε ώστε οι αναγνώστες μας να καταλάβουν μερικά από όσα εξελίσσονται στο προσκήνιο.
Το δημοψήφισμα δεν ήταν στο σχέδιο. Αποφασίστηκε μεταξύ του κ. Τσίπρα και του κ. Παππά. ΔΕΝ είχαν ρωτηθεί ο υπουργός Οικονομικών και οι διοικητές των τραπεζών! Η πρώτη φορά που ρωτήθηκαν οι διοικητές ήταν την Κυριακή το απόβραδο όταν κλήθηκαν σε σύσκεψη στο Μαξίμου και φοβήθηκαν μια «επιδρομή» των καταθετών στις τράπεζες λόγω της αυξημένης ανασφάλειας που εντεινόταν με την πίεση που υπήρχε στον κόσμο. Έτσι φτάσαμε στους ελέγχους κεφαλαίων στις τράπεζες!!!
Βλέπουμε πως ο αιφνιδιασμός στην χώρα ήταν μεγάλος. Αλλά και στο εξωτερικό ήταν αντίστοιχος. Οι Ευρωπαίοι βρέθηκαν εντελώς εκτός των προδιαγραφών τους. Περίμεναν πως είχαν φέρει τα πράγματα εκεί που ήθελαν. Για να δώσουν στον κ. Τσίπρα να καταλάβει ποιος είναι το αφεντικό και να τον αφήσουν και λίγο έκθετο είχαν στρίψει την βίδα παραπάνω στις απαιτήσεις και είχαν αποσύρει από το τραπέζι την αναδιάρθρωση του χρέους. Τα γράφει όλα αυτά και ο Πολ Κρούγμαν στους New York Times.
Η παρέμβαση Γιούνκερ το Σάββατο το πρωί ήταν μια γαλλική πρωτοβουλία. Τόσο η κυβέρνηση της Γαλλίας όσο και η γαλλική κοινή γνώμη θέλουν την Ελλάδα στο ευρώ. Η παρέμβαση Γιούνκερ έγινε λοιπον με γαλλική προτροπή. Η ελληνική πλευρά όμως είχε ήδη μπει σε τροχιά αντιπαράθεσης. Οι ψύχραιμες φωνές στην ένταση δεν ακούγονται εύκολα. Αντιθέτως η ένταση κάνει τα δύσκολα να φαίνονται εύκολα.
Η ψηφοφορία στην Βουλή έσπρωξε τα πράγματα σε σύγκρουση σε Ελλάδα και Ευρώπη. Οι Γερμανοί αποστασιοποιήθηκαν. Δεν παίρνουν και γρήγορες αποφάσεις. Οι Γάλλοι αλαφιάστηκαν, αλλά και περιθωριοποιήθηκαν, με την απόρριψη της πρωτοβουλίας Γιούνκερ. Οι άλλοι ευρωπαίοι ...κοιτούσαν!
Η Κυριακή και η Δευτέρα έδειξαν τις αδυναμίες όλων. Η ελληνική κυβέρνηση συνέχισε από κεκτημένη ταχύτητα την ρητορεία της προηγούμενης περιόδου. Η ευρωπαϊκή ηγεσία ακόμα μια φορά δεν μπορούσε να διαχειριστεί μια κρίση για την οποία είχε σημαντική ευθύνη. Στην εποχή της τηλεόρασης δεν μπορούσε να σκεφτεί στρατηγικά.
Όλοι έβλεπαν μια ευρωπαϊκή χώρα να φτάνει στα άκρα. Τα λάθη πολλά και από τις δύο πλευρές. Αλλά καθένας κοίταγε του άλλου. Μπροστά στη διεθνή κοινή γνώμη καθένας προσπαθούσε να ρίξει το φταίξιμο στον άλλον.
Τα ελληνικά λάθη και η απειρία έδεναν ασορτί με το ευρωπαϊκό έλλειμμα πολιτικής τόλμης και διορατικότητας. Και τα δύο γνωστά εδώ και καιρό. Ας δούμε που έφτασε η Ουκρανία γιατί η Ευρώπη δεν είχε ηγέτες αλλά απλούς πρωταγωνιστές μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες. Και στην ελληνική περίπτωση όλοι έχουν πρόβλημα. Από την μια έχουμε τις συνεχείς, ακατάσχετες και αντιφατικές δηλώσεις του κ. Βαρουφάκη που δείχνουν το επίπεδο των ελλήνων διαπραγματευτών. Όμως τι δείχνουν οι συνεχείς καθημερινές και αντιφατικές δηλώσεις του "σοβαρού" κ. Σόιμπλε;
Κάπως έτσι πιέζοντας για ένα συνεχώς αυστηρότερο πρόγραμμα οι ευρωπαίοι έχασαν κι αυτοί τον στόχο τους που ήταν να μπει σε τάξη η Ελλάδα> Και προχώρησαν όσο ο κ. Τσίπρας υποχωρούσε στο να «τιμωρήσουν» τους απείθαρχους Έλληνες. Το γράφει πολύ καλά ο Κλάιβ Κρουκ στο Bloomberg τονίζοντας πως την τελική κρίση την προκάλεσε η ΕΕ ως τιμωρία!
Η συνέντευξη του πρωθυπουργού την Δευτέρα το βράδυ πιστοποίησε την αδυναμία των διοικούντων στην Ελλάδα να καταλάβουν το διεθνές σύστημα. Το διεθνές σύστημα δεν ήταν εκεί για να πάρει αποφάσεις για την Ελλάδα, αλλά για να πάρει αποφάσεις για τον εαυτό του.
Στη συνέχεια πολλά στελέχη της κυβέρνησης έδειξαν πως δεν είχαν σταθμίσει τις οικονομικές επιπτώσεις μια ανοικτής οικονομίας και δεν είχαν προβλέψει το κόστος του «στολαρίσματος» λόγω των ελέγχων κεφαλαίων της ελληνικής οικονομίας, έστω και για μια εβδομάδα.
Στην Ευρώπη οι γραφειοκράτες και οι πρωθυπουργοί της τηλεόρασης έπαιζαν «άμυνα». Καθένας για τον εαυτό του. Ο ορισμός του ατυχήματος. Οι Γερμανοί στυφοί. Οι Γάλλοι αμήχανοι. Οι Ιταλοί να μην μπουν στο κάδρο. Οι άλλοι ευρωπαίοι παρακολουθούσαν από την τηλεόραση να δουν τι θα προκύψει. Και οι Ρώσοι; Α, μάλιστα αυτοί κρατούν κάτι από τις παλιές ισορροπίες και η Ελλάδα ανήκει στην Δύση. Αυτοί θέλουν μια λύση στην Ουκρανία...
Οι Αμερικάνοι ήταν οι μόνοι που μπορούσαν να κάνουν κάτι. Γιατί είναι οι μόνοι που σκέφτονταν γεωπολιτικά. Είναι οι μόνοι που βλέπουν την ζωτοκότητα του άξονα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ. Είναι οι μόνοι που βλέπουν πως υπάρχει ΝΑΤΟ και η Ελλάδα είναι πρώτη γραμμή απέναντι στους Ισλαμιστές της Μεσης Ανατολής. Οι Γερμανοί, χωρίς στρατό, απλά σκέφτονται λογιστικά. Οι Γάλλοι σήμερα μοιάζει να μην θέλουν να σκέφτοναι πολύ.
Οι Αμερικάνοι μέχρι σήμερα δεν είχαν διάθεση να βγουν περισσότερο μπροστά από όσο ήθελαν. Γιατί έπρεπε να μην φανεί πως κινδυνεύει το διεθνές σύστημα. Αλλά και για να μετρήσουν Έλληνες και Ευρωπαίους. Και για να δουν πότε θα έκαναν την όποια παρέμβαση τους. Και βεβαίως να μετρήσουν ισορροπίες και οφέλη. Έτσι ο πρόεδρος Ομπάμα κοίταξε να ηρεμήσουν οι αγορές δηλώνοντας την βεβαιότητα του για την σταθερότητα της Αμερικής! Και συνέχισαν να παρεμβαίνουν διακριτικά μέσω του υπουργού Οικονομικών με συστάσεις στη Γερμανία και μέσω του ΝΑΤΟ στηρίζοντας την μη περικοπή των αμυντικών δαπανών.
Η ελληνική κυβέρνηση ελάχιστα είχε μελετήσει όλη αυτή την διεθνή αστάθεια και αβεβαιότητα. Άλλωστε καμία ελληνική κυβέρνηση εδώ και χρόνια δεν δρα με γνώμονα το διεθνές περιβάλλον. Απλώς όλες αντιδρούν στις εκάστοτε διεθνείς πιέσεις και στις δικές τους προσδοκίες. Και, το μέγα λάθος, όλων πως δρουν πάντα με αναφορά τον εσωτερικό αντίπαλο τους. Πως νομίζετε πως φτάσαμε ως εδώ από το 2009 μέχρι σήμερα;
Από την Τρίτη και μετά στο εσωτερικό της κυβέρνησης οι ευρωπαϊστές πιέζουν για άμεση επιστροφή στις διαπραγματεύσεις. Οι σκληροί θέλουν να πάνε την σύγκρουση μέχρι που να αρχίσει να ματώνει από κάποια στιγμή και μετά η Ευρώπη. Έτσι, ο κ. Τσίπρας στέλνει νέα πρόταση και ανανεώνει την πρόταση Γιούνκερ. Και συνάμα σε διάγγελμά του συνεχίζει προς το δημοψήφισμα. Το πρόβλημα εδώ είναι πως η Ευρώπη μπορεί να αντέξει πολύ περισσότερο από την εύθραυστη Ελλάδα. Αυτό δεν το έχουν καταλάβει οι σκληροί. Και όλοι δεν έχουν καταλάβει πως οι Έλληνες, πέρα από λόγια, δεν είχαν ποτέ προετοιμαστεί για μια σύγκρουση που θα μάτωνε πρώτα τους ίδιους.
Φυσικά και ΔΕΝ υπάρχει σχέδιο για δραχμή. Αν υπήρχε σχέδιο από την κυβέρνηση δεν θα φτάναμε στο βιαστικό δημοψήφισμα της τελευταίας στιγμής. Αυτό όμως δείχνει και το επίπεδο της αντιπολίτευσης: πεπαλαιωμένο, συνωμοσιολογικό, εμφυλιοπολεμικό. Δυστυχώς…
Η κυβέρνηση έχει τεράστια προβλήματα με την διαχείριση της πραγματικότητας και της οικονομίας. Και από την άλλη η ηγεσία της μείζονος αντιπολίτευσης δεν έχει άλλο στο νου παρά να …δικαιώσει τον εαυτό της!!! Δεν είναι τυχαίο πως οι σκληροί της ΝΔ βγήκαν στις τηλεοπτικές ρούγες και επιζητούν την άμεση δικαίωση τους (κάτι σαν ρεβάνς) έναντι του ΣΥΡΙΖΑ. «Δικαιωθήκαμε» λένε σε όλους τους τόνους…
Η χώρα είναι στα βράχια εδώ και χρόνια. Τώρα το καράβι έγειρε κιόλας. Και οι πολιτικοί μας πάνω στο μπαταρισμένο καράβι εξακολουθούν τις ρητορείες. Η κυβέρνηση απευθύνεται στο διεθνές και στο εθνικό ακροατήριο μιλώντας για το …δίκιο των Ελλήνων!!! Και η αντιπολίτευση απευθύνεται στο εθνικό ακροατήριο μιλώντας για δικαίωση τ έναντι του ΣΥΡΙΖΑ!! Εδώ και χρόνια μας έχει φάει το δίκιο μας έναντι όλων και οι δικαιώσεις του ενός έναντι του άλλου. Πότε θα μάθουμε πως είτε έχεις δίκιο είτε όχι αν δεν μπορείς να παλέψεις θα ηττηθείς;
Ο μόνος ίσως από τους πολιτικούς που μίλησαν αυτές τις μέρες και ήταν νηφάλιος και προσεκτικός ήταν ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γ. Μπουτάρης που μιλώντας σε συγκέντρωση του «ναι» μίλησε κυρίως ενάντια στον διχασμό της κοινωνίας. Τώρα περισσότερο από ποτέ άλλοτε χρειάζεται η ενότητα όλων.
Η επόμενη μέρα θα μας βρει και πάλι μπροστά στην επόμενη διαπραγμάτευση. Γιατί έχει ήδη ξεκινήσει η επόμενη διαπραγμάτευση. Και θα είναι σκληρή ζητώντας μέτρα και μεταρρυθμίσεις. Κανένας μόνος του δεν θα μπορεί να αντέξει το κόστος των αλλάγών. Και κανένας μόνος του δεν μπορεί να εφαρμόσει δύσκολα μέτρα και μεταρρυθμίσεις. Ας τα σκεφτούν όσοι είναι έτοιμοι να παίξουν τους πρωταγωνιστές της επόμενης μέρας…