Εν Άνδρω

Θέα από Ξηροκόμπι προς Κόλπο Κορθίου - επίπεδο εδάφους. Όλα τα σημεία που φαίνονται θα έχουν επαφή σχεδόν με τη βάση των ανεμογεννητριών. Πόσο μάλλον με την κορυφή τους 80 - 120 μέτρα υψηλότερα.

(Από τον φίλο και αναγνώστη Γεώργιο Α. Γλυνό, οικονομολόγο, λάβαμε ένα κείμενο που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής μιας και παρουσιάζει με λεπτομέρειες όλες τις αιτήσεις για ανεμογεννήτριες στην Άνδρο. Αδειοδοτημένες, αμφισβητούμενες, υπό αξιολόγηση κλπ. Διαβάστε και θα εκπλαγείτε. Αξίζει κατά την γνώμη μας να κληθεί κι αυτός στην επιτροπή του Δήμου να παρουσιάσει την σημερινή πολύ δύσκολη κατάσταση για την Άνδρο της οποίας η Ράχη Ξηροκάμπι είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου των 316 ανεμογεννητριών που ζητούνται.

Επιπλέον ο Γ.Α. Γλυνός βάζει στο τραπέζι και ζυγίζει τα δύο δεδομένα της Άνδρου: τον τουρισμό και τις ανεμογεννήτριες. Και ζητά ισορροπία στις αποφάσεις. Θα περιμέναμε μια τέτοια εισήγηση το Σάββατο βράδυ στο Κόρθι. Ή, τουλάχιστον ΚΑΙ μια τέτοια εισήγηση ώστε να υπάρξει ουσιαστικός διάλογος για την Άνδρο κι όχι γενικολογίες και μονόλογοι που αγνοούν τα σημερινά σκληρά δεδομένα. Χρειάζεται επειγόντως να αντικρουστούν με επιχειρήματα και στοιχεία πολλά από αυτά που σχεδιάζονται για το νησί - Εν Άνδρω)  

Αγαπητό Εν Άνδρω,

Παρακολουθώ τις αντιδράσεις των αναγνωστών στα δημοσιεύματα για τις ανεμογεννήτριες στην Άνδρο. Ο καθένας φαίνεται να το βλέπει από τη δική του οπτική γωνία και αυτό είναι λογικό και απόλυτα σεβαστό. Έτσι μηχανολόγοι, οικολόγοι, επαγγελματίες του τουρισμού, έμποροι, παραθεριστές που δεν θέλουν τουρισμό στο νησί, παραθεριστές που δεν τους ενοχλεί ο τουρισμός στο νησί, περιπατητές, κατασκευαστές, αγρότες, μελισσοκόμοι, ιδιοκτήτες ορεινών αγροτεμαχίων, έμποροι ΑΠΕ, δημόσιοι υπάλληλοι, συνταξιούχοι όλοι με διαφορετικά συμφέροντα καταγράφουν τη γνώμη τους. Αυτό που για άλλη μια φορά λείπει, ωστόσο, είναι η ενότητα.

Κόρωνος Νάξου: Άραγε κινδυνεύουν χωριά όπως τα Αηδόνια, οι Στενιές, τα Βραχνού, ο Άγιος Πέτρος, η Άρνη, η Βουρκωτή, ο Αμόλοχος, οι Γίδες κλπ να πάρουν αυτή τη μορφή;

Μήπως όμως πρέπει να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι; Για ποια αιολικά μιλάμε στην Άνδρο. Ο δήμαρχος στο πρόσφατο δημοτικό συμβούλιο μίλησε για σχέδια που αφορούν 1200 ανεμογεννήτριες στο νησί. Παράλληλα συνέστησε επιτροπή που θα εξετάσει τις περιπτώσεις που έχουν λάβει αδειοδότηση, η οποία θα διεξάγει διαγωνισμό για το πού προτείνονται να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες στην Άνδρο.

Στο site της ΡΑΕ υφίσταται χάρτης ο οποίος απεικονίζει τα αδειοδοτημένα και υπό αξιολόγηση αιολικά.

Μια πρόχειρη καταγραφή των παραπάνω περιπτώσεων καταδεικνύει τα παρακάτω: 

Περιοχή:	Τεμάχια:	Κατάσταση:
Θαλάσσιο πάρκο στις βόρειες ακτές (από Ζόρκο έως Φάσα)	81	Υπό Αξιολόγηση
Καμπανός - Μικρογιάλι:	60	Αδειοδοτημένο
Μακροτάνταλο - Μεγάλη Πεζα (εν μέρει επικαλύπτεται με προηγούμενο	30	Υπό Αξιολόγηση
Καλυβάρι	7	Σε λειτουργία
Παλαιστού - Σιδοντας - Φρουσαίοι	5	Αδειοδοτημένο
Αγ. Σαράντα - Αμόλοχος - Άνω Γαύριο	6	Αδειοδοτημένο
Αμόλοχος - Αγ. Συμεών (Λιβάδιζα)	6	Αδειοδοτημένο
Μεγάλη Πέτρα - Αγ. Πέτρος - Βιτάλι - Γίδες	9	Αδειοδοτημένο
Γίδες - Πλούσκα	6	Αδειοδοτημένο
Πηγές - Μ. Ζωοδόχου Πηγής - Μπατσί	6	Αδειοδοτημένο
Αμάραντος - Ατένι - Ρέματα	2	Αδειοδοτημένο
Κιάφα Βόρη - Λεύκα - Βόρη	2	Αδειοδοτημένο
Κουβάρα Αγ. Σαράντα - Άρνη	23	Αδειοδοτημένο
Κουβάρα - Βουρκωτή - Βαρίδι - Αγ. Ιωάννης Σχοίνος	7	Αδειοδοτημένο
Κουβάρα - Άχλα	9	Υπό Αξιολόγηση
Στενιές - Μονή Αγ. Ειρήνης (Αποίκια)	?	Υπό Αξιολόγηση
Πέταλο - Εβρουσιές - Ζένιο - Παλαιόπολη	14	Αδειοδοτημένο
Βίγλα Τούρλα - Πιτροφός	2	Αδειοδοτημένο
Σταυροπέδα - Ζαγορά - Ζαγανιάρι - Στρόφιλας - Προφ. Ηλίας	11	Υπό Αξιολόγηση
Ζαγανιάρι - Γερακώνες	3	Υπό Αξιολόγηση
Ράχη - Ξηροκόμπι - Αηδόνια	5	Αδειοδοτημένο
Φραγκάκι	5	Αδειοδοτημένο
Φραγκάκι - Δώματα	4	Υπό Αξιολόγηση
Στενό - Αγ. Μόνη	2	Υπό Αξιολόγηση
Στενό - Μέσα Στενό	11	Υπό Αξιολόγηση
Σύνολο:	316

Στα ανωτέρω δεν περιλαμβάνονται προφανώς η περίπτωση Κοπελούζου στο Πέταλο που απορρίφθηκε στο παρελθόν, ούτε βέβαια και σχέδια υπό συζήτηση. Για παράδειγμα σε σχόλιο αναγνώστη στο Εν Άνδρω καταγράφηκε επώνυμα ενδιαφέρον επενδυτών για την κορυφογραμμή Γερακώνων μεταξύ Βουνίου και Βραχνού.

Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι οι γνωμοδοτήσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Άνδρου δεν είναι δεσμευτικές με βάση το υπάρχον νομικό πλαίσιο. Συνεπώς, όποια απόφαση και αν λάβει το Δημοτικό Συμβούλιο στο πλαίσιο της πρότασης της σχετικής επιτροπής, αυτή θα μπορέσει να χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο κυρίως πολιτικής επιρροής και παρουσίασης μιας συνολικής πρότασης χωροταξίας των ΑΠΕ.

Σε κοινωνική εκδήλωση πριν λίγες ημέρες έτυχε να συναντήσω πρώην στέλεχος της εταιρείας που διεξήγαγε την έρευνα αιολικού δυναμικού στο Ξηροκόμπι της Ράχης Κορθίου. «Μα πόσος αέρας στην Άνδρο;» είχε να μου πει. Στο ίδιο πλαίσιο, μηχανολόγος - μέλος της επιτροπής που σύστησε το δημοτικό συμβούλιο αναρωτήθηκε: «Θα στερήσουμε το αιολικό δυναμικό της Άνδρου από την Ελλάδα;». Παράλληλα επεσήμανε: «Οι επενδύσεις στις ΑΠΕ είναι ζήτημα υψίστης εθνικής σημασίας».

Θέα από Ξηροκόμπι προς Γριάς πήδημα

Ομολογουμένως ο Adam Smith το 18^ο αιώνα διατύπωσε την άποψη ότι ο καταμερισμός του διεθνούς εμπορίου / διεθνούς παραγωγής πραγματοποιείται με βάση το απόλυτο πλεονέκτημα. Σε αυτό το πλαίσιο οι ανωτέρω μηχανολόγοι και αρκετοί άλλοι φαίνεται να συνηγορούν στη διατύπωση ότι: «Εφόσον φυσάει πολύ – είναι παραγωγικό να τοποθετηθούν αιολικοί σταθμοί».

Ωστόσο, ήδη από το 1817 o (αργότερα φιλέλληνας) David Ricardo πέταξε στον κάλαθο των αχρήστων την ανωτέρω θεωρία, προτείνοντας την έννοια του συγκριτικού πλεονεκτήματος για τον καταμερισμό του διεθνούς εμπορίου και παραγωγής. Απέδειξε λοιπόν ότι, αν για παράδειγμα στην Άνδρο υφίστανται δύο δραστηριότητες – ο τουρισμός και η παραγωγή αιολικής ενέργειας όπου ο λόγος των δύο είναι σε κάποιο βαθμό αποδοτικός υπέρ του τουρισμού, ενώ σε ένα μέρος Β ο αντίστοιχος λόγος είναι λιγότερο αποδοτικός υπέρ του τουρισμού, τότε είναι παραγωγικότερο, ακόμη και αν στην Άνδρο φυσάει περισσότερο απ’ ό,τι στο μέρος Β, η Άνδρος να παράξει τουρισμό και το μέρος Β αιολική ενέργεια.

Ομολογουμένως μετά την κρίση στην Ελλάδα, οι επενδύσεις σε Τουρισμό και ΑΠΕ συγκαταλέγονται στις πιο δυναμικές τα τελευταία χρόνια και θεωρούνται από τις πλέον «υγιείς» στον επιχειρηματικό και πολιτικό κόσμο καθώς είναι είτε εξωστρεφείς είτε περιορίζουν την εξάρτηση από το εξωτερικό. Αυτό ωστόσο που φαίνεται να μην έχει ρυθμιστεί επαρκώς, είναι τα όρια του ενός έναντι του άλλου. Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, η νέα Μεγάλη Ιδέα για τον Ελληνισμό υπήρξε το Αιγαίο Πέλαγος και ιδίως η γραφικότητα των Κυκλάδων. Παρ’ό,τι αρκετά διαφορετική από την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα, η εικόνα του Κυκλαδίτικου τοπίου προβλήθηκε στο εξωτερικό και απέφερε τα γνωστά οφέλη στην ελληνική κοινωνία.

Θέα από Ξηροκόμπι προς Όρμο Κορθίου

Το κρίσιμο λοιπόν για την Άνδρο είναι τι είδους παραγωγικό μοντέλο επιθυμούμε για το νησί.  Η ανησυχία του εμπορικού κόσμου αλλά και των επιχειρηματιών του τουρισμού στο Κόρθι για την υπόθεση της Ράχης – Ξηροκόμπι, φανερώνει αν μη τι άλλο ότι η δραστηριότητα του τουρισμού μικρής κλίμακας με έμφαση στην αυθεντικότητα του φυσικού τοπίου είναι σε μεγάλο βαθμό ασύμβατη με την εγκατάσταση στην ίδια περιοχή ενδιαφέροντος αιολικών σταθμών ύψους άνω των 100 μέτρων οι οποίες θα αλλοιώσουν το τοπίο με αντικειμενικό τρόπο.

Προ ολίγων ημερών θαυμάσαμε δημοσίευμα στο Εν Άνδρω για τη θέα προς την Ικαρία και τη Σάμο  κατά την Ανατολή. Θα ήταν το ίδιο όμορφες οι φωτογραφίες αν στους Γερακώνες πάνω από τα Βραχνού υπήρχαν ανεμογεννήτριες άνω των 100 μέτρων; Αυτό είναι ένα αντικειμενικό ζήτημα για τους κατοίκους του Όρμου Κορθίου και αρκετών γύρω περιοχών. Δηλαδή είναι αντικειμενικό ότι ο ήλιος και το φεγγάρι θα προβάλουν είτε από τη θάλασσα από το Ξηροκόμπι. Επιθυμούμε να βλέπουμε το φεγγάρι ή τον ήλιο να ανατέλλει πίσω από μία σειρά ανεμογεννητριών;  Ή, να αντανακλούν αστραφτερές οι ανεμογεννήτριες κατά τη δύση του ηλίου; Άλλωστε τα χωριά της περιοχής Κορθίου, που αντικειμενικά θυμίζουν περισσότερο κυκλαδίτικους οικισμούς, διέπονται από αυστηρή πολεοδομική νομοθεσία και προστασία. Ωστόσο, η πολεοδομική νομοθεσία δεν φαίνεται να ενοχλείται από την ύπαρξη αιολικών ύψους άνω των 100 μέτρων στην ευρύτερη περιοχή.

Θέα από Ξηροκόμπι προς Τήνο

Ομολογώ ότι με έκπληξη διαπίστωσα ότι στην επιτροπή για τη μελέτη των αδειοδοτημένων υποθέσεων δεν περιλήφθηκε εκπρόσωπος του τουρισμού, λες και αυτό το θέμα αφορά μόνο μηχανολόγους, οικολόγους, δικηγόρους και όχι άλλες επαγγελματικές ομάδες τα συμφέροντα των οποίων θα θιγούν. Παράλληλα, αναρωτιέμαι αν ασκήθηκε κάποιος έλεγχος σύγκρουσης συμφερόντων των συμμετεχόντων στην επιτροπή με το πλήθος των αδειδοτημένων υποθέσεων.

Παλαιότερα δημοτικά συμβούλια ενέκριναν τις περιπτώσεις Καμπανού και Φραγκακίου Ράχης, ενώ καταψήφισαν όλες τις υπόλοιπες υποθέσεις για τις οποίες έχουν γνωμοδοτήσει. Το κύριο κριτήριο ως τώρα είναι η οπτική επαφή και οι επιπτώσεις στις λοιπές δραστηριότηες στο νησί. Σε αυτό το πλαίσιο η κύρια στρατηγική ήταν αρνητική για την εγκατάσταση αιολικών επί των 4 κύριων ορεινών όγκων (Άγιοι Σαράντα / Σκούμπι, Πέταλο / Κουβάρα, Γερακώνες, Ράχη) που έχουν τη μέγιστη οπτική επαφή με τα περισσότερα κατοικημένα μέρη του νησιού, και επηρεάζουν τις λοιπές δραστηριότητες.

Άραγε, το νέο δημοτικό συμβούλιο θα παραμείνει στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, η οποία ενώνει το νησί και προσφέρει αλληλεγγύη στη στήριξη των αιτημάτων κάθε κύριας οικιστικής περιοχής, ή θα πράξει διαφορετικά;  Παράλληλα, τα ήδη εγκεκριμένα αιολικά από το δημοτικό συμβούλιο φαίνεται να παράγουν πολλαπλάσια ενέργεια από την καταναλισκούμενη στο νησί, γεγονός που αποδεικνύει ότι το νησί συνεισφέρει πέρα από το επίπεδο της απλής αυτάρκειας. Είναι στο χέρι του δήμου να παρουσιάσει μια θετική πρόταση για την Άνδρο τόσο στον τομέα του τουρισμού όσο και της ενέργειας στο βαθμό που η μία σέβεται τα συμφέροντα της άλλης.

Γιώργος Α. Γλυνός

Οικονομολόγος (MSc Economics)

Σημείωση: όλες οι φωτογραφίες, ο χάρτης και ο πίνακας εστάλησαν από τον Γ. Α. Γλυνό.