Το τέλος του μνημονίου ή το μνημόνιο του τέλους;
Του Χρήστου Οικονόμου
Η οριακή εξέλιξη της διαπραγμάτευσης με την τρόικα αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα του ότι έχουμε αγγίξει τα απώτατα όρια της ακολουθούμενης πολιτικής χειρισμού της κρίσης. «Πίσω απ’ τις λέξεις» περί των «προαπαιτουμένων» και των «κόκκινων γραμμών», ένας προσεκτικός παρατηρητής των εξελίξεων μπορεί να διαπιστώσει ότι όσα ζητεί η τρόικα και όσα διεκδικεί η Αθήνα, μικρή σχέση έχουν με τη ατζέντα της διάσωσης των περασμένων ετών.
Διότι, εάν η κρίση χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, που ξέσπασε το 2010 – μετά τις τόσες διαβεβαιώσεις των δανειστών της Ελλάδας - έχει ξεπεραστεί τότε η χώρα μπορεί να συνεχίσει την προσπάθεια των αναγκαίων αναπροσαρμογών στην κατεστραμμένη οικονομία της με νέους όρους. Δηλαδή, θα μπορούσαμε πλέον να ακολουθήσουμε μια μακρά και συντεταγμένη πορεία δομικών αλλαγών, παραγωγικού ανασχεδιασμού και αναδιάρθρωσης λειτουργιών του οικονομικού μοντέλου που απέτυχε μεταξύ 1996 και 2008.
Τίποτα, όμως, απ’ όσα ζητούν οι εκπρόσωποι των δανειστών ή όσα υπερασπίζεται η Αθήνα, δεν συγκροτούν κάτι από ένα νέο μοντέλο οικονομικής πολιτικής. Για παράδειγμα, από μέρους της τρόικας ζητούνται επιμόνως μέτρα περαιτέρω ενίσχυσης της λεγόμενης «ανταγωνιστικότητας» της οικονομίας μας (λοκ άουτ, απαγόρευση απεργιών κ.λπ.) με ζητούμενο τη μείωση του κόστους εργασίας. Όμως όπως διέγνωσαν και οι νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι μια τέτοια εξέλιξη θα έχει περαιτέρω ολέθριες συνέπειες στη ζήτηση. Άλλωστε αυτό το είδαμε και στις αλλαγές που ήδη έγιναν σε ελάχιστο χρόνο μέχρι σήμερα. Κάπως έτσι φτάσαμε Ευρώπη και Ελλάδα να στενάζουν από (ανομολόγητο) αποπληθωρισμό.
Από την μεριά της ελληνικής κυβέρνησης αντί οι ζητούμενες από τους δανειστές αλλαγές να απορρίπτονται με το επιχείρημα ενός οικονομικώς απρόσφορου μέτρου γίνονται αναφορές σε προεκλογικές πολιτικές επιταγές!!!
Αλλά έστω αν π.χ. δεχτούμε ότι οι μεταρρυθμίσεις που ζητούνται από την τρόικα είναι σε σωστή κατεύθυνση και οι ιθαγενείς του ελλαδικού χώρου, καθυστερημένοι, απολίτιστοι και βάρβαροι, τα απορρίπτουν, τι σχέση έχουν οι (όποιες) αλλαγές συζητάμε με το δημοσιονομικό κενό του 2015, που είναι σήμερα η κύρια διαφωνία Αθήνας-δανειστών;
- Μήπως το λοκ άουτ και ο περιορισμός στο ελάχιστο των απεργιών θα μείωνε δημοσιονομικό κενό του κράτους; Ή, μήπως θα βοηθούσαν τέτοιου τύπου μεταρρυθμίσεις για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη και η ανάκαμψη;
- Μήπως αυτές οι «μεταρρυθμίσεις» αυτές αποτελούν ένα αναμάσημα των «δογματικών της μεταρρύθμισης» και αφορούν κυρίως σε μικρο-επιχειρηματικούς διακανονισμούς συμφερόντων;
- Μήπως και το δημοσιονομικό κενό δημιουργείται από την αποπληρωμή του μεγάλου χρέους της Ελλάδας και όχι από την χρηματοδότηση της επενδυτικής ανάκαμψης που έχει ανάγκη η χώρα;
Εάν το δημοσιονομικό κενό αφορά την αποπληρωμή του ελληνικού εξωτερικού χρέους για το 2015 τότε μιλάμε για αθέτηση των υποσχέσεων των δανειστών με βάση τις οποίες ανέλαβε η Αθήνα τον Νοέμβριο του 2012 στο «δεύτερο μνημόνιο»
Εάν το δημοσιονομικό κενό αφορά την εξασφάλιση πόρων χρηματοδότησης μιας αναπτυξιακής προσπάθειας τότε το κενό δεν είναι «δημοσιονομικό» είναι «χρηματοδοτικό». Η κάλυψη του – σε αυτή την περίπτωση – θα μπορούσε να γίνει με την έκδοση αναπτυξιακών ομολόγων (και όχι από τα συμβατικά κρατικά ομόλογα αναγνώρισης χρέους).
Είναι προφανές πως εδώ δεν μιλάμε πλέον για την ατζέντα της διάσωσηςπου όλοι ξέραμε μέχρι σήμερα! Η εμβάθυνση της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη, έχει επιδεινώσει τα προβλήματα! Και η εξ αρχής εσφαλμένη οικονομική πολιτική που επελέγη για το χειρισμό της κρίσης, επέτεινε τις δυσκολίες. Δυσκολίες που μέσα στο σημερινό δυσμενές οικονομικό ευρωπαϊκό πλαίσιο, αποδεικνύεται απολύτως απρόσφορη. Τυχόν συνέχισή αυτής της πολιτικής, μάλιστα, πιθανότατα θα οδηγούσε σε παταγώδη αποτυχία την ίδια τη «διάσωση».
Όλα αυτά μοιάζουν να οδηγούν σε μια νέα εξέλιξη. Αντί να έχουμε τώρα πια το «τέλος του μνημονίου» να φτάσουμε σε ένα «μνημόνιο του τέλους» με ότι αυτό συνεπάγεται αυτή τη φορά…
___ . ___
