Εν Άνδρω

Ο πολιτικός αναλυτής Πάνος Σταθόπουλος μιλά στον Γιώργο Φιντικάκη

LIBERAL.GR 21/06/2023

- Στις εκλογές του Μαΐου, οι νέοι ηλικίας 17 – 24 ετών ψήφισαν σε ποσοστό 32% τη ΝΔ έναντι 23% τον ΣΥΡΙΖΑ. Εικόνα εντελώς διαφορετική από εκείνη του 2019, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πρωτεύσει στην συγκεκριμένη ομάδα με 37% έναντι 31% της ΝΔ. Τι εκτιμάτε με βάση τα δημοσκοπικά ευρήματα ότι θα συμβεί την Κυριακή;

- Για να γίνει κατανοητή η στροφή που έχει συντελεστεί στις νεότερες ηλικίες και τα κριτήρια με τα οποία ψηφίζουν, θα πιάσω το νήμα από τις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019. Τότε, η ΝΔ είχε αποσπάσει στην ηλικιακή ομάδα 17-24 ετών το 26% έναντι 24% του ΣΥΡΙΖΑ. Μετά από έξι εβδομάδες, στις εθνικές εκλογές του 2019, υπήρξε ανατροπή με ένα 37% υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ και 31% για την ΝΔ. Οι νέοι δηλαδή επέλεξαν να δώσουν μια ακόμη ευκαιρία στον ΣΥΡΙΖΑ στο πιο πολωτικό περιβάλλον των βουλευτικών εκλογών. 

Το ενδιαφέρον είναι ότι στις προ μηνός εκλογές, του Μαΐου, η ΝΔ απέσπασε το 32% της ψήφου των νέων και ο ΣΥΡΙΖΑ μόνο 23%. Η μεν ΝΔ δηλαδή αύξησε λίγο το ποσοστό της, ωστόσο ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε 14 ολόκληρες μονάδες στην συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα και επέστρεψε στα επίπεδα των ευρωεκλογών του 2019. Δεν συνέβη κάποια εντυπωσιακή άνοδος της ΝΔ, απλώς στις νέες ηλικίες ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη κατάρρευση ακόμη μεγαλύτερη από εκείνη σε εθνικό επίπεδο.

Ενόψει της Κυριακής, οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ΝΔ θα μπορούσε ίσως να ενισχύσει περαιτέρω το ποσοστό της, χωρίς να είναι βέβαιο ότι μπορούμε να πούμε το ίδιο για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Μην ξεχνάτε επίσης ότι, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις του 2019, το 31,5% που συγκέντρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ και θεωρήθηκε έκπληξη σε σχέση με το 28% που αναμενόταν μάλλον ως πιο πιθανό, προήλθε σχεδόν αποκλειστικά από την εκλογική συμπεριφορά των νέων ηλικιών.

Ένα 3,5% δηλαδή του τότε εκλογικού σώματος που αντιπροσώπευε περίπου 200.000 ψήφους, το οποίο όμως σταμάτησε να ανιχνεύεται στις δημοσκοπήσεις αμέσως μετά τις εκλογές του 2019. Ήταν μία εμφανώς συγκυριακή και όχι επί της ουσίας «κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ» ψήφος.

- Τι συνέβη κατά τη γνώμη σας και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ηττηθεί στους νέους; Που αποδίδετε την αντιστροφή της εικόνας, την οποία αποτυπώνει και η προχθεσινή έρευνα της Kapa Research;

- Εδώ πρέπει να πιάσουμε το νήμα από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 όταν η κρίση έθρεψε την άνοδο του λαϊκισμού και οι νέοι εξέφρασαν μια σαφέστατη αντισυστημική στάση εναντίον των κατεστημένων κομμάτων, της Κεντροδεξιάς και τα Σοσιαλιστικά. Δεν ήταν άλλωστε μόνο ελληνικό το φαινόμενο, κρίση υπήρχε παντού και εντοπιζόταν καθολικά σε όλη την Ευρώπη.

Βιώσαμε την απώλεια επιρροής της ΝΔ, την καταβαράθρωση του ΠΑΣΟΚ και τη μαζική στροφή των νέων προς την αντισυστημικότητα και προς τα άκρα. Τόσο προς τον ΣΥΡΙΖΑ, όσο και στους ΑΝΕΛ και την Χρυσή Αυγή. Η οργή είχε απογειωθεί, καθώς οι νέες γενιές συνειδητοποιούσαν ότι θα ζήσουν πιο δύσκολα απ’ ότι οι γονείς τους και επομένως ήταν πιο εύκολο να υιοθετήσει κανείς φαντασιώσεις και αυταπάτες.

- Τι άλλαξε έκτοτε στις νεαρότερες ηλικίες; Γιατί ο Μητσοτάκης είναι πιο ελκυστικός για έναν 18άρη απ’ ότι ο Τσίπρας;

- Νομίζω, πρώτα απ’ όλα είναι αυτό που κατάλαβαν όλοι, ανεξάρτητα από την ηλικία τους. Ότι επί τέσσερα χρόνια ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφραζε έναν διχαστικό λόγο και μία μαυρίλα, χωρίς να μπαίνει καν σε κόπο να περιγράψει μία δική του προοπτική για την χώρα. Αρκούσε να φύγει ο Μητσοτάκης.

Οι σημερινοί νέοι όμως δεν είναι επιφανειακοί δέκτες του οτιδήποτε τους λέει ο άλλος. Είναι αφενός πολύ πιο μορφωμένοι απ’ ότι οι παλαιότερες γενιές και αφετέρου έχουν βιώσει την εποχή των διαδοχικών σοβαρών κρίσεων. Είναι λογικό να αρχίσουν να κατασταλάζουν με βάση τις εμπειρίες τους ότι ο αντισυστημισμός, που κάποτε εμπιστεύτηκαν και απογοητεύτηκαν, δεν παράγει λύσεις.

Οι σημερινοί νέοι οραματίζονται φυσικά έναν δικό τους μελλοντικό κόσμο, αλλά δεν έχουν με τον ίδιο τρόπο την «επαναστατικότητα» των παλιότερων γενιών, είναι πιο ρεαλιστές και προσγειωμένοι στην πραγματικότητα, χωρίς αυτό να τους καθιστά πιο συντηρητικούς. Τα παραδοσιακά κόμματα επομένως, όπως η ΝΔ, μπορούν να βρουν τρόπους να τους μιλήσουν, να τους επηρεάσουν και να πείσουν, μέσα από το πρόγραμμά τους, ένα μέρος των νέων να τα επιλέξουν, όπως και συνέβη.

Κυρίως όμως ο λόγος που η ΝΔ κέρδισε τον ΣΥΡΙΖΑ στις ηλικιακές αυτές ομάδες είναι ότι πόνταρε στην σταθερότητα, που αποζητούν οι νέες γενιές, έχοντας ως βίωμα για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, τις οικονομικές περιπέτειες της τελευταίας δεκαετίας.

- Που απέτυχε η καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ να προσεγγίσει τους νέους;

- Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε συνειδητοποιήσει καιρό τώρα ότι έχει χάσει την δυναμική που είχε το 2019 στους νέους και πως πολλοί του έχουν γυρίσει την πλάτη. Διόλου τυχαία λοιπόν είδαμε την επιλογή να ξεκινήσει την προεκλογική του καμπάνια για τις εκλογές του Μαΐου επικεντρωνόμενος στους νέους. 

Δείτε όμως πόσο απέτυχε η καμπάνια του, με τον επιφανειακό της χαρακτήρα, όπου έφτασε να υποσχεθεί την άμεση αλλαγή των όρων διεξαγωγής των πανελλαδικών εξετάσεων, με κατάργηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, λίγες μάλιστα ημέρες προτού αυτές ξεκινήσουν. Καμπάνια, που όχι μόνο δεν σεβάστηκε στοιχειώδεις κανόνες πολιτικής σοβαρότητας, αλλά ήταν και υποτιμητική για τα ίδια τα παιδιά. Επρόκειτο προφανώς για μια λάθος στόχευση που εκ των πραγμάτων δεν απέδωσε το παραμικρό. Αποδείχθηκε ότι οι νέοι δεν τρώνε κουτόχορτο.