Εν Άνδρω

Της Κατερίνας Ρεμούνδου

(Εισήγηση της Κ. Ρεμούνδου, που εκπροσώπησε την Άνδρο, στο συνέδριο της Τήνου, για τον γαστρονομικό τουρισμό.)   

Αρκεί η φουρτάλια να ορίσει την Άνδρο ως γαστρονομικό προορισμό; Φτάνει ένα μαγειρεμένο πιάτο ή ένα αγροτικό προϊόν για να καθορίσει οποιονδήποτε τόπο ως γαστρονομικό προορισμό; Και αν ναι, πόσα χρόνια θα περάσουν για να το μάθουν εκεί έξω; Για να έχει ανταπόκριση, για να φέρει οικονομικό αντιστάθμισμα στους κατοίκους της περιοχής; Με ποιον τρόπο θα προωθήσουμε τον τόπο μας ως γαστρονομικό προορισμό;

Φουρτάλια Άνδρου

Ο γαστρονομικός τουρισμός αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης κατηγορίας, του πολιτισμικού τουρισμού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού έχει ορίσει τον πολιτισμικό τουρισμό ως "το ταξίδι που γίνεται με κίνητρο διάφορα πολιτιστικά δρώμενα, εκδηλώσεις τέχνης, επισκέψεις σε χώρους αρχαιολογικούς, τη μελέτη του φυσικού περιβάλλοντος, του θρησκευτικού, καλλιτεχνικού και λαϊκού πολιτισμού, τη γνωριμία με έναν διαφορετικό τρόπο ζωής, τη γνώση, τη βιωματική εμπειρία και την επικοινωνία".

 

Πιτροφός Άνδρου

Ο πολιτισμικός τουρισμός έχει ως στόχο να γνωριστεί ο ταξιδιώτης με έναν άλλον τόπο, τόσο όσον αφορά την ιστορία και τη φυσική ομορφιά του, όσο, όμως, και την καθημερινότητά του. Και εδώ είναι που πραγματικά μπαίνει ο γαστρονομικός τουρισμός. Γιατί τι πιο καθημερινό από το φαγητό; Το φαγητό είναι ανάγκη, αλλά και απόλαυση. Το φαγητό διηγείται την ιστορία του τόπου, εξελίσσει τη λαογραφία του, αποτελεί σύμβολο της θέσης του ατόμου στην κοινωνία και λειτουργεί ταυτόχρονα ως μέσο κοινωνικοποίησης.

Το φαγητό μάς συνδέει με τους άλλους, μας δίνει την αίσθηση ότι ανήκουμε κάπου. Το φαγητό που προσφέρουμε δείχνει ποιοι είμαστε, αποτελεί ένδειξη γενναιοδωρίας. Μάλιστα, μέσα από την ανάγκη μας να ανήκουμε, καταναλώνουμε και την τροφή που θεωρείται αποδεκτή από την κοινωνική ομάδα στην οποία είμαστε ενταγμένοι. Γι’ αυτό και πολλές φορές, μας είναι εξαιρετικά δύσκολο να δοκιμάσουμε «ξένο» φαγητό. Ή και το ακόμα πιο «ελληνικό» που διηγείται τόσο εύστοχα ο παραδοσιακός στίχος "της αγάπης μου σκουτελικό απόψε περιμένω κι όπου κι αν κάτσω και δειπνώ θαρρώ πως δεν χορταίνω (σκουτελικό είναι η προσφορά λίγου και εκλεκτού φαγητού σε συγγενείς, φίλους, γείτονες ή ελεημοσύνη στους ανήμπορους της γειτονιάς ή του χωριού)" (Μαρία και Ν. Ψυλλάκης).

 

Το φαγητό μπορεί να παίζει μεγάλο ρόλο στην επιλογή ενός τουριστικού προορισμού. Τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού αναφέρουν ότι το 44% των ταξιδιωτών θεωρεί το φαγητό ένα από τα βασικά κριτήρια επιλογής ταξιδιωτικού προορισμού. Οι σύγχρονοι ταξιδιώτες, αναζητούν την ποιότητα, τη βαθύτερη γνώση του πολιτισμού και του τρόπου ζωής των κατοίκων ενός τόπου. Καθώς ο τρόπος ζωής ενός λαού, αφορά και το τι και πώς τρώει, πώς μαγειρεύει, πού, πώς καταναλώνει την τροφή του σε συνδυασμό με την αρχιτεκτονική και τον τόπο, έχει δημιουργηθεί αυξημένη ζήτηση για τοπικό φαγητό.

Η ιδιότητα ενός τόπου να προσφέρει ποιοτικό και τοπικό φαγητό είναι αυτό που τον μετατρέπει σε γαστρονομικό προορισμό. Η λέξη γαστρονομία (από τις λέξεις γαστήρ - κοιλιά και νομία - γνώση ή νόμος) περιγράφει την υψηλή μαγειρική, όλους εκείνους τους κανόνες που αφορούν την επιλογή των κατάλληλων υλικών και την παρασκευή των διαφόρων εδεσμάτων, με στόχο τη γευστική και οπτική απόλαυση. Από την άλλη, ο όρος culinary, αφορά κυρίως την τοπική κουζίνα και τα φαγητά εκείνα που ανήκουν σε μία συγκεκριμένη χώρα ή τόπο, καθώς και όλες εκείνες τις διαδικασίες και τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη μαγειρική και την κουζίνα μιας περιοχής.

Τι αποτελεί γαστρονομικό προορισμό

Ο γαστρονομικός προορισμός είναι ο τόπος όπου ο ταξιδιώτης όχι μόνο γεύεται τοπική κουζίνα, αλλά και επισκέπτεται τα μέρη όπου παράγονται τα διάφορα τρόφιμα, συμμετέχει σε εκδηλώσεις και γιορτές προϊόντων, σε επιδείξεις μαγειρικής και σε κάθε άλλη δραστηριότητα που αφορά το φαγητό και τη μαγειρική.

Ποια είναι τα στοιχεία που μπορούν να κάνουν έναν τόπο επιτυχημένο γευστικό προορισμό; Δεν χρειάζονται μόνο καλά εστιατόρια και φιλόξενη ατμόσφαιρα, ούτε μόνο ποιοτικά προϊόντα και ικανοί μάγειρες. Αυτό που χρειάζεται, επίσης, είναι υποστήριξη μέσω του αστικού σχεδιασμού, της κοινοτικής ανάπτυξης, του τουρισμού και του μάρκετινγκ.

Χώρες γαστρονομικού τουρισμού

Αν παίζαμε ένα παιχνίδι ερωτήσεων και σας ρωτούσα ποια νομίζετε ότι είναι η χώρα που θεωρείται ο νούμερο ένα παγκόσμιος γαστρονομικός προορισμός, τι θα μου απαντούσατε;

Η Ταϊλάνδη είναι πραγματικά ο νούμερο 1 γαστρονομικός προορισμός παγκοσμίως. Θέλετε να δούμε λίγο ποιοι είναι οι λόγοι που έχουν κάνει την Ταϊλάνδη νούμερο 1 γαστρονομικό προορισμό παγκοσμίως και έχουν τοποθετήσει την Κίνα στη δεύτερη θέση;

Γιατί η Ισπανία και η Ιταλία παραμένουν πολύ ψηλά στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών και πώς η Γαλλία που ανακάλυψε, προήγαγε και οδήγησε σεφ στην αυτοκτονία, στριμώχνεται στην τέταρτη – πέμπτη θέση παγκοσμίως στη λίστα των χωρών που επιλέγονται ως γαστρονομικός προορισμός;

Για την Ελλάδα, βεβαίως, μέσα στα χρόνια έχει δημιουργηθεί μεγάλη αναγνωρισιμότητα της κουζίνας της. Οι περισσότεροι επισκέπτες της χώρας μας θα μάθουν πρώτα να προφέρουν τη λέξη «μουζάκα» και μετά το «καλημέρα», όμως, υπολείπεται του κύρους άλλων εθνικών κουζινών. Οι λόγοι; Πολλοί, αλλά σίγουρα «ελληνικοί».

Για να γίνει μία χώρα γαστρονομικός προορισμός πρέπει να υπάρχει ποιοτικό και μοναδικό στον κόσμο φαγητό και ποτό, κάτι που διαφέρει από αυτό που ο ταξιδιώτης μπορεί να βρει και στον τόπο καταγωγής του.

Το φαγητό αυτό πρέπει να σερβίρεται παντού  -  στα εστιατόρια, στον δρόμο, στις τραπεζαρίες των πεντάστερων ξενοδοχείων, να είναι συνδεδεμένο με την πρωτογενή παραγωγή του τόπου, να αφορά τους ταξιδιώτες όλων των budget, και να προσφέρει πολλές και διαφορετικές επιλογές.

Χρειάζεται να επισκεφτεί τον συγκεκριμένο τόπο πολύς κόσμος και απαιτείται  αρκετός χρόνος για να βρεθούν οι διαμορφωτές κοινής γνώμης που θα διαδώσουν τη χαρά του ικανοποιημένου ταξιδιώτη από το στόμα του στον κύκλο του και ούτω καθεξής.

Χρειάζεται οργάνωση, χρειάζεται να ξεκινήσουμε από μία μικρή κλίμακα και σταδιακά να ανεβούμε τα σκαλοπάτια προς το όλον. Χρειάζεται οπωσδήποτε πολιτικός σχεδιασμός, κοινοτικός σχεδιασμός, κοινό σύστημα αξιών, μάρκετινγκ και επικοινωνία.

Αλλά πάνω από όλα, χρειάζεται αυτό που έχουμε εμείς οι Έλληνες, αυτό που έχουμε οι Κυκλαδίτες: φιλοξενία 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα, δώδεκα μήνες τον χρόνο. 

Ντάκος Κρήτης

Σαλιγκάρια ή Κοχλιοί

Την έξωθεν καλή μαρτυρία ως γαστρονομικός προορισμός στην Ελλάδα την απολαμβάνει η Κρήτη. Τα τελευταία χρόνια και η Σαντορίνη (Χατζηγιαννάκης). Τα νησιά σε πιο απροσδιόριστο επίπεδο. Αρχίζουν να κουβεντιάζονται τα θεματικά φεστιβάλ. Η μαστίχα, η ζαφορά, η τσακώνικη μελιτζάνα, το φιστίκι, η αγκινάρα σας!!!

Οι Κυκλάδες στηρίζονται στην "φτωχή κουζίνα" - cucina poverta, καθώς ο τόπος παράγει περιορισμένα προϊόντα και οι κάτοικοι είναι απομωνομένοι, άρα πρέπει να περιοριστούν σε αυτά για το φαγητό τους. Η κουζίνα αυτή αναφέρεται στους πληθυσμούς της Μεσογείου και έχει μια ολόκληρη φιλοσοφία. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν ταπεινά και παράδοξα υλικά φτιάχνοντας όμως πιάτα μεγάλης γευστικής και θρεπτικής αξίας. 

Τέλος, υπάρχουν τόποι στην Ελλάδα που παραμένουν γαστρονομικοί προορισμοί εν κρυπτώ, όπως το Μέτσοβο, τα Γιάννενα, η Πελοπόννησος, ο Έβρος, οι Πρέσπες. Όλη η Ελλάδα τελικά.