Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

 

Η μεγάλη μουσική πάντα στην εποχή του έντεχνου συνοδεύοταν από τους κορυφαίους εικαστικούς όπως εδώ

Όσοι πήγαμε - τουλάχιστον 1000 άτομα στο ανοικτό θέατρο Άνδρου – για τη συναυλία της Δήμητρας Γαλάνη και του κουαρτέτου Chromosπήγαμε να ακούσουμε το έντεχνο τραγούδι που ξέραμε. Να ακούσουμε τους μεγάλους συνθέτες και ποιητές που η Γαλάνη βρέθηκε δίπλα τους και τους τραγούδησε. Και να ζήσουμε μια βραδιά όπως ζήσαμε μαζί τους και σε προηγούμενες δύσκολες εποχές.

Και πήγαμε πολλοί για να ακούσαμε τη μουσική σπουδαίων συνθετών όπως ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης, ο Ξαρχάκος και τον λόγο κορυφαίων ποιητών όπως η Σαπφώ, ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Γκάτσος. Και ακούσαμε ήχους έντεχνους και παραδοσιακούς ενός ελληνικού τραγουδιού που δεκαετίες τώρα απλώνει,  σαν ταξιδιάρικο πουλί, στον κόσμο. 

Το μυστικό αυτού του ταξιδιού έχει να κάνει τόσο με την θέση μας όσο και μεν την η ικανότητα μας να ζούμε ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή και να συνθέτουμε την μοναδικότητα μας ως γέφυρα ανάμεσα στον κόσμο. Αυτό έκαναν οι μεγάλοι λαϊκοί συνθέτες μας. Αυτό έκαναν οι κορυφαίοι του έντεχνου τραγουδιού μας. Αυτό έκανε και το κουαρτέτο Chronos με την Δήμητρα Γαλάνη στο κέντρο ενός υπέροχου χορού.

Μια ζωγραφία: η Γαλάνη και το κουαρτέτο σαν λεπτομέρεια μέσα στο πίνακα

«Χρόνος σημαίνει μνήμη για τους Έλληνες» είπε η Γαλάνη. Και μνήμη ζωντανή σημαίνει να αφηγείσαι παλιές ιστορίες με ένα νέο τρόπο κάθε φορά. Ξαναζωντανεύοντας τες με τον τρόπο αυτό. Και αυτό έκανε η Γαλάνη και το κουαρτέτο των νέων μουσικών.

Μας ξανααφηγηθήκαν με τον δικό τους τρόπο τον απόηχο μερικών εκ των κορυφαίων μουσικών και ποιητικών στιγμών, που ζήσαμε οι μεγαλύτεροι και ακούσανε οι νεώτεροι. Η Δήμητρα Γαλάνη και οι τέσσερις μουσικοί του κουαρτέτου Chromos πήραν μερικές από τις μεγάλες μουσικές και ποιητικές στιγμές τις επεξεργάστηκαν, τις ενορχήστρωσαν εκ νέου και μετά αυτοσχεδίασαν με μια απίστευτα δημιουργική πνοή. Έτσι, ακούσαμε, λοιπόν, την Δήμητρα Γαλάνη να τραγουδά Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκο. Να τραγουδά Γκάτσο, Σεφέρη, Καβάφη, Σαπφώ. Αλλά πάνω σε μια σειρά απίστευτους και μοναδικούς αυτοσχεδιασμούς που μόνο η τζαζ, το μπλουζ ή η και ελληνική παραδοσιακή μουσική έχουν να δείξουν.

Η Δήμητρα Γαλάνη και πίσω ο Πέτρος Κλαμπάνης

Σε πρώτο πλάνο ο Χρήστος Ραφαηλίδης στο βιμπράφωνο και πίσω ο Πέτρος Κλαμπάνης στο κοντραμπάσο

Σε πρώτο πλάνο ο Σπύρος Μάνεσης στο πιανο

Και ο Θωμάς Κωνσταντίνου στο ούτι και στον μπαγλαμά

 Έχοντας την "μουσική προίκα" της γενέθλιας γης τους (Ήπειρο, Ζάκυνθο, Μακεδονία) και της ελληνικής παράδοσης. Και ταξίδεψαν στη Νέα Υόρκη, στην Ολλανδία και σε άλλα μέρη του κόσμου. Μεταφέροντας μαζί τους σε άλλους ορίζοντες μεταπλάθοντας τες στις διαδρομές τους. Κάπου εκεί έμπλεκε με τρόπο «μαγικό» το ούτι του Θωμά Κωνσταντίνου με το  κοντραμπάσο του Πέτρου Κλαμπάνη και το βιμπράφωνο του Χρήστου Ραφαηλίδη με το πιάνο του Σπύρου Μάνεση. Στο κέντρο αυτής της μουσικής ομάδας η Δήμητρα Γαλάνη που παρενέβαινε τραγουδώντας όταν έπρεπε. Και απείχε διακριτικά πάλι όταν έπρεπε. Μια σεμνή αναφορά του μεγάλου χτες στο διαφορετικό σήμερα.

Όλα αυτά μέσα σε ένα φωτισμένο σκηνικό εικόνων που άλλαζαν συνέχεια από πίνακες μεγάλων ελλήνων ζωγράφων: από τον Τσαρούχη μέχρι τον Σικελιώτη και τον Σταθόπουλο…

Με λίγες λέξεις: ήταν μια υπέροχη συναυλία. 

"Πως να εξηγήσεις σ' έναν Προτεστάντη πως η λέξη Αθανασία σε αυτή τη χώρα είναι ...όνομα;"

Ή, διαφορετικά, το έντεχνο είναι και πάλι εδώ: πιο ελληνικό, αλλά και πιο κοσμοπολίτικο. Όπως ήταν πάντα οι Έλληνες στις μεγάλες στιγμές τους. Και είναι εδώ γιατί το έντεχνο έχει να πει ακόμα πολλά και σε αυτή την δύσκολη εποχή. Ήταν εδώ παλαιότερα και βοήθησε να πλησιάσει η Ελλάδα την Ευρώπη και τον κόσμο. Και είναι εδώ για να πλησιάσουμε και πάλι...

 

Ή, όπως μας είπε προς το τέλος της συναυλίας η Γαλάνη: «Θα μας μάθουν και θα τους μάθουμε... αν και δεν είναι εύκολο να εξηγήσεις σε έναν προτεστάντη πως σε αυτή την χώρα η λέξη Αθανασία είναι …όνομα! Αλλά θα τα καταφέρουμε...»

Συμπέρασμα: Ήταν ίσως ο καλύτερος τρόπος να κλείσει το 1ο Φεστιβάλ Άνδρου. Με μια συναυλία ανάτασης. Ένα βάλσαμο ψυχής. Ένα ταξίδι πέρα από του χθαμαλούς ορίζοντες της δύσκολης εποχής μας, που τέλειωσε με τον καλύτερο τρόπο: με την "Ξανθούλα" του Μάτζαρου σε στίχους Σολωμού. Από εκεί που ξεκίνησαν όλα. Ήταν μια μοναδική περιδιάβαση στον χώρο της σπουδαίας μουσικής και της μεγάλης ποίησης. Εκεί που πάντα στηριχτήκαμε στα δύσκολα…

(φωτογραφίες: Δημήτρης Αντωνέλλος - βίντεο: "εν Άνδρω")