Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

Ήταν μια παράσταση έκπληξη: για την θεατρική δουλειά της, αλλά και για τον κόσμο που έσπευσε να την παρακολουθήσει (φωτο: Εν Άνδρω)

Ήταν μια παράσταση έκπληξη, αυτή του Οιδίποδα, με την Λαϊκή Σκηνή Άνδρου. Έκπληξη η ποιότητα της παράστασης και η απόδοση των ηθοποιών. Αλλά και έκπληξη η μαζική προσέλευση και προσοχή του κόμου. Ήταν μια στιγμή ανάσας μέσα σε ένα δύσκολο καλοκαίρι. Η Άνδρος έδειξε πως μπορεί να υπάρξει στον χώρο του πολιτισμού. Όχι μόνο με τις εξαιρετικές μετακλήσεις του φεστιβάλ, αλλά και με τη δική της αυτόνομη παρουσία σε αυτό.

 

Το ανοιχτό θέατρο της Χώρας έδωσε την δυνατότητα στα θεατρικά σχήματα της Άνδρου να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους. Αλλά και στον πολύ κόσμο της Άνδρου να τα πλαισιώσει και να τα παρακολουθήσει. Είναι μια ανάσα πολιτισμού για το νησί μας (φωτο: Εν Άνδρω). 

Είναι προφανές πως το φεστιβάλ με τις εξαιρετικές καλοκαιρινές παρουσίες δίνει τη δυνατότητα στην Άνδρο να φανεί στο πανελλήνιο. Όμως το ανοιχτό θέατρο δίνει τη δυνατότητα να δείξει το νησί και τις όποιες δικές του δυνάμεις. Και με βάση τη χθεσινή παράσταση αυτές δεν είναι λίγες. Το αντίθετο. Μια από αυτές ήταν και η πολύ ωραία παρουσία της Λαϊκής Σκηνής Άνδρου τόσο ως θεατρικό σύνολο, αλλά και ως μεμονωμένες παρουσίες των συντελεστών της. Και αυτό νομίζω πως είναι το συμπέρασμα από την χθεσινή πολύ ωραία παράσταση που παρακολουθήσαμε στο γεμάτο θέατρο (τουλάχιστον 900 θεατές) στη Χώρα.

Γύρω από τους βωμούς της Θήβας οι ιερείς αναζητούν την αιτία του κακού που χτύπησε την πόλη. Εξαιρετικά τα ρούχα και πολύ καλή η ζωντανή μουσική του Ν. Ψαριανού και της ομάδας του έδωσαν χρώμα και ρυθμό στην παράσταση (φωτο: Εν Άνδρω).

Αν όμως η παράσταση ήταν μια έκπληξη, μια ακόμα εξίσου σημαντική έκπληξη ήταν ο κόσμος που την παρακολούθησε. Κι αυτό γιατί η έναρξη δεν είχε τον ενθουσιασμό και την προσέλευση που θα περίμενε κανείς. Το κοινό δεν ανταποκρίθηκε στην πρώτη μέρα (αν και ήταν Σαββατόβραδο). Και υπήρξε ένα μούδιασμα. Όμως ήρθε η δεύτερη μέρα με το τοπικό σχήμα και την επιτυχημένη παράσταση του και φύσηξε αέρας στα πανιά του Φεστιβάλ. Ίσως το φεστιβάλ να έπρεπε να ξεκινήσει με αυτή την παράσταση, που την ένοιωσαν δική τους οι κάτοικοι, φέρνοντας από την αρχή κοντά του πρώτα και κύρια τους ανδριώτες...

Ο Βασίλης Πομόνης στον ρόλο του Οιδίποδα (φωτο: Εν Άνδρω).

Έκπληξη και ο Θανάσης Καρπούζης σαν Τειρεσίας (Φωτο: Εν Άνδρω).

Τώρα λίγα λόγια ως προς την παράσταση. Χρειάστηκαν μήνες δουλειάς για να μετατραπεί μια ομάδα ερασιτεχνών ηθοποιών σε ένα σύνολο που θα δρούσε συλλογικά επί σκηνής. Χρειάστηκαν εκατοντάδες πρόβες για να αφομοιώσουν απλοί επαγγελματίες, καθημερινοί εργαζόμενοι, σπουδαστές κλπ άνθρωποι με ή χωρίς ξεχωριστή θεατρική παιδεία τους δύσκολους ρόλους τους. Όμως τα κατάφεραν με την καθοδήγηση του Κώστα Τσαπέκου...

Δύο σκηνές με το βασικό σχήμα της παράστασης επί σκηνής. Ο  Μηνάς Γκούμας (Κρέων), η Χρύσα Παπαϊωάννου (Ιοκάστη) και ο Βασίλης Πομόνης (Οιδίποδας) (Φωτογραφίες: Εν Άνδρω).

Και όταν λέμε δύσκολους ρόλους το εννοούμε. Γιατί το αρχαίο θέατρο δεν έχει εύκολους ρόλους. Κι αυτό γιατί διαπραγματεύεται με όλα τα μεγάλα πανανθρώπινα θέματα. Με όλες τις μεγάλες ανθρώπινες αναζητήσεις. Που τις παρουσιάζει μέσα από την ζωή των ανθρώπων την οποία αναπαριστά με τρόπο μοναδικό επί σκηνής. Δεν είχε πει τυχαία ο Αριστοτέλης στον αξεπέραστο ορισμό της τραγωδίας του πως είναι "μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας".

Μια από τις καλύτερες στιγμές της παράστασης αυτή με τους δύο βοσκούς, που ηταν εξαιρετικοί στους ρόλους τους. Η στιγμή που αποκαλύπτεται η φρικτή αλήθεια και η επαλήθευση των χρησμών. Ή, "άλλαι μὲν βουλαὶ ἀνθρώπων, άλλα δε Θεὸς κελεύει"... (φωτο: Εν Άνδρω).

Αυτή την "μίμηση πράξεως" έπρεπε οι καθημερινοί άνθρωποι της Άνδρου να αφομοιώσουν και να αποδώσουν ως σύνολο, αλλά και μεμονωμένα επί σκηνής. Και η πρώτη έκπληξη είναι πως τα κατάφεραν σε ένα έργο δύσκολο και απαιτητικό. Σε ένα έργο από τα κορυφαία του παγκόσμιου ρεπερτορίου. Ήταν μια εξαιρετική ερασιτεχνική παράσταση που σε αρκετές κορυφώσεις της άγγιξε τα όρια μιας επαγγελματικής παρουσίας.

Στις κορυφαίες στιγμές της παράστασης ο Βασίλης Πομόνης - τυφλός Οιδίποδας - συνεπαίρνει τους θεατές (φωτο: Εν Άνδρω).

Θα έμοιαζε άδικό να ξεχωρίσουμε κάποιους από αυτή την συλλογική προσπάθεια. Όμως θα ήταν ακόμα πιο άδικο να μην πούμε δύο λόγια για τον άνθρωπο που κλήθηκε να πάρει το έργο στις πλάτες του και να φέρει σε πέρας τον βασικό και πιο απαιτητικό ρόλο της παράστασης. Ο λόγος για τον δικηγόρο Βασίλη Πομόνη, στον ρόλο του Οιδίποδα, που χτες διαπιστώσαμε τις δυνατότητες του στο θεατρικό λόγο και στην σκηνική παρουσία.

Μια ξεχωριστή συλλογική προσπάθεια υπό τον σκηνοθετικό συντονισμό του Κώστα Τσαπέκου στην οποία όλοι ΄έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους (φωτο: Εν Άνδρω). 

Ο Β. Πομόνης ξεκίνησε την παράσταση καλά, αλλά λίγο μουδιασμένα, θα έλεγε κανείς. Όμως όσο προχωρούσε η θεατρική δράση ανέβαινε κι αυτός. Κι έφτασε στην κορύφωση του, με τρόπο ξεχωριστό, εκεί που κορυφώνει το ίδιο το έργο, εκεί που κορυφώνει το αρχαίο θέατρο: στην κατάληξη. Για την κορύφωση της κατάληξης της αρχαίας τραγωδίας ο μεγάλος Αριστοτέλης έγραψε το υπέροχο στην Ποιητική του: "δι' ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν". Στην κατάληξη, λοιπόν, ο Βασίλης Πομόνης ήταν εξαιρετικός στην "δι' ελέου και φόβου" ολοκλήρωση φτάνοντας στη δική του κορύφωση. Συνεπαίρνοντας όλους τους θεατές, που καθόλου τυχαία στο τέλος τον χειροκρότησαν για ώρα μαζί με όλους τους πραγματικά επιτυχημένους συντελεστές του έργου...