Εν Άνδρω

Του Δημήτρη  Σταυρόπουλου

 

Μακέτα σε υπολογιστή: το εκπληκτικό σχέδιο του κτιρίου (μισό μεσ' την θάλασσα) στην άκρη της Άνδρου των δύο φοιτητών του ΕΜΠ

Σε μια άλλη χώρα, σε μια άλλη εποχή, αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω αν πραγματοποιούντο, θα αποτελούσαν μια εξαιρετική σε σύλληψη ιδέα και μια άκρως πρωτοποριακή σε εκτέλεση κατασκευή. Ένα κτίσμα που το μισό θα ήταν μέσα στην θάλασσα και το άλλο μισό στην στεριά. Αφορά την Άνδρο. Το νησί του πολιτισμού και της ναυτοσύνης.

Τα δύο αντικρινά άκρα Άνδρου και Τήνου στο Στενό. Φυσικό τοπίο (φωτ. Εν Άνδρω).

Αυτό τον τόπο επέλεξαν δυο φοιτητές της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για την διπλωματική τους εργασία. Αποφάσισαν λοιπόν να σχεδιάσουν ένα άκρως τολμηρό αλλά ιδιαίτερα εντυπωσιακό πολυχώρο, στον οποίον θα στεγαστεί το μουσείο Φάρων ολόκληρης της χώρας. Εντόπισαν για την ανέγερση του το νοτιότερο άκρο της Άνδρου, το στενό μεταξύ της Τήνου: το «Δύσβατο». Μια άγρια, δύσκολη και σχεδόν ανεξερεύνητη περιοχή.

 Μακέτα υπολογιστή: Δύο εντυπωσιακά μέρη του σχεδίου με το τμήμα του κτηρίου μέσα στην θάλασσα. 

Βέβαια ολόκληρο το εγχείρημα είναι καθαρά θεωρητικό και υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες και προτεραιότητες, αδύνατον να πάρει σάρκα και οστά. Ωστόσο οι μακέτες και οι διαδραστικες φωτογραφίες είναι απίστευτα εντυπωσιακές, όσο και η επιστημονική εργασία των δυο φοιτητών: του Χρήστου Κουφιδη και του Κωνσταντίνου Πίττα.

Στην εργασία τους γράφουν τα εξής:

”Η διπλωματική εργασία αφορά το σχεδιασμό ενός Μουσείου των Φάρων στο νοτιότερο άκρο της νήσου Άνδρου, στο "Στενό" όπως ονομάζεται,
απέναντι από το Φάρο Δύσβατο της Τήνου. Στόχο της εργασίας αποτελεί η ανάδειξη του Ελληνικού Φαρικού Δικτύου, το οποίο είναι
από τα μεγαλύτερα δίκτυα σε παγκόσμια κλίμακα, όντας πολύτιμο συστατικό της ναυτικής πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας.

Άλλη μια φωτογραφία του εντυπωσιακού Στενού (φωτ. Εν Άνδρω). 

Η πρόταση μας πραγματεύεται το δίπολο αφήγησης - εμπειρίας στο σχεδιασμό του Μουσειακού Χώρου, δίνοντας έμφαση στη βιωματική αντίληψη του τόπου και ακροβατεί μεταξύ κτιρίου - ημιυπαίθριας παρέμβασης, μεταξύ προστασίας - έκθεσης στον τόπο και τελικά μεταξύ στεριάς - θάλασσας. Πατάει στην άκρη της στεριάς και αναφέρεται στη θάλασσα.

Μακέτα υπολογιστή: Το σχέδιο του κτηρίου στη στεριά και στην θάλασσα

Επιλέξαμε την Άνδρο για τον σχεδιασμό του Μουσείου, λόγω της θέσης της και της ναυτικής της ιστορίας στο ευρύτερο σύμπλεγματων Κυκλάδων. Αριθμεί 4 Φάρους, περισσότερους από κάθε άλλο νησί της Ελλάδας, βρίσκεται πάνω στις ιστορικές εμπορικές ρότες στην καρδιά του Φαρικού Δικτύου και διαθέτει ένα υπάρχων πολιτισμικό πλαίσιο, όπου θα μπορούσε να ενταχθεί το Μουσείο που σχεδιάζουμε.

Ο Φάρος Δύσβατο στην Τήνο. Μόλις 800 μέτρα από την άκρη της Άνδρου (φωτ. Εν Άνδρω).

Στο νοτιότερο σημείο της Άνδρου, απέναντι από το Φάρο Δύσβατο της Τήνου (μόλις 800 μέτρα), χωροθετούμε το Μουσείο. Το Μουσείο με το Φάρο ορίζουν τη βόρεια "Πύλη" του Αιγαίου, αναγκαστικό δύσκολο πέρασμα για τη θαλάσσια κίνηση.

Το "Στενό" είναι βραχώδης, άγονος και απομονωμένος τόπος. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του τόπου είναι ο πολύ δυνατός βορινός άνεμος που επικρατεί, δικαιολογώντας το χαρακτηρισμό "Δύσβατο". Ωστόσο ιστιοπλοϊκά, καΐκια και άλλα μικρά σκάφη αναγκαστικά διασχίζουν το Στενό, στα οποία άλλωστε απευθύνονται σήμερα κυρίως οι φάροι.

Δύο ακόμα σχέδια στον υπολογιστή της εργασίας των δύο φοιτητών. Στην πάνω φωτογραφία οι σκάλες κατηφορίζουν την πλαγιά στο εσωτερικό του κτηρίου.

Βασική χειρονομία του σχεδιασμού είναι μία "τομή" στο βράχο, μία γραμμική χειρονομία, αντιστικτική με τη σημειακή παρουσία του φάρου. Τα δύο στοιχεία από μπετόν ορίζουν και εντείνουν το Πέρασμα. Τα δύο τοιχία "καδράρουν" το φάρο και δημιουργούν τρεις ζώνες καιρικών συνθηκών, τη ζώνη του έντονου καιρού, τη ζώνη της προστασίας και τη ζώνη της νηνεμίας.

Ένα ακόμα σχέδιο του επικλινούς του κτηρίου που ακολουθεί την πλαγιά προς την θάλασσα, καθώς και το τμήμα που βγαίνει στην θάλασσα.

Η ανεμπόδιστη κατάβαση στη θάλασσα και η συνδιαλλαγή με το όριο οδηγούν στην ύπαρξη δύο εισόδων, μία εκ στεριάς και μία εκ θάλασσας, οι οποίες δημιουργούν δύο αντίθετες κινήσεις, με ανάποδες αρχές και κορυφώσεις - καταλήξεις. Εγκάρσια σχεδιάζουμε 3 μπούκες - αεραγωγούς που οδηγούν το δυνατό αέρα στο εσωτερικό του κτιρίου.»