Οι φωτογραφίες, οι λέξεις και το νόημα τους
Από την αναγνώστρια μας Filia Katsiki λάβαμε την παραπάνω σπάνια και εξαιρετική φωτογραφία από την Αθήνα του 1901: είναι η εικόνα της Εθνικής Βιβλιοθήκης την εποχή της οικοδόμησής της. Από κάτω δύο σχόλια: (α) «Τι ομορφιά … και τι αίσχος είναι τώρα» (β) «Άν κοιτάξετε καλά κάτω αριστερά είναι ένας κουκουλοφόρος».
Το σχόλιο που συνόδευε την φωτογραφία ήταν: «μια φωτογραφία χίλιες λέξεις». Γράφαμε πριν λίγες μέρες με αφορμή μια ωραία πρωινή εικόνα της Άνδρου για την φωτογραφία και τις λέξεις. Εκεί είχαμε μια φωτογραφία που αφορούσε την Άνδρο. Εδώ έχουμε μια φωτογραφία που αφορά την Ελλάδα. Το θέμα μας η φωτογραφία και οι «χίλιες λέξεις» της!!!
Τι σχολιάζουν οι δύο αρχικοί αναγνώστες της φωτογραφίας; Αυτά που είχαν στο μυαλό τους με βάση την σημερινή κοινωνική κατάσταση. Δηλαδή, το αστικό περιβάλλον και το απεριποίητο του κτιρίου σήμερα κοντά 120 χρόνια μετά την ανοικοδόμηση του και τους κουκουλοφόρους που συχνάζουν στα γειτονικά προπύλαια. Πολύ σωστά. Αυτές είναι οι «αναγνώσεις» της φωτογραφίας με βάση τα σημερινά δεδομένα. Αυτές είναι και οι 10 λέξεις της ανάγνωσης…
Άποψη του Θησείου το 1889. Στο βάθος η Ακρόπoλη. Βάλτε εσείς τις δέκα, εκατό ή χίλιες λέξεις και φτιάξτε το νόημα που θέλετε στην παραπάνω φωτογραφία.
Αν θέλαμε όμως να κάνουμε τις λέξεις 100 ή 1000 – με βάση την ίδια φωτογραφία και τις έννοιες που έχουμε στο μυαλό μας – τότε θα μπορούσαμε να πούμε:
(α) Το εκπληκτικό ενός υπέροχου νεοκλασικού κτηρίου που είναι τοποθετημένο στο αστικό… πουθενά!!! Δεν υπάρχει γύρω του αστικό περιβάλλον!!! Μόνο ύπαιθρος!!! Το αστικό περιβάλλον που θα διαμορφωνόταν στις επόμενες δεκαετίες το είχαν στο μυαλό του ο αρχιτέκτονας της Βιβλιοθήκης και οι Βαυαροί που χάραξαν με την βοήθεια των Κλεάνθη και Σούμπερτ την πολεοδομία του κέντρου των Αθηνών.
(β) Το πώς χτίσαμε και ξαναχτίσαμε οι νεοέλληνες το κέντρο των Αθηνών είναι μια άλλη υπόθεση. Μια θετική εκτίμηση είναι ότι διασώθηκε χωρίς απώλειες η περίφημη «αθηναϊκή τριλογία». Ήτοι, τα κτήρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης, του Πανεπιστημίου και της Ακαδημίας. Και αν κάτι δεν είναι τόσο ωραίο σήμερα μπορεί σε κάποια επόμενη στιγμή με την σχεδιαζόμενη πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου – που ήδη έχουν εκπονηθεί τα προσχέδια - να αναδειχθούν αυτά τα εξαιρετικά νεοκλασικά και μαζί τους το κέντρο πολύ περισσότερο. Είναι ένα σχέδιο που υπάρχουν τα προσχέδια και εκκρεμεί να υπάρξει κάποια στιγμή βρεθεί μια κυβέρνηση που να αποφασίσει να τα προχωρήσει…
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ιδού πως μια φωτογραφία αποκτά νόημα με εκατό ή χίλιες λέξεις. Έχει να κάνει με το πώς την αναγνωρίζει και την «διαβάζει» κανείς. Και η αναγνώριση, καθώς και η ανάγνωση μιας φωτογραφίας, σχετίζεται πάντα με τις έννοιες που έχει κανείς στο μυαλό του. Τις έννοιες που γνωρίζουμε περιγράφουμε με τις λέξεις.
Η φωτογραφία είναι πάντα μια φωτογραφία που αναζητά μέσα από τις λέξεις - ακόμα και ως λεζάντα - κάποιο νόημα. Τις λέξεις τις βάζουμε εμείς! Και είμαστε εμείς που με τις λέξεις και τις έννοιες δίνουμε νόημα στα πράγματα, αλλά και στη ζώη μας, Το νόημα που θέλουμε και μπορούμε…
Διαμ. Μπασαντής
