Εν Άνδρω

 Του Διαμαντή Μπασαντή

Σκηνικό της παράστασης η Άνδρος. Χρόνος και τόπος: μια βραδιά ανοιχτό θέατρο της Χώρας. Έργο και παράσταση πολύ πέρα από τα στενά όρια της στιγμής και του τόπου... (φωτ. Εν Άνδρω).

Ένα ακόμα Φεστιβάλ Άνδρου, το τέταρτο, βρίσκεται σε εξέλιξη. Η πρώτη μεγάλη παράσταση του, οι Πέρσες του Αισχύλου, από τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, ήταν μια επιτυχία. Επιτυχία είναι να ξεκινάς με ένα έργο τόσο παγκόσμιο και διαχρονικό, όπως οι Πέρσες του Αισχύλου. Ένα έργο που γράφτηκε πριν 2500 χρόνια σε μια ελληνική πόλη της εποχής με αναφορά ένα επίκαιρο τότε ιστορικό γεγονός: το τέλος των περσικών πολέμων με την ναυμαχία της Σαλαμίνας. Και φτάνει να είναι επίκαιρο μέχρι σήμερα...

Εξαιρετικός ο χορός, σπουδαίο το στήσιμο του... (φωτ. Εν Άνδρω).

Το έργο παρά την τεράστια χρονική απόσταση και την σχετική τοπικότητα του γεγονότος (δεν αφορούσε όλους τους αρχαίους λαούς και πολιτισμούς) διατηρεί μια απίστευτη διαχρονικότητα και μια μοναδική παγκοσμιότητα. Γιατί διαπραγματεύεται την αιώνια υπεροψία της δύναμης. Και την διαπραγματεύεται με τρόπο καλλιτεχνικά υπέροχο και πολιτικά αξεπέραστο.

Καλλιτεχνικά γιατί το νεοσύστατο τότε αρχαίο θέατρο ξεκινούσε τις παγκόσμιες διαδρομές του μέσα από το έγο αυτό με σπουδαίες διαχρονικές αναφορές: πολιτικές, κοινωνικές, στρατιωτικές, φιλοσοφικές, μεταφυσικές. Και είναι αυτές οι αναφορές που το φέρνουν ατόφιο μέχρι σήμερα και που θα συνεχίσουν - να προβληματίζουν και να διδάσκουν - και αύριο.

Ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου υπενθύμισε πως μπορούν να ανέβουν παραστάσεις πιο κοντά στην διδασκαλία του Καρόλου Κουν, που κοντεύουμε μερικές φορές να τον ξεχάσουμε σε μια προσπάθεια να τον ξεπεράσουμε... (φωτ. Εν Άνδρω).

Ο πρώτος των μεγάλων αρχαίων τραγικών κατανοούσε την σημασία του γεγονότος της ναυμαχίας της Σαλαμίνας για την ιστορία της Ελλάδας. Όμως σίγουρα δεν μπορούσε ποτέ να σκεφτεί πως εκείνη η ναυμαχία άλλαξε την ρότα της ευρωπαϊκής ιστορίας. Αυτό μπορούμε να το φανταστούμε εμείς με την απόσταση του χρόνου και την γνώση όλων των μεγάλων μετέπειτα στιγμών της Ιστορίας. Μέσα από την τότε επικαιρότητα ο μεγάλος τραγικός εμβαθύνει με μοναδικό τρόπο στη διαχείριση της δύναμης, της δύναμης κάθε εξουσίας, που αποκτούν οι θνητοί κάποια στιγμή. Είναι η εξουσία που τους μεθά με την εφήμερη δύναμη της και λειτουργεί σαν ναρκωτικό στους ανθρώπους. Μέχρι που όταν υπερβαίνουν τα εσκαμμένα έρχονται αντιμέτωποι με τη νέμεση των θεών και της μοίρας.

Ένα τέτοιο έργο σε μια παράσταση με σημαντικούς πρωταγωνιστές από έναν σοβαρό θεατρικό οργανισμό ήταν πολύ λογικό να γεμίσει ασφυκτικά το ανοιχτό θέατρο της Άνδρου. Χίλιες και πλέον θεατές έσπευσαν να δουν την παράσταση.

Η παράσταση του ΘΟΚ κατάφερε να αποδώσει θεατρικά ένα αρχαίο κείμενο με διαχρονικό τρόπο. Ξεπερνώντας μερικές φορές ενδιαφέροντες - αλλά συχνά παραμορφωτικούς του αρχαίου έργου ακραίους πειραματισμούς, ανατρεπτικές καινοτομίες, που στόχο έχουν να πρωτοπορήσουν (προς τα πού δεν είναι κάθε φορά εύκολο να δει κανείς) - ο ΘΟΚ «επέστρεψε» με τρόπο λειτουργικό στο αρχαίο κείμενο. Επέστρεψε στην ροή του αρχαίου έργου. Το σεβάστηκε. Και αυτό με την σειρά του ανέδειξε τις πτυχές της παράστασης μέσα από ένα εξαιρετικό στήσιμο του χορού και την εξαιρετική απόδοση των πρωταγωνιστών της.

Εξαιρετική και η αφήγηση της ναυμαχίας συνεπήρε το ακροατήριο της βραδιάς... (φωτ. Εν Άνδρω)

Σπουδαία για μια ακόμα φορά η Καρυοφιλλιά Καραμπέτη στον ρόλο της μητέρας του Ξέρξη. Στιβαροί στους ρόλους τους οι Χάρης Χαραλάμπους, Νίκος Ψαρράς, Αντώνης Μυριαγκός. Σπουδαίες στιγμές της παράστασης η εξαιρετική αφήγηση από τον Πέρση αγγελιοφόρο της ναυμαχίας της Σαλαμίνας και της κατάληξης της. Ιδιαίτερα, η κορύφωση της με τον διαχρονικό παιάνα του Αισχύλου «Παιδιά των Ελλήνων… ελευθερώστε την Πατρίδα… νυν υπέρ πάντων αγών». Την στιγμή εκείνη το θέατρο της Άνδρου σείστηκε από τα χειροκροτήματα.

 Απίστευτο και εξαιρετικό το στροβίλισμα/χορός της Καραμπέτη όση ώρα διάρκεσε ο διάλογος με το νεκρό βασιλιά Δαρείο... (φωτ. Εν Άνδρω).

Σπουδαία στιγμή και ο διάλογος με το νεκρό Δαρείο που με την απόσταση του Κάτω Κόσμου μπορεί και βλέπει καλύτερα τα λάθη των θνητών. Όλη την ώρα του διαλόγου η Καραμπέτη με ένα εκπληκτικό στροβίλισμα (που θύμιζε κάτι από κινηματογραφικό εφέ) αποτύπωνε με έξοχο θεατρικό τρόπο την μεταφυσική της «μεταφοράς-συνάντησης» της με το νεκρό Δαρείο που επιστρέφει για λίγο από το επέκεινα.

Το θερμό χειροκρότημα του τέλους επιβεβαίωσε την καθηλωτική παράσταση της βραδιάς... (φωτ. Εν Άνδρω).

Ως προς την διαχρονικότητα του έργου απλώς να αναφέρουμε μόνο μια στιγμή της παράστασης. Εκεί που ο Ξέρξης – στο τελευταίο μέρος του έργου - σχολιάζει συντετριμμένος την υπεροψία και την ματαιοδοξία του, ανεμίζοντας τα κουρέλια της άλλοτε λαμπρής στολής του, σκύβει ένας θεατής και ψιθυρίζει στον διπλανό του: μου θυμίζει ότι συμβαίνει σήμερα στην ελληνική πολιτική σκηνή, μου θυμίζει την υπεροψία αυτών που κυβερνάνε την χώρα αυτές τις δύσκολες μέρες!!!...

Σημείωση: Ευχαριστούμε τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου για την επαγγελματικότητα και την διακριτικότητα, που χειρίστηκε το θέμα της δημοσιογραφικής παρουσιάς μας στην χτεσινή παράσταση. Δεν ξέρουμε ποιος είναι υπεύθυνος, αλλά δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για την ομάδα που έρχεται και διοργανώνει το Φεστιβάλ Άνδρου, η οποία αγνόησε δημοσιογραφικά την παρουσία μας. Μετά τόσα χρόνια πραγματικής παρουσίας και συνεχούς δημιουργικής κάλυψης των δρώμενων (από την πρώτη πέτρα στο θέατρο μέχρι το ψηφιακό βιβλίο που δημοσιεύσαμε για το Φεστιβάλ πρόπερσι - χωρίς καμία βοήθεια τους - αν και το ζητήσαμε) μοιάζει να εξασκούν με υπεροψία τη δική τους εξουσία ή μπορεί και να έχουν ξεμείνει στην αναδημοσίευση κοινότοπων δελτίων τύπου και φωτογραφιών από την παρέα τους. Αυτή η κλειστή προσωπική διαχείριση τους δεν βοηθά επικοινωνιακά το Φεστιβάλ και φυσικά το αποκόπτει από την Άνδρο. Τους αφιερώνουμε την σημερινή παρουσίαση/κριτική και τις φωτογραφίες μας από την χτεσινή παράσταση μήπως και καταλάβουν το έργο, που επιτελούμε τόσα χρόνια για το Φεστιβάλ στο νησί μας χωρίς να έχουμε ούτε βοήθεια, αλλά ούτε ένα ευχαριστώ από αυτούς...