Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

 

Η μικτή χορωδία του Μουσικού Συλλόγου Άνδρου και του Λεοντείου Λύκειου τραγουδούν στο 25ο Χορωδιακό Φεστιβάλ Άνδρου στο μικρό αφιέρωμα για τον Μάνο Χατζιδάκι.

Αρχικά δύο επισημάνσεις. Η πρώτη: Το 25^ο Χορωδιακό Φεστιβάλ Άνδρου έδειξε πως διασώζεται κάτι από την κουλτούρα της παλιάς αστικής Άνδρου, έστω και ως απόηχος, στο νησί μας. Η δεύτερη: Και οι τέσσερις χορωδίες που παρουσιάστηκαν στο Φεστιβάλ, αλλά και όλοι όσοι προσήλθαν στο προαύλιο της Θεοσκεπάστου, έδειξαν πως στην Άνδρο και στην Ελλάδα, παρά τις αντιξοότητες των καιρών, μπορεί από ανθρώπους με μεράκι να γίνουν ωραία, ευγενή και ξεχωριστά πράγματα.

Αν αναλύσουμε λίγο τις δύο γενικές διαπιστωσεις θα καταλήξουμε σε τέσσερα σημαντικά συμπεράσματα:

Το πρώτο έχει να κάνει με το ακροατήριο της Άνδρου. Δεν είναι λίγο εκατοντάδες άνθρωποι σε ένα υπαίθριο χώρο να δείχνουν τέτοια προσήλωση σε μια σειρα τραγούδια που πολλές φορές χρειάζονταν ιδιαίτερη προσοχή στην ακρόαση. Παρά το γεγονός πως η συντριπτική πλειοψηφία του κοινού ήταν απλοί καθημερινοί άνθρωποι, σε όλη την διάρκεια της διώρου συναυλίας, συμπεριφέρθηκαν σαν ένα εξαιρετικά εκπαιδευμένο ακροατήριο σε κάποια μεγάλη σάλα της Αθήνας. Κανένας δεν σηκώθηκε να φύγει, κανένας δεν έκανε τον παραμικρό θόρυβο, κανένας δεν έδειξε ούτε μια στιγμή ασέβεια στο εκτελούμενο έργο. Ήταν να θαυμάζεις την συμπεριφορά του κοινού.

Αυτό δείχνει πως η παλιά αστική κουλτούρα της Άνδρου εξακολουθεί να υπάρχει μέσα στην καθημερινότητα του νησιού και να διατηρείται με τον τρόπο της μέσα από τέτοια πολιτιστικά γεγονότα. Όσοι ήταν στο προαύλιο της Θεοσκεπάστου ήταν φορείς ενός πνεύματος που λείπει σήμερα σε πάρα πολλές περιπτώσεις από την Ελλάδα. Κι αυτό είναι το πρώτο σημαντικό συμπέρασμα της βραδιάς που διοργάνωσε ο ΜΟΥ.Σ.Α. και ο εμψυχωτής όλης αυτής της μακράς μουσικής προσπάθειας Μιχάλης Στρατής.

Το δεύτερο αναφέρεται στην χορωδία της Άνδρου. Είναι κάτι παραπάνω από έκπληξη να ακούς και να βλέπεις, ακόμα μια φορά, φίλους, γνωστούς, συγγενείς με ετερόκλιτα επαγγέλματα (καταστηματάρχες, δικηγόρους, γραφίστες, οικοδόμους, νοικοκυρές κλπ) να μετατρέπονται επί σκηνής σε χορωδούς παράγοντας ένα εξαιρετικό μουσικό έργο που καθένας μεμονωμένα δεν θα είχε μπορέσει. Ήταν ένα σπουδαίο αποτέλεσμα της συλλογικότητας και της εργατικότητας όλων των χορωδών και του μαέστρου Αιμίλιου Γιαννακόπουλου.

Και εδώ πρέπει να συνδέσουμε το κοινό της Άνδρου με την χορωδία. Ακροατήριο και χορωδία αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης πραγματικότητας της Άνδρου που με τον τρόπο τους αντανακλούν κάτι από την παλιά αστική κοινωνία της Άνδρου. Αυτή που υπήρξε στο νησί και έδωσε μια άλλη κοινωνική όψη στην Χώρα και στο νησί στις αρχές του 20^ου αιώνα. Και οι δύο μας συνδέουν με μια άλλη Ελλάδα που εξακολουθεί να αντιστέκεται στις δύσκολες μέρες μας.

Το τρίτο έχει να κάνει με την αντιπροσωπευτικότητα και την ποιότητα του φεστιβάλ. Τέσσερις χορωδίες από τρία διαφορετικά μέρη της Ελλάδας. Στην απόδοση τους ήταν εμφανείς οι κοινωνικές συνθήκες μέσα από τις οποίες δραστηριοποιείται κάθε μια εξ αυτών. Μερικές φορές κάποιοι δίνουν άνισες μάχες. Άλλες βρίσκουν ένα υπόστρωμα και πατάνε. Και άλλοι είναι διαθνούς επιπέδου. Όλες μαζί η εικόνα μιας Ελλάδας που προσπαθεί για το καλύτερο. Επιπλέον, κάθε χορωδία αποτυπώνει σαφώς τις αναφορές της και στο κοινό της. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα μέσα από ρεπερτόριο που παρουσίασε καθεμία. Από το πιο λαϊκό αυτών της Θεσσαλίας μέχρι το πιο έντεχνο της Άνδρου και το διεθνές αυτής του Λεοντείου Λυκείου.

Σε αυτό το σημείο πρέπει κανείς να επισημάνει στο πόσο ψηλά είναι η χορωδία της Άνδρου σε σχέση με τις άλλες δύο επαρχιακές χορωδίες που παρουσιάστηκαν (των εκπαιδευτικών της Λάρισας και τη δημοτική της Αγιάς). Μπορεί κανείς να πει πως το πολύ καλό επίπεδο της χορωδίας της Άνδρου φάνηκε και από το γεγονός πως τραγούδησε το τελευταίο κομμάτι της με εξαιρετικό τρόπο μαζί με την σπουδαία χορωδία της Λεοντείου Σχολής της Αθήνας. Η χορωδία της Άνδρου είναι ένα παράθυρο από το οποίο η Άνδρος μπορεί να επικοινωνησει με την Ελλάδα.

Τέλος αυτή του Λεοντείου Λυκείου είναι μια χορωδία με εκπληκτική απόδοση, αλλά και πλούσιο ρεπερτόριο. Απέδειξε τις δυνατότητες που  έχει η χορωδιακή μουσική στην Ελλάδα. Η παρουσία της, υπό την διεύθυνση της εξαιρετικής μαέστρου Κατερίνας Βασιλικού, από το πρώτο κομμάτι (το Ave Maria του Ραχμάνινοφ) που το τραγούδησε μέσα από την Θεοσκέπαστη μέχρι τις μεγάλες ξένες επιτυχίες, έδωσε έναν άλλο διεθνή και κοσμοπολίτικο τόνο στο 25^ο Φεσταιβάλ. Η χορωδία του Λεντείου Λυκείου είναι ένα παράθυρο από το οποίο η Ελλάδα μπορεί να δει τον κόσμο.

Το τέταρτο ήταν το αιέρωμα στον Μάνο Χατζιδάκι. Η πρωτοβουλία του μαέστρου και όλης της χορωδίας της Άνδρου να αφιερώσουν το όλο πολιτιστικό γεγονός στην 20ετία που συμπληρώθηκε από τον θάνατο του μεγάλου έλληνα μουσικοσυνθέτη Μάνου Χατζιδάκι ήταν κάτι ξεχωριστό και συγκινητικό. Σε μια εποχή απάθειας και λήθης, σε μια εποχή άγνοιας και απομάκρυνσης, στην Άνδρο, σε μια ακόμα γωνιά της Ελλάδας τιμάται εμπράκτως η μνήμη του σπουδαίου Έλληνα συνθεέτη. Ο Μάνος Χατζιδάκις με την μουσική του παρουσια άλλαξε την εικόνα της Ελλάδας του 20^ου αιώνα. Και είναι ότι καλύτερο που η Άνδρος με τον ΜΟΥ.Σ.Α. τον τίμησαν με τον τρόπο τους. Εύγε.

(Σημ.: Το "εν Άνδρω" μέχρι χτες έμοιαζε μια μοναχική φωνή στην Άνδρο με την ανάρτηση για την επέτειο της 20ετίας του Μάνου Χατζιδάκι. Από χτες βάδυ ο Μουσικός Σύλλογος μας έκανε να νοιώσουμε περήφανοι, που με το δικό του ξεχωριστό μικρό αφιέρωμα στον Χατζιδάκι, ξεπέρασε κατά πολύ τις λίγες μνήμες που είχαμε καταθέσει κόντρα στην λήθη, η οποία τείνει να σκεπάσει αυτές τις δυσκολες στιγμές την Ελλάδα).