Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

 Ήταν ένα μουσικό ταξίδι, μια συναυλία αναφορά, αλλά κι ένας φόρος τιμής, με τον τρόπο που μόνο ο Σταύρος Ξαρχάκος μπορούσε να οργανώσει και να ενορχηστρώσει στους 4 κορυφαίους Έλληνες συνθέτες που καθόρισαν το ελληνικό τραγούδι του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα και το έφεραν σε μουσικές κορυφές που ποτέ πριν δεν είχε φτάσει. Καταλήγοντας σε ένα απάνθισμα  στο δικό του έργο, ως επίγονου τους. Με αφετηρία τους Τσιτσάνη και Βαμβακάρη που ήταν πατριάρχες της λαϊκής μουσικής και κορυφές του ρεμπέτικου και με άξονα αναφοράς τις δύο μεγάλες μουσικές μορφές του ελληνικού πολιτισμού τον Θεοδωράκη και τον Χατζιδάκι μας έφτασε και στο δικό του έργο. Και μας ταξίδεψε με τρόπο μαγικό...

.Παραθέτουμε εδώ το εντυπωσιακό φινάλε της σπουδαίας συναυλίας με το εκπληκτικό τραγούδι '"'Ηταν μια φορά...", που αποτέλεσε το μεγάλο φινάλε μιας αλησμόνητης συναυλίας. Τυχεροί όσοι βρεθήκαμε εκεί. Κι ευλογημένοι όσοι ακούσαμε αυτά τα τραγούδια ζώντας σε εποχές κορύφωσης του ελληνικού μουσικού πολιτισμού... 

 

 Ο Σταύρος Ξαρχάκος, ξεχωριστή φιγούρα ενός σπουδαίου διαχρονικού πολιτισμού, που χτες ενέπνευσε όσους βρεθήκαμε μαζί του στο Ανοιχτό Θέατρο Άνδρου...

 

 Δύο ώρες μοναδικές. Πέντε μουσικοί κύκλοι από 20-25 λεπτά καθένας. Ένα απάνθισμα στιγμών, μνημών, αναφορών. Η προϊστορία του έντεχνου το ρεμπέτικο: Τσιτσάνης, Βαμβακάρης. Κορύφωση οι δύο μεγάλες μουσικές μορφές του ελληνικού πολιτισμού: Θεοδωράκης, Χατζιδάκις. Κι ο επίγονος τους ο Σταύρος Ξαρχάκος. Μερικά αποσπάσματα στο βίντεο για όσους ακούσαμε αυτές τις μουσικές και τα τραγούδια είτε σαν απόηχο στις παιδικές μνήμες είτε τα ζήσαμε στις μεγάλες στιγμές της μεταπολίτευσης, αλλά και για όσους νεώτερους σήμερα σκύβουν για να αντλήσουν δύναμη από εκείνες τις μεγάλες στιγμές σε μια εποχή δύσκολη...

 Ο Σταύρος Ξαρχάκος διευθύνει με νεανικό πάθος τα μπουζούκια μιας κορυφαίας ορχήστρας. Αριστερά και στις δύο φωτογραφίες ο Ηρακλής Ζάκκας, κορυφαίος σολίστ, που έχει συνοδεύσει μουσικά όλους τους μεγάλους μουσικούς και τραγουδιστές του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού. Του έντεχνου όπως το περιέγραψε και το ονόμασε ο Θεοδωράκης και στο οποίο πρωτοπόρησε με πάθος, ευαισθησία και τόλμη ο Χατζιδάκις. 

 

Οι μουσικές αναφορές του Ξαρχάκου έδεσαν αρμονικά τους τέσσερις μεγάλους προγενέστερους συνθέτες με το έργο του με το οποίο έκλεισε το χτεσινό μουσικό ταξίδι. Ένα ταξίδι που συμπαρέσυρε και την ελληνική ποίηση σε διαδρομές πρωτόγνωρες. Ένας ολόκληρος λαός τραγούδησε κάποτε μέσα από την μουσική και τα τραγούδια του Θεοδωράκη και του Χατζιδάκι Έλληνες ποιητές μεγάλου διαμετρήματος όπως οι Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος, Βάρναλης, Αναγνωστάκης, Λειβαδίτης και πολλοί άλλοι. 

Αυτών των μεγάλων ποιητών σιγοτραγούδησε κάποιες στιγμές στίχους και το χτεσινό κοινό. Με μια ορχήστρα εξαιρετική κι έναν σπάνιο μαέστρο, τον Σταύρο Ξαρχάκο, που ακόμα διευθύνει με απίστευτη ζωντάνια. Και επιπλέον ενορχηστρώνει με τρόπο εξαιρετικό τις πιο λαμπρές σελίδες του ελληνικού πολιτισμού. Το κοινό έζησε τον Σεφέρη στις πιο ευαίσθητες στιγμές του. τον Ελύτη στην κορύφωση του Άξιον Εστί. Για μια ακόμα φορά απλοί άνθρωποι σιγοψιθύρισαν στίχους από τα δύο νόμπελ λογοτεχνίας της Ελλάδας στον 20ο αιώνα.

 Ιδιαίτερη στιγμή κι για εμένα - επιτρέψτε μια προσωπική αναφορά - όταν μετά το τέλος της σπουδαίας συναυλίας ξανανταμώσαμε με τον φίλο και συνοδοιπόρο μιας ωραίας εποχής, τον Ηρακλή Ζάκκα. Και συγκινημένος είπα: άκουσα το βιβλίο μου! Εσύ το έπαιξες κι ο Ξαρχάκος το ενορχήστρωσε"! Και βάλαμε τα γέλια. Πόσες φορές μπορείς να πεις κάτι τέτοιο στη ζωή σου. Ο λόγος για την μελέτη μου Η Ποίηση στο Ελληνικό Τραγούδι, όπου παρουσιάστηκε τον Απρίλιο του  2013 στο πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας κι εκδόθηκε Δεκέμβρη του 2017. Αναφέρονταν στους τέσσερις μεγάλους Έλληνες μουσικούς του 20ου αιώνα, που παρουσίασε χτες ο ξεχωριστός Σταύρος Ξαρχάκος. Ο Ηρακλής υπήρξε πηγή πλήθους πληροφοριών και αστείρευτης γνώσης και τον ευχαριστώ από εδώ ακόμα μια φορά...

 Η κατάληξη της συναυλίας με τον πιο έντεχνο τρόπο. Ο Σταύρος Ξαρχάκος συμπεριέλαβε μερικές από τις καλύτερες στιγμές του στο ελληνικό τραγούδι. Υπήρξε σπουδαίος επίγονος των τεσσάρων μεγάλων μουσικών μορφών του ελληνικού πολιτισμού του 20ου αιώνα. Ολοκλήρωσε την συναυλία με τρόπο με ένα μουσικό κρεσέντο και το τραγούδι σταθμός: "Ήταν μια φορά μάτια μου κι έναν καιρό...". Κορυφαία δημιουργία του αξέχαστου Νίκου Ξυλούρη και το οποίο έγινε κτήμα ενός λαού μέσα από την κορυφαία τηλεοπτική σειρά "Οι Έμποροι των Εθνών" του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ξεσηκώνοντας - και τότε - και χτες το ακροατήριο...