Ζωγραφίζοντας στα 90! Ιστορίες ζωής και εποχής...
Η πρόσκληση ήταν μια πρόκληση. Η Αμαλία Μέλίς, ελληνοαμερικανίδα δημοσιογράφος, που ζει στ' Αποίκια μας πληροφόρησε πως η 90χρονη ελληνοαμερικανίδα μητέρα της που ζει κι αυτή στ' Αποίκια έκανε έκθεση ζωγραφικής στην αίθουσα Αδαμαντία στο Νειμποριό. Αποκλεισμένη στο σπίτι της από τον κορονοϊό η Φραγκίσκη Μέλις θυμήθηκε πως κάποτε ζωγράφιζε. Κι άρχισε να ζωγραφίζει πάλι για να ανταπεξέλθει στην απομόνωση, που επέβαλε η πανδημία. Ήταν λοιπόν μια μικρή πρόκληση η πρόσκληση της: να δούμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια μιας 90χρονης που δεν το έβαλε κάτω και έστρεψε το βλέμμα της στον έξω κόσμο μέσα από τα μάτια της ψυχής...
Εικόνες απλές, μιας Άνδρου φευγάτης, αλλά και παρούσης. Το καφενείο στ' Αποίκια, στέκι αναφοράς μιας ολόκληρης εποχής και μιας Άνδρου αγροτικής και ναυτικής, έχει χαθεί εδώ και δεκαετίες.
Όμως οι παλιές αναφορές της Χώρας είναι πάντα εκεί. Τα ιστορικά τοπόσημα της μικρής πόλης που γοήτευσαν και γοητεύουν παλαιότερους και νεώτερους, που φωτογραφήθηκαν και ζωγραφίστηκαν από έντεχνους και αυτοδίδακτους αιώνες τώρα, είναι ακόμα εκεί.
Κάποιες στιγμές μέσα στη δύσκολη συγκυρία της εποχής αναλογίστηκε και ανηφόρισε τα σκαλιά της ζωής και της Αγίας Θαλασσινής. Ένα σπινθήρισμα ζωής. Αλληγορία και ρεαλισμός. Αναπαραστατική ζωγραφική μιας αυτοδίδακτης, που βρήκε τις αναφορές μιας νεότητας και τις αποτύπωσε κάποιες στιγμές στον καμβά...
Η Φραντζέσκα Μέλις γεννήθηκε στ' Αποίκια το 1931. Έζησε εκεί μέχρι το 1938.Έφυγε μετά στη Νέα Υόρκη. Έζησε εκεί μέχρι το 1953, Ήρθε στ' Αποίκια πάλι κοπέλα. Εκεί γνώρισε τον Γιώργο Μέλις. Σε δύο χρόνια παντρεύτηκαν στη Νέα Υόρκη. Επέστρεψαν στην Ελλάδα και στ' Αποίκια το 1986 δοκιμάζοντας να ζήσουν εκεί. Έκτοτε είναι στην Άνδρο με διαλείμματα που πηγαίνει στη Νέα Υόρκη. Το βιογραφικό της απλό. Οι διαδρομές της ανδριώτικες. Είναι οι διαδρομές μιας αστικής και ναυτικής Άνδρου, που ταξιδεύει αέναα εδώ και 150 χρόνια. Από την εποχή της ιστιοφόρου ναυτιλίας μέχρι την εποχή της παγκοσμιοποίησης η Άνδρος και οι ανδριώτες έστησαν τις ζωές τους ανάμεσα στο νησί τους και το εξωτερικό. Ανάμεσα στις Στενιές και στην Αγγλία. Ανάμεσα στ' Αποίκια και στην Αμερική. Ανάμεσα στη Χώρα και στις άκρες της γης, που έφταναν τ' ανδριώτικα καράβια...
Και πάντα μέσα τους υπήρχε η σκέψη της επιστροφής στη γενέθλια γη. Πάντα υπήρχε η αναφορά στον τόπο τους και στις εικόνες μιας Ελλάδας και μιας Άνδρου, που αδιάκοπα φεύγει και επιστρέφει. Οι ανδριώτες από τον καιρό των Βενετών μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα είχαν πρώτη αναφορά τους το διεθνές κέντρο αιώνων: την Κωνσταντινούπολη. Στις αρχές του 20ου προστέθηκε η Αγγλία και η Αμερική. Η Πόλη χάθηκε από τον ορίζοντα τους μεταξύ 1914 και 1922. Έμεινε όμως σα μνήμη και σαν απόηχος, που επιστρέφει αδιάκοπα στις αφηγήσεις των παλαιοτέρων, στις αναφορές των παλιών εφημερίδων της Καϊρείου και στις ζωγραφιές μιας 90χρονης, που σήμερα ζωγραφίζει σαν μια άσκηση μνήμης και παιδικής δεξιοτεχνίας, αλλά και σαν μια άμυνα ζωής απέναντι στην πανδημία και στην ερημία της εποχής.
Δ. Μπασαντής
