Εν Άνδρω

Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ

Η Δήμητρα Ιωάννου ήρθε στην Άνδρο σε εποχή που δεν έρχεται κόσμος. Περιπλανήθηκε στο νησί αναζητώντας σκηνικά και τοπία. Ιχνηλατώντας στοιχεία από τις αστικές περιοχές και στις ναυτικές διαδρομές της Χώρας. Στόχος της να απλώσει μια αστυνομική ιστορία μέσα στο σκηνικό της Άνδρου. Πήρε ανδριώτικες αναφορές και με αυτές έπλεξε στο μύθο της. Πήρε ανδριώτικες διαδρομές και έχτισε μέσα την μυθοπλασία της. Πήρε ονόματα της Άνδρου και έφτιαξε οικογενειακές καταστάσεις που προσιδιάζουν στην αστική και ναυτική ιστορία της Χώρας και των γύρω περιοχών.

Και μέσα σε έναν χρόνο πέτυχε να ολοκληρώσει ένα μυθιστόρημα με αναφορά την Άνδρο, που κρατά το ενδιαφέρον από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα αμείωτο. Τα πρόσωπα μέσα από τα οποία αναπτύσσεται ένα αστυνομικό μυθιστόρημα στην περιοχή της Χώρας περιπλέκονται μοναδικά. Έρχονται σταδιακά και μάλλον ήρεμα στο προσκήνιο. Περιπλέκονται με τα προηγούμενα μπλέκοντας την ιστορία μέσα από ενδιάμεσες κορυφώσεις. Κάποια στιγμή ορισμένα φεύγουν με ένταση. Η πλοκή του δράματος κορυφώνεται. Όλα αυτά μέχρι το απροσδόκητο τέλος. Εκεί η αστυνομική ιστορία ολοκληρώνεται.

Οι τελευταίες σελίδες του γεμάτου ένταση, ερωτισμό, αγωνία και εγκλήματα ιστορία που εξελίσσεται στην Άνδρο της δεκαετίας του 1960 και έχει ως αναφορά μια προπολεμική ιστορία,  μάλλον δεν αφορούν την αστυνομική ιστορία, που αναπτύσσεται με τόση περίτεχνη δραματικότητα. Αναφέρονται κυρίως στο κοινό της εποχής μας, που μέσα από τα «δράματα εποχής», αναζητά ένα Happy End. Και η Δήμητρα Ιωάννου το δίνει στους αναγνώστες της.

Η ιστορία ξεκινά με την έλευση στην Άνδρο μια νοσοκόμας, απροσδιορίστου καταγωγής, που θα δουλέψει ως βοηθός σε τοπικό γιατρό. Η προσωπικότητα της νοσοκόμας μπλέκει με την προσωπικότητα μιας καθηγήτριας, που επιστρέφει στο νησί για να δουλέψει σε τοπικό σχολείο, που έχει ιδρύσει και διευθύνει γόνος μεγάλης εφοπλιστικής οικογένειας. Δύο προσωπικότητες που έρχονται με το ίδιο καράβι. Ζουν στον ίδιο χώρο, την Χώρα, εκπροσωπούν άλλους κόσμους.

Το εξαιρετικό είναι πως στους ανδριώτικους χαρακτήρες της Δήμητρας Ιωάννου βλέπει κανείς ανάγλυφα τα αρνητικά και τα θετικά της Άνδρου. Η Ιωάννου έχει μια ιστορία κατά νου. Βρίσκει τον σκηνικό χώρο που θα εξελιχθεί: η Χώρα της Άνδρου και οι γύρω περιοχές. Όμως καταφέρνει και χτίζει χαρακτήρες με ανδριώτικα ελαττώματα και προτερήματα. Πολλές στιγμές του βιβλίου, πολλά περιστατικά στα οποία εμπλέκονται οι χαρακτήρες, είναι τόσο ανδριώτικα, που σε εκπλήττουν.

Η απόκρυψη οικογενειακών ακραίων φιλοδοξιών και τραγικών μυστικών είναι διάσπαρτες υπό το μανδύα της σιωπής της αστικής Χώρας. Τα απόκρυφα ερωτικά δράματα και οι μεγάλες σιωπηλές εχθρότητες κυριαρχούν υπό τον αστικό καθωσπρεπισμό της κοινωνίας του νησιού. Εδώ έγκειται η μεγάλη ικανότητα της Δήμητρας Ιωάννου. Καταφέρνει μια αρχική ιστορία που σκέφτηκε να την κάνει μέσα από τους χαρακτήρες και τα πάθη τους μια ιστορία της Άνδρου.

Όπως γράφει η ίδια η συγγραφέας για το βιβλίο της:

Άνδρος 1960
Μια μυστηριώδης εξαφάνιση πριν από τριάντα χρόνια…
Ένας κρυφός παράνομος έρωτας… Δύο άντρες που διεκδικούν την ίδια γυναίκα…
Δύο γυναίκες που διεκδικούν τον ίδιο άντρα…
Τρεις οικογένειες: Οι γαιοκτήμονες Δελαγραμμάτικα, οι εφοπλιστές Γαλανοί και οι αξιοπρεπείς Βαλμάδες.
Απρόσμενο επίκεντρο όλων η δεσποινίς Κατερίνα Συμεωνίδη. Η νοσοκόμα που καταφθάνει στην Άνδρο, παθαίνει εμμονή με την εξαφάνιση της Φλωρέζας Δελαγραμμάτικα, σκαλίζει το μυστήριο και καταφέρνει να αναστατώσει όλο το νησί.
Η ηρεμία διαλύεται, τα στόματα ανοίγουν και το παρελθόν ξυπνά βίαια και απειλεί, βάζοντας στο μάτι τη νοσοκόμα!

Η ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ

Εδώ σταματά η παρουσίαση του βιβλίου. Τα υπόλοιπα μπορείτε να τα διαβάσετε στο ίδιο το βιβλίο. Εδώ με την ευκαιρία αυτού του βιβλίου θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά στα τρία βιβλία γυναικών συγγραφέων για την Άνδρο. Το πρώτο χρονολογικά της Μαρίας Σκιαδαρέση "Άτροπος ή Η ζωή και ο θάνατος της Βενετίας Δαπόντε" (Πατάκης, 1996). Το δεύτερο της Ιωάννας Καρυστιάνη «Μικρά Αγγλία» (Καστανιώτης 2002). Και το τρίτο της Δήμητρας Ιωάννου «Η Νοσοκόμα» (Ψυχογιός 2022).

Τρία βιβλία, τρεις ιστορίες για την Άνδρο. Από τρεις μεγάλους εκδοτικούς. Και από τρεις γυναίκες που επέλεξαν την Άνδρο για τις συγγραφικές τους αναζητήσεις μιας περιόδου τους. Τυχαίο; Δεν νομίζω. Η στεριανή Άνδρος ελκύει τις γυναίκες συγγραφείς. 

Μόνη αντίστιξη στις τρεις γυναίκες, που γράφουν και περιγράφουν την Άνδρο μέσα από την γυναικεία ματιά που μένει καρφωμένη στις στεριανές ιστορίες του νησιού, ο Σταμάτης Μ. Καμπάνης, με το ξεχωριστό ιστορικό μυθιστόρημα «Γυρισμός στην Άνδρο» (Τροχαλία 2004, Gutenberg, 2006). Ένα βιβλίο που μας ταξιδεύει στις θάλασσες στις οποίες ταξίδεψαν και ταξιδεύουν οι άνδρες της Άνδρου αιώνες. Στήνοντας μέσα από αυτά τα ταξίδια τη ναυτική και αστική Άνδρο για την οποία ξεχώρισε το νησί αυτό. 

Οι γυναίκες, λοιπόν, γράφουν κυρίως την λογοτεχνική ιστορία της Άνδρου. Γράφοντας με γυναίκες πρωταγωνίστριες και για θέματα που περιπλέκονται γύρω από τις γυναίκες. Οι άνδρες όπου αναφέρονται είναι σαν απόηχος της ιστορίας. Μπορεί η Άνδρος των θαλασσών και των ωκεανών, των αναζητήσεων, των πλοίων και των ναυτικών να διαμόρφωσε την κοινωνία του νησιού και να είναι γένους αρσενικού. Όμως την ιστορία στη λογοτεχνία του νησιού την γράφουν κυρίως γυναίκες. Γιατί αυτές γράφουν. Και το κυριώτερο, αυτές διαβάζουν λογοτεχνία…

Άρα, η εικόνα του νησιού μέχρι σήμερα είναι γραπτά αποτυπωμένη κυρίως από την γυναικεία σκοπιά. Με ότι αυτό σημαίνει…