Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

 "Ο δρόμος προς την κορυφή", αναφώνησε αυθόρμητα δίπλα μου ο Θοδωρής οδηγώντας προς την συννεφιασμένη Κουβάρα . "Ο δρόμος προς την κορυφή" είπα ενθυμούμενος ένα χρονογράφημα πριν πολλούς μήνες καθώς ανέβαινα έναν άλλο δρόμο προς την κορυφή της Κουβάρας. Η ίδια φράση από δύο διαφορετικούς ανθρώπους καθώς αντικρύζουν τους μοναδικούς δρόμους της Άνδρου που οδηγούν στην κορυφή της πιο ψηλής κορφής του νησιού και των Κυκλάδων. Διαδρομές, το απόβραδο Καθαρής Δευτέρας, ανάμεσα στην ευαισθησία της έρημης και σιωπηλή ςΆνδρου και στην φαντασία μας (Φωτ. Εν Άνδρω).

 Πάντα οι κορυφές εντυπωσιάζουν. Και εντυπωσιάζουν περισσότερο όταν έχουν την υπέροχη θέα, που εναλλάσσεται τόσο μοναδικά ανάμεσα στην Άνδρο του καλοκαιριού και στην Άνδρο του χειμώνα. Το καλοκαίρι το μάτι χάνεται στο ορθάνοιχτο και ηλιόφωτο του ουρανού και του Αιγαίου. Τον χειμώνα η ματιά χάνεται στα σύννεφα που καλύπτουν την κορυφή. Η ευαισθησία συνεγείρει. Η φαντασία καλπάζει.. Ανηφορίσαμ απόβραδο προς την Βουρκωτή. Σιωπηλοί, μετά το πρώτο επιφώνημα. Δύο σκέψεις ήρθαν στο νου: Η Άνδρος αυτή υπάρχει; Ή, μήπως είναι μέρος της φαντασία μας; (Φωτ. Εν Άνδρω).

 "Βουρκωτή: Το χωριό που νόμιζαν πως δεν υπάρχει" έγραψε η Ιουλία Ζαννάκη. Βλέποντα την εικόνα της Βουρκωτής να ξεπροβάλει μέσα από τα σύννεφα θυμήθηκα το βιβλίο της: "Τα κτήματα τους, πέτρες κλεισμένες με στήματα, αιμασιές χτισμένες με αίμα. Μια σπιθαμή χώμα γλειμένο από τις βροχές, πληγωμένο από το όργωμα, λιχνίζεται στη δίνη των ανένων...  Τα σύνναφα γλιστρούν απαλά από τη ραχη του βουνού...". Ότι έγραψε η συγγραφέας ήταν εκεί μπροστα μας, καθώς το αυτοκίνητο ανηφόριζε αργά... (Φωτ. Εν Άνδρω).

 "Οι άνθρωποι προβάλλουν μέσα αοό την ομίχλη, σαν πλάσματα ενός άλλου κόσμου. Πρωτόγονα, αλλόκοτα όντα που κατεβαίνουν στη Χώρα για να αγοράσουν αυτά που δεν βγάζει η γη τους. Το έχουν πιστέψει κι αυτοί πως είναι διαφορετικοί από αυτιύς που ζουν κοντά στη θάλασσα, στο φως και στον ήλιο.". Αυτά για μια Βουρκωτή που δεν υπάρχει. Ελάχιστοι πια έχουν απομείνει στο μικρό ορεινό χωριό που τον χειμώνα είναι σχυνά χαμένο στα σύννεφά. Ούτε ένα φως στα κλειστά σκοτεινά σπίτια. Μόνο μερικά σκυλιά αλυχτούσαν..... (Φωτ. Εν Άνδρω)..

"Τα σπίτια τους, δίπατα, χτισμένα από σχιστόλιθο, πηλό και κυπαρίσσια", γράφει η Ζαννάκη. "Το σπίτια τους σχήματα που προβάλουν ελάχιστα και χάνονται μέσα στην ομίχλη", σκεφτόμαστε, καθώς τα βλέπουμε έρημα, σαν στο πουθενά! Άραγε υπάρχει πια αυτή η Άνδρος ή μήπως είναι γέννημα της φαντασίας το απόβραδό μιας χρονιάρας μέρας; (Φωτ. Εν Άνδρω).

Ομίχλη όλος ο δρόμος από Βουρκατή μέχρι Άρνη. Διατρέχαμε αργά ένα μισοσβησμένο νησί. Περνούσαμε άδεια κι έρημα χωριά. Η Άρνη είχε μερικά διάσπαρτα φωτά  Η Κατάκοιλος κανένα. Μόνο μερικά αυτοκίνητα μπροστά σε σπίτια υπονοούσαν πως κάπου υπήρχαν άνθρωποι. Όμως φως κάνενα. Συναντήσαμε δύο αυτοκίνητα που ανηφόριζαν. Τα προηγούμενα τα είχαμε συναντήσει πολύ πριν τα Αποίκια! (Φωτ. Εν Άνδρω).

Το Γαύριο είχε κόσμο. Περίμενε τα καράβια στις καφετέριες. Ανεβήκαμε στο Λιμεναρχείο Γαυρίου. Η πρώτη έκπληξη, ο Νίκος. Λιμενοφύλακας από την Άνδρο με... πτυχίο και μεταπτυχιακό! Μια Άνδρος που υπάρχει. Όπως εξηγεί: "το λιμενικό αναβαθμίζεται. Το 60% όσων δίνουν στις σχολές του έχει και μεταπτυχιακό. Το 90% έχει πτυχίο!" Η κρίση - κατά λάθος - έχει αναβαθμίσει την ποιότητα των ανθρώπων στο λιμενικό. Από τη μια νοιώθεις στενάχωρα, αλλά από την άλλη αυτή η αναβάθμιση δίνει ελπίδα. Το Andros μπήκε στο λιμάνι για το τοπικό δρομολόγιο. Αυτή η Άνδρος υπάρχει. Όμως: πως άραγε υπάρχει;

 Το πλοίο έδεσε. Κατέβασε λιγους. Ανέβασε πολλούς. Η Άνδρος της Αθήνας και του τριημέρου έφευγε. Η Άνδρος του χειμώνα έμενε. Χρειάζονται και οι δύο για να υπάρξει αυτό το νησί. Όμως τώρα πια αυτές οι δύο κοινωνίες συναντιώνται ολοένα και λιγότερο. Λιγότεροι ήρθαν εφέτος στο νησί για Καθαρή Δευτέρα. Λιγότεροι έμειναν εφέτος στο νησί για χειμώνα. Στο λιμάνι βλέπαμε γνωστούς να φεύγουν. Ήπιαμε ένα ποτό. Και πήραμε - με μια κρυφή ευχαρίστηση - τον δρόμο της επιστροφής πίσω στην Χώρα. Στην κονσόλα η Μπέλλου τραγούδαγε: "Δεν λες κουβέντα/ κρατάς κρυμένα μυστικά και ντονουμέντα/... Περνούν οι νύχτες,/ τα δευτερόλεπτα βαριά στους λεπτοδείκτες/ ζητώντας κάτι/ που να μη γίνεται ουρλιαχτό κι οφθαλμαπάτη..."". Ανταλλάξαμε λίγες κουβέντες με τον Θοδωρή στη διάρκεια του γυρισμού χαμένοι στις σκέψεις, στα κρυμένα μυστικά, στις άδειες νύχτες και στις οφθαλμαπάτες ενός υπέροχου νησιού που περίμενει μετρώντας βαριά τους λεπτοδέικτες μέχρι την επόμενη ανάσα του... (Φωτ. Εν Άνδρω).