ΛΕΙΒΑΔΙΑ: Το παλιό πέτρινο μονοπάτι του μεγάλου ποταμού...
Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ
Έχουν περάσει δεκαετίες από την εποχή που οκτάχρονος πρωτοκατέβηκα το ποτάμι των Λειβαδίων να πάω με την δεκαεξάχρονη ξαδέλφη μου στο Παραπόρτι για μπάνιο. Ακολουθήσαμε ένα μονοπάτι που έμπαινε κι έβγαινε στον ποταμό. Αυτό το μονοπάτι θυμόμουν καθώς περπάταγα χρόνια τώρα τον τσιμεντένιο δρόμο του μεγάλου ποταμού. Προχτές πήγα για περπάτημα στο δρόμο του ποταμού με το καπετάν Νίκο Γλυνό και γνώρισα κάτι που δεν ήξερα μετά τόσες δεκαετίες: το πέτρινο μονοπάτι του ποταμού που ακόμα υπάρχει σκαρφαλωμένο στις τεράστιες μάντρες των παραποτάμιων κτημάτων. Το χρησιμοποιούσαν οι παλιοί κάτοικοι της περιοχής τον χειμώνα που το ποτάμι φόρτωνε νερό και ήταν δύσκολο να το περπατήσεις...
Ποτέ δεν κατάλαβα τι ρόλο έπαιζαν τα πέτρινα σκαλιά που σκαρφάλωναν στις φαρδιές πέτρινες μάντρες των κτημάτων. Μέχρι προχτές που συνοδοιπόρος μου ήταν ο καπετάν Νίκος Γλυνός. Ο καπετάν Νίκος σταμάτησε στην πρώτη σκάλα και με ρώτησε αν ήξερα τι σημαίνουν τα σκαλιά που σκαρφάλωναν στον τοίχο. Βλέποντας την απορία μου είπε χαμογελώντας"Ήταν τα σκαλιά του παλιού μονοπατιού. Όταν τοι ποτάμι είχε νερό οι κάτοικοι ανέβαιναν στις φαρδιές μάντρες που έπαιζαν πολλούς ρόλους: ήταν αναχώματα κατά του νερού προστατεύοντας τα χωράφια τους, ήταν και μονοπάτια του χειμώνα!" Κοίταξα τους φαρδιούς περίτεχνα χτισμένους πέτρινους τοίχους των χωραφιών με την σειρά των κυπαρισσιών πίσω τους και κατάλαβα. Το συρματόπλεγμα των κατοπινών εποχών σε ξεγελούσε. Όμως το πέτρινο στενό μονοπάτι ήταν εκεί ακουμπισμένο από παλιά...
Η εφευρετικότητα των παλιών λαϊκών τεχνιτών/πετράδων της Άνδρου ήταν διάσπαρτη σε όλη την διαδρομή. Υπήρχαν σκαλιά που σκαρφάλωναν ακόμα και πίσω από τα γιγαντιαία πλατάνια του ποταμού κι ακουμπούσαν πάνω τους. Λένε μια φωτογραφία χίλιες λέξεις. Σωστό. Μόνο που χρειάζονται και οι λέξεις για να σου εξηγήσουν καλύτερα και να κάνουν εναργέστερο αυτό που βλέπεις και δεν μπορείς εύκολα να αντιστοιχήσεις με το σήμερα...
Υπήρχαν σκαλιά μισοχαμένα έτσι χτισμένα πια παράξενα όταν άνοιξαν δρόμοι. Χρειάστηκε ο καπετάν Νίκος όχι μόνο να μας τα υποδείξει, αλλά και να τα σκαρφαλώσει για να δούμε κάτι από τις παλιές εικόνες του μονοπατιού σμιλεμένο με τέχνη και πέτρα δίπλα στο ποτάμι...
Υπήρχε και ο παλιός περίτεχνος δρόμος στην πέτρινη μάντρα του μοναδικού κτήματος Λ. Καμπάνη, που από τα τέλη του 19ου αρχές 20ου αιώνα διευκόλυνε την πρόσβαση από το Πέρα Χωριό των Λειβαδίων στην Χώρα και συγχρόνως προστάτευε το μοναδικό εκείνο κτήμα διάσπαρτο τότε από εκατοντάδες λεμονιές που προστάτευαν τα κυπαρίσσια...
Ο δρόμος κατέληγε στο πέτρινο τοξωτό γεφύρι των Λειβαδίων. Στην μεγάλη πλημμύρα του 1938 ο ποταμός πήρε το μεγάλο τόξο κι άφησε το μικρό να μας θυμίζει εποχές που πήρε ο χρόνος και κάποιους παλαιότερους ανθρώπους που περπάτησαν όλα τούτα τα πέτρινα κτίσματα άλλων εποχών και τα οποία σήμερα εμείς περπατάμε συχνά μην αναγνωρίζοντας τα παλιά σημάδια, τα παλιά μονοπάτια, την περασμένη ζωή όπως ξεδιπλώνεται στον χώρο μέσα από αυτά...
