Εν Άνδρω

Του Δημήτρη  Σταυρόπουλου

Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 24ης Φεβρουαρίου. Πρώτο θέμα το ναυάγιο και από κάτω ο φοβερός χιονιάς.

(Το εκτενές αφιέρωμα του Εν Άνδρω για το ναυάγιο του Χρυσή Αυγή έτυχε πολύ μεγάλης δημοσιότητας. Πάρα πολλές χιλιάδες το διάβασαν στο site μας, αλλά και δεκάδες χιλιάδες το είδαν στα social media της Άνδρου, της Ραφήνας και της Αττικής. Ο δημοσιογράφος Δημήτρης Σταυρόπουλος, εργαζόταν τότε στην εφημερίδα Ακρόπολη, έστειλε την δική του μαρτυρία για την κάλυψη του συγκλονιστικού γεγονότος. Την καταθέτουμε ως μέρος του "μάχιμου ρεποσρτάζ" εκείνης της εποχής  Δ.Μπ.)

Αν μου επιτρέπετε μια μικρή παρέμβαση (ύστερα από πολύ καιρό). Θέλω να προσθέσω μερικές λεπτομέρειες όπως τις έζησα, προκειμένου να συνεισφέρω στην ιστορική τεκμηρίωση των γεγονότων της τραγωδίας του «Χρυσή Αυγή». Εκείνο το απόγευμα στη Ραφήνα έγιναν μεγάλα λάθη από ολλές πλευρές και υπήρξαν βαρύτατες αμέλειες. Μερικές από αυτές οδήγησαν στο «ξήλωμα» της ηγεσίας του Λιμεναρχείου. 

Κατ' αρχήν επετράπει η είσοδος και παραμονή στο βαπόρι επιβατών που ήθελαν να ταξιδέψουν στην Άνδρο, ενώ αυτό απαγορευόταν ρητά, επειδή θα μετέφερε μόνο βυτιοφόρα με καύσιμα. Σύμφωνα με την νομοθεσία όταν ένα πλοίο ναυλώνεται για την μεταφορά επικίνδυνων και εύφλεκτων υλικών, δεν επιτρέπεται σε κανένα, έκτος των οδηγών (που είναι ειδικά ασφαλισμένοι), να ταξιδεύει για λόγους ασφαλείας.

Όσοι επιβάτες βρίσκονταν στο «Χρυσή Αυγή» στο μοιραίο ταξίδι του, είχαν μπει παράνομα κάτω από την μύτη των λιμενικών, που έκαναν πλημμελή έλεγχο στον καταπέλτη. Οι αξιωματικοί του πλοίου το επέτρεψαν. Αγαπούσαν τους συμπατριώτες τους, τους γνώριζαν προσωπικά και ήθελαν να τους εξυπηρετήσουν προκειμένου να επιστρέψουν στο νησί τους και να μην ξεμείνουν στην χιονισμένη Ραφήνα  μέχρις ότου λήξει το απαγορευτικό. Να βοηθήσουν τους συγχωριανούς τους και τις γυναίκες και τα παιδιά φίλων και συμμαθητών τους ήθελαν. Το κακό όμως έρχεται εκεί που δεν το περιμένεις…

Μετά το ναυάγιο, από την έρευνα που ακολούθησε, αποκαλύφθηκαν οι ολιγωρίες των αρχών και απομακρύνθηκαν oλιμενάρχης και οι λιμενικοί που είχαν βάρδια στο λιμάνι. Μεταξύ αυτών που τους αντικατέστησαν ήταν και ο ανθυποπλοίαρχος Αθανάσιος Μπούσιος μετέπειτα αρχηγός Λιμενικού Σώματος και Γενικός Γραμματεύς του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας.

Το "Χρυσή Αυγή" στο λιμάνι της Ραφήνας το 1979. Ελάχιστες είναι οι φωτογραφίες του πλοίου που υπάρχουν. Ίσως να είναι ένα από τα λιγότερο φωτογραφισμένα πλοία της ακτοπλοΐας.

Εκείνο το βράδυ εργαζόμουν στις εφημερίδες «Απογευματινή» και «Ακρόπολη». Γύρω στις 7 μάθαμε για το ναυάγιο. Πήρα εντολή από τον διευθυντή Γιώργο Λεβεντογιάννη να πάω στην Ραφήνα μαζί με τον φωτορεπόρτερ Γιάννη Βούτο. Στο κέντρο της Αθήνας χιόνιζε. Όπως ανεβαίναμε την Μεσογείων το χιόνι ήταν πιο πυκνό και κοντά στον Χολαργό το οδόστρωμα είχε αρχίσει να γίνεται επικίνδυνο. Στην Αγία Παρασκευή αποκλειστήκαμε. Ο δρόμος είχε κλείσει και η ορατότητα ήταν σχεδόν μηδενική.

Μπροστά στην εκκλησία, όλοι οι δημοσιογράφοι αφήσαμε τα αυτοκίνητα μας και μας παρέλαβαν τζιπ της Χωροφυλακής με αλυσίδες. Φτάσαμε δύσκολα στη Ραφήνα, αφού δεν βλέπαμε καν που είναι ο δρόμος. Στο λιμάνι η θάλασσα «έβγαζε φίδια». Στο Λιμεναρχείο αντιμετωπίσαμε όχι φιλική συμπεριφορά, μας απαγόρευσαν την είσοδο και δεν μας έδωσαν καμιά πληροφορία. Κουρνιάσαμε όλη νύχτα σ ένα καφενείο μαζί με τους ψαράδες, από τους οποίους μαθαίναμε τις εξελίξεις από τις έρευνες. Κατά τα ξημερώματα έφτασε ο τότε υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Γ. Κατσιφάρας, που αντί να μας ενημερώσει για να πληροφορήσουμε έγκυρα την κοινή γνώμη… μας επέπληξε!! Θυμάμαι κάποιους συγγενείς αγνοούμενων που τον αποδοκίμασαν.

Πάλι από τους ψαράδες που μας  είχαν προσφέρει ένα φλιτζάνι τσάι για να μην παγώσουμε, μάθαμε για το ρώσικο πλοίο που είχε σπεύσει για βοήθεια και για το αλιευτικό που θα μετέφερε στο λιμάνι τους διασωθέντες. Όταν οι ναυαγοί αποβιβάστηκαν στην προβλήτα, τα ασθενοφόρα δεν είχαν φτάσει ακόμα και μεταφέρθηκαν στο Λιμεναρχείο, μέχρις ότου έρθουν να τους παραλάβουν. Παγωμένοι οι άνθρωποι σπαρταρούσαν δίπλα σε μια σόμπα έτοιμοι να λιποθυμήσουν. Το αναδείξαμε σαν είδηση και ο υπουργός μας επέπληξε ξανά.

Ναι, υπήρξε κακός συντονισμός και εικόνα χάους εκείνη τη νύχτα και τα ξημέρωματα. Και ακόμα λες και είχαν κάνει κάτι κακό οι ναυαγοί, απομονώθηκαν από τους δημοσιογράφους για να μην μας μιλήσουν. Ακόμα και σήμερα αναρωτιέμαι γιατί… Τις επόμενες μέρες στο νοσοκομείο ακούσαμε την αφήγηση τους και πληροφορηθήκαμε όλα τα τραγικά γεγονότα. 

Χαρακτηριστικό του κακού καιρού είναι πως την επομένη του ναυαγίου, ένα αεροπλάνο της Πολεμικής Αεροπορίας τύπου C-130 που έπαιρνε μέρος στις έρευνες, παρέλαβε την τότε ρεπόρτερ της ΕΡΤ Φωτεινή Πιπιλη με τηλεοπτικό συνεργείο, να κάνει πλάνα στον Κάβο Ντόρο. Η ίδια αποκάλυψε ότι μόλις το βαρύ μεταγωγικό έφτασε στο μπουγάζι και πέταξε σε χαμηλό ύψος, ο κυβερνήτης του αναγκάστηκε να φύγει εσπευσμένα από την περιοχή, γιατί από τους θυελλώδεις ανέμους που επικρατούσαν παρουσίασε ρωγμή το τζάμι του cokpit!!!

Την τελευταία πράξη της τραγωδίας με τις κηδείες των αδικοχαμένων, την έζησα από κοντά, αφού μετά το ναυάγιο πήγα στην Άνδρο και έμεινα για μέρες κάνοντας ρεπορτάζ για το «ναυτικό νησί που πενθεί»… Διέμενα στο ξενοδοχείο του Αποστολίδη στο Γαύριο και πηγαίνοντας στη Χώρα με το ταξί του Μαντζωρου παρά λίγο να σκοτωθούμε στη Παλαιόπολη, όταν το αυτοκίνητο γλίστρησε στο παχύ στρώμα χιονιού…