Εν Άνδρω

 

Το πρώτο πράγμα που εντυπωσιάζει και καλοσωρίζει τον επισκέπτη της Τζιάς ή Κέας και το τελευταίο που τον αποχαιρετά είναι ο φάρος στην είσοδο του μεγάλου κόλπου της Κέας, ακριβώς απέναντι από την Κορησσία. Ο φάρος του Αγίου Νικολάου της Τζιάς κατασκευάστηκε το 1831 από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων.Το ύψος του πύργου του είναι 8 μέτρα και έχει μπλε τρούλο και το εστιακό του ύψος είναι 32 μέτρα. Βρίσκεται στην άκρη του λιμανιού του Βουρκαριού στην Κέα (Τζιά) πάνω σε ένα πέτρινο λευκό χτίσμα αγναντεύοντας το Αιγαίο. Είναι ένας από τους δύο πρώτους φάρους του Ελληνικού Φαρικού δικτύου.

 Κολλητά με τον φάρο είναι το το φαρόσπιτο και το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου από το οποίο πήρε το προσωνύμιο "Φάρος του Αγίου Νικολάου Τζιάς". Ο Φάρος του Αγίου Νικολάου στην Κέα είναι ένας από τους Ελληνικούς παραδοσιακούς φάρους και ένας από τους πιο εντυπωσιακούς καθώς βρίσκεται στο άνοιγμα του μεγάλου κόλπου όπου και το λιμάνι του νησιού. 

 Ο φάρος του Αγίου Νικολάου της Τζιάς είναι το πρώτο πράγμα που βλέπει κανείς φτάνοντας στο νησί με το καράβι και το τελευταίο όταν φεύγει. Όσοι επισκέπτες θέλουν και μπορούν τον επισκέπτονται φτάνοντας μέχρι ένα σημείο με όχημα και μετά από εκεί και πέρα μέσω μιας μικρής διαδρομής με τα πόδια, μέσα από ένα βατό μονοπάτι.

 

Μια τυχαία απόφαση του καπετάνιου έφερε το σκάφος με το οποίο ταξιδέψαμε από την Άνδρο προς την Αθήνα α αγκυροβολήσει στον μεγάλο κόλπο της Κέας και να θαυμάσουμε για ένα 24ωρο τον πραγματικά υπέροχο φάρο. Καμιά φορά η τύχη αποκαλύπτει ομορφιές που δεν θα μπορούσε κανείς να θαυμάσει με άνεση και ησυχία όπως ο πραγματικά υπέροχος φάρος της Τζιάς.

 Οι φάροι αυτοί ήταν επανδρωμένοι με πολυπληθές πλήρωμα φαροφυλάκων που τους συντηρούσε και ζούσαν στα φαρόσπιτα.  Λειτουργούσαν με ασετιλίνη και πολύπλοκο σύστημα γραναζιών για την περιστροφή του μηχανισμού που παρήγαγε μέσω μεγεθυντικών επιπεδόκυρτων φακών (Fresnel Lens) την συγκεκριμένη αναλαμπή – «ταυτότητα» του φάρου, που οι ναυτικοί μετρούσαν από μακριά μέσα από το σκοτάδι αναγνωρίζοντας έτσι το σημείο του φάρου στο χάρτη και κατ’ επέκταση την θέση του πλοίου τους.

 Σήμερα το σύστημα αυτό έχει αντικατασταθεί από μοντέρνα ηλεκτρονική λάμπα που λειτουργεί χωρίς την φροντίδα ανθρώπων. Έτσι συχνά τα μοναδικά κτίρια των φάρων μας έχουν αφεθεί εν πολλοίς στην τύχη τους, με αποτέλεσμα να συντηρούνται ελλιπώς και εντελώς περιοδικά. Από τους δύο ιστορικούς φάρους της Τζιάς μόνο αυτό τους αγίου Νικολάου είναι καλοσυντηρημένο το κτίριο. Ο δεύτερος στο νότιο ακρωτήριο, ο Τάμελος, έχει εγκαταλειφθεί σύμφωνα με τους οδηγούς απ' όπου πήραμε όλες τις παραπάνω πληροφορίες. 

 Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι το σύστημα φακών Fresnel του φάρου Αγ. Νικολάου έχει διασωθεί από το Δήμο Κέας και αναμένει σε μιαν άκρη να εκτεθεί στο Ναυτικό Μουσείο Κέας. 

Το 2010  με την υπ’ αριθμ. 55258/1223/2.9.2010 Απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, ο Φάρος του Αγίου Νικολάου Κέας «χαρακτηρίστηκε ως μνημείο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 1β του Ν. 3028/2002, διότι αποτελεί ιδιαίτερα αξιόλογη αρχιτεκτονικά κατασκευή και αντιπροσωπευτικό δείγμα μίας ειδικής κατηγορίας κτιρίων, των φάρων, έχει συμβάλλει στην ανάπτυξη και στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην περιοχή, είναι συνδεδεμένος με τη ναυτική παράδοση της Ελλάδος και αποτελεί σημείο αναφοράς για τους ναυτικούς, αλλά και τους κατοίκους του νησιού». 

Η πρώτη όπως και η τελευταία εικόνα της Τζιάς είναι ο φάρος της. Ένας εξαιρετικά όμορφος, καλοζυγισμένος και καλοδιατηρημένος φάρος στην είσοδο του λιμανιού της και του μεγάλου αμμώδους κόλπου του νησιού. Μια εικόνα που χαρακτηρίζει το νησί, το τοπίο, την θάλασσα της περιοχής. Ελπίζουμε να δούμε κάποια στιγμή και τον εξαιρετικό φάρο στο Γαύριο, στην είσοδο του λιμανιού της Άνδρου, να αποτελεί το ίδιο και καλύτερο σημείο αναφοράς του νησιού μας. Είναι εξίσου ή μάλλον περισσότερο επιβλητικός λόγω της υψηλότερης θέσης του από τον φάρο της Τζιάς και μπορεί και πρέπει να αποτελέσει σημείο αναφοράς του ερχομού και της αναχώρησης από το νησί μας προσφέροντας την ίδια ή και μεγαλύτερη αισθητική απόλαυση στους ταξιδιώτες της Άνδρου...

Διαμ. Μπασαντής