Της Ιουλίας Ζαννάκη-Λιάλιου (Η λογοτέχνης-συνεργάτης μας Ιουλία Ζαννάκη-Λιάλιου βλέποντας την μεγάλη καταστροφή που συνέβη από τα αφρισμένα ποτάμια στις Στενιές και στα Άχλα έγραψε ένα εξαιρετικό χρονογράφημα για τον ποταμό που αγαπήσαμε, αλλά και τον ποταμό που περιφρονήσαμε και μας εκδικήθηκε - Εν Άνδρω) Βούκινο βραχνό, ο ήχος των νερών,  φωλιάζει για λίγο στων βράχων το κοίλωμα.  Μουσικές αλλόκοτες, αντηχούν, θρήνος  γεμάτος οργή και απόγνωση. Ανελέητο το ράπισμα της νεροποντής. Κάποιος σκεπάζει με πηλό, στον πίνακα με τις παιδικές μας ζωγραφιές, τις εικόνες της ασύλληπτης ομορφιάς. Πέτρες, χώματα, φρύγανα,  αμπέλια και λιόδενδρα. Η φύση οργισμένη τα πετά στο ποτάμι. Το βιός και τη δούλεψη. Τα σκουπίδια των ανθρώπων κτυπούν  στις πέτρες, ήχοι παράταιροι. Και κείνος τα δέχεται. Φορτωμένος, κατηφορίζει  ανταριασμένος, πλαταγίζει αφρισμένος στις πλάκες. Οι πηγές σωπαίνουν στο διάβα του, φιμώνονται. Η κοιλάδα σκύβει υποταγμένη, τσακισμένη και η αψιά  ανάσα του πλάτανου, της πικροδάφνης  παρασύρονται από τις ανελέητες ριπές του ανέμου,  στο άγνωστο. Το βογκητό  του ενώνεται με τον αχό της θάλασσας. Πλησιάζει. Συρματοπλέγματα εμποδίζουν το πέρασμα του. Τις όχθες του κλείνουν ξύλινα τείχη. Οργισμένος  σαρώνει ότι βρίσκει στο δρόμο του. Ο βρυχηθμός του   σκεπάζει τους ανοίκειους ήχους, τις ανοίκειες παρουσίες.  Φτάνει στην θάλασσα.  Ρακοσυλλέκτης , λασπωμένος,   αγνώριστος.  Το φορτίο του φτύνει με μάνητα.. με αηδία. Αυτός ο εκδικητής, δεν είναι ο ποταμός που αγαπήσαμε. Είναι αυτός που περιφρονήσαμε.    

  Πολλοί γάμοι, πολλά βαφτίσια, πολλά ερωτήματα, πολλές αναζητήσεις στην Άνδρο. Και δεν είναι μόνο οι γνωστοί και μη εξαιρετέοι Ανδριώτες. Είναι και οι ολοένα περισσότεροι εκτός Άνδρου, που γκουγκλάρουν και τους πετάγεται πρώτο-πρώτο το «Εν Άνδρω», λόγω των χιλιάδων καθημερινών επισκεπτών του. Και αρχίζουν να στέλνουν mail και να παίρνουν τηλέφωνα… Είναι εντυπωσιακό το τι μας ρωτάνε και για το τι ψάχνουν οι φίλοι μας. Μερικά μοιάζουν απίστευτα! Κι όμως είναι αληθινά! Και ορισμένα πολύ συμπαθητικά…

Του Διαμαντή Μπασαντή   Χάγη: Χιλιάδες άνθρωποι παρά τον μουντό καιρό έσπευσαν στην παραλία μόνο και μόνο να βρεθούν για λίγο πλάι στη θάλασσα. Τι κοινό και τι διαφορετικό η Ελλάδα και η Ολλανδία; Είναι δύο μικρές σχετικά χώρες με αντίστοιχους πληθυσμούς. Είναι δύο κατ' εξοχή θαλασσινά έθνη. Όμως, εμείς έχουμε χιλιάδες νησιά. Αυτοί ελάχιστα. Εμείς κοιτάμε την θάλασσα από πάνω! Αυτοί από κάτω! Καθόλου τυχαίο πως τους είπαν Κάτω Χώρες! Και τι κοινό και τι διαφορετικό έχει ένα ναυτικό νησί όπως η Άνδρος με την κάποτε θαλασσοκράτειρα Ολλανδία; Μας ενώνει η θάλασσα. Όμως πρόκειται για εντελώς διαφορετική θάλασσα. Και για άλλη στάση των ανθρώπων απέναντι της. Όμως κοινός παρονομαστής είναι η θάλασσα. Και το στοιχείο της ναυτοσύνης, αλλά και του εμπορίου που αυτή διαμορφώνει. Όμως όλα τα άλλα διαφέρουν.

Του Διαμαντή Μπασαντή Ιδού ένα πλοίο μετά από τόσα ταξίδια, τόσα λιμάνια, τόσα πλοία που πέρασαν μπροστά από τα μάτια σου δεν φανταζόσουν ποτέ πως υπάρχει: ένα φαρόπλοιο! Ένα πλοίο φάρος! Μέχρι προχτές ήξερες μόνο τους φάρους. Συχνά περίτεχνα κτίσματα σε απόκρημνους βράχους, σε άγριες ακτές, σε απομονωμένες γωνιές του θαλάσσιου σύμπαντος, που όρισε την ζωή όσων από εμάς έζησαν σε ναυτικές οικογένειες. Άλλωστε στην Άνδρο ξέρουμε από φάρους μιας και έχουμε μερικούς από τους ωραιότερους που υπάρχουν.

Μόλις φτάσουν στη Ραφήνα οι περισσότεροι επιβάτες σταματούν για να αγοράσουν εισιτήριο στις καμάρες. Πρόκειται για χρόνια συνήθεια. Εκεί υπάρχουν σήμερα 6 πρακτορεία. Τα κεντρικά των πλοίων της γραμμής είναι στο λιμάνι. Από τα έξι τα πέντε είναι δίπλα-δίπλα. Κι ο επιβάτης κατά κανόνα θα σταματήσει σε ένα από αυτά τις περισσότερες φορές. Εκεί αρχίζει ο ανταγωνισμός των εισιτηρίων! Τα πρακτορεία έχουν στην πόρτα κάποια ή κάποιον που διαλαλεί... την πραμάτεια:  "εισιτήρια για Άνδρο-Τήνο-Μύκονο", "για Τήνο-Μύκονο-Σαντορίνη", "για Άνδρο-Τήνο-Μύκονο-Πάρο-Νάξο-Σαντορίνη-Ηράκλειο" κλπ. Κάτι σαν μια "λαϊκή" των εισιτηρίων. Σα να ακούς: "εδώ τα πολύ καλά εισιτήρια", "εδώ τα φρέσκα και ωραία που σε πάνε παντού"! Είναι η συμφωνία της "πόρτας" σε... ντο μείζονα!

"Κι όμως κινείται" μουρμούρισε - βγαίνοντας από την αίθουσα του δικαστηρίου της Ιεράς Εξέτασης - ο Γαλιλαίος αφού νωρίτερα παραδεχτεί την ακινησία της γης. Κι όμως η Σάμος επιμένει διαπιστώνουμε κι εμείς αφού πρώτα είχαμε πει: "πάει χάθηκε πια". Το αχνό θαμπό σχήμα της - που είχε φανεί για ελάχιστα λεπτά και φωτογραφίσαμε - όταν το αποτυπώσαμε στην οθόνη έδειχνε ανάγλυφα τον Κέρκη με τα 1437 μέτρα του. Πάνω του σκόρπια καλοκαιρινά σύννεφα. Και πίσω του το είδωλο του πρωινού ήλιου. "Κι όμως ακόμα φαίνεται" μουρμουρίσαμε στο γραφείο μετά την πρωινή φωτογράφηση...

Πρωινό. Ώρα 6:45'. 1η Οκτωβρίου 2019. Νυσταγμένος σηκώνομαι από το κρεβάτι, καθώς το πρώτο φως μπαίνει από την τζαμένια μπαλκονόπορτα. Ρίχνω μια αφηρημένη ματιά εξώ και... μένω άναυδος. Ένα απίστευτος ουρανός σε όλες τις βαθειές αποχρώσεις του κοκκινοκίτρινου κι μια θάλασσα σε όλες τις νυχτερινές αποχρώσεις του σκοτεινού μπλε. Και η Άνδρος χαμηλά ακόμα σκοτεινή με τα νυχτερινά φώτα αναμένα. Μέχρι εδώ όλα όμορφα και καλά και γνωστά. Αυτό είναι το Αιγαίο αυτήν την υπέροχη εποχή των φθινοπωρινών χρωμάτων.

Ο Frank πάτησε στην κορυφή. Μια φιγούρα στην άκρη του μονοπατιού στη μέση του ερειπιώνα! Με φόντο τον ουρανό. Η πορεία του ανθρώπου που τον ωθεί ψηλά. Στην ανάταση. Στη ζωή που λάμπει στο απέραντο γαλάζιο της μέρας κάτω από τον θόλο του ουρανού. "Ναοί στο σχήμα του ουρανού" έγραψε κάποτε ο Ελύτης.

Λαμπερό πρωινό στην Άνδρο. Ο ήλιος ξεπροβάλει από τη θάλασσα με χρώματα "εκκωφαντικά": κίτρινο, κόκκινο, γκρίζο μαύρο. Η Χώρα της Άνδρου νωχελική και σκοτεινή. Και στο βάθος αριστερά της εικόνας, μας καλημερίζει η... Ικαρία! Διακρίνεται ανάγλυφα η οροσειρά του Αιθέρα. Πάνω από 50 μίλια απόσταση. Σε πόσα μέρη του κόσμου μπορείς να έχεις τέτοια διαφάνεια; Στην Αμερική η ορατότητα τις καλές μέρες ήταν 30-35 μίλια από τους αείμνηστους Δίδυμους Πύργους. Εδώ αρκεί να πάρεις τον καφέ και να βγεις στη βεράντα καλημερίζοντας την μισοσκότεινη Χώρα, το χρυσοκόκκινο Αιγαίο και το νησί του Ικάρου στο βάθος. Ορατότητα 50-55 μίλια! Είναι μερικές φορές πολύ εντυπωσιακά και όμορφα όταν χαράζει στο Αιγαίο...