Εν Άνδρω

Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ

Ήταν το Εν Άνδρω το 2016 που ξεκίνησε μετά από χρόνια απλής υπόμνησης με την τέλεση ενός μνημοσύνου με ένα μεγάλο αφιέρωμα για το ναυάγιο του Χρυσή Αυγή. Βρήκαμε επιζώντες και μιλήσαμε, βρήκαμε παλιές συνεντεύξεις και τις ξαναπαρουσιάσαμε, βρήκαμε τα μνημεία σε Άνδρο και Ραφήνα και τα αποδελτιώσαμε, βρήκαμε ονόματα, ιστορίες, αποτυπώσεις στον Τύπο της εποχής για εκείνη την βραδιά που ο σκοτεινός και χιονισμένος ουρανός πλήγωσε την Άνδρο με δεκάδες πνιγμένα παιδιά της στον Κάβο Ντόρο. Το 2016 ήταν 33 χρόνια από την ημέρα του ναυαγίου. Το αφιέρωμα συνεχίστηκε και το 2017 με νέο υλικό (μαρτυρίες, φωτογραφίες, κλπ) που φέραμε στην επιφάνεια...

Έκτοτε το θέμα πήρε τον δρόμο του με αναφορές στις επετείους. Όλα αυτά μέχρι που ο δύτης Κώστας Θωκταρίδης την άνοιξη του 2023 - 40 χρόνια μετά εκείνη την μοιραία νύχτα που βούλιαξε το πλοίο - βρήκε το ναυαγισμένο σκαρί σε 103-110 μέτρα βάθος στον Κάβο Ντόρο. Η ιστορία εκείνης της μοιραίας νύχτας ξαναζωντάνεψε πάλι μέσα από τις φωτογραφίες και το βίντεο του ναυαγίου. Κάπου εκεί μια μέρα λίγο πριν τις εκλογές του Μαΐου 2023 χτύπησε το τηλέφωνο και μια δημοσιογράφος, η Ρούλα Μπανάκου, συνεργαζόμενη με το κανάλι ACTION 24, έχοντας δει τα δύο αφιερώματα μας στο διαδίκτυο, του 2016 και του 2017, ζήτησε τη συνεργασία μας για ένα ντοκιμαντέρ για το ναυάγιο του Χρυσή Αυγή.  Δεχτήκαμε με χαρά και την επόμενη των εκλογών - Δευτέρα 22 Μαΐου 2023 - έφτασε στο νησί - επί διήμερο - το συνεργείο για λήψεις και συνεντεύξεις για το ντοκιμαντέρ του ACTION 24.

Τα πρώτα ραντεβού ήταν κανονισμένα. Αρχικά οι δύο οδηγοί που κατά λάθος άλλαξαν θέση εκείνη την μοιραία βραδιά. Ο Λεονάρδος Πέτσας και ο  Πέτρος Ζαγοραίος. Ο πρώτος έλεγε να ταξιδέψει και ταξίδεψε χωρίς φορτωτική. Ο άλλος έβγαλε φορτωτική για να ταξιδέψει και δεν ταξίδεψε. Τον πρώτο δεν ήξεραν πως ταξίδεψε και σώθηκε. Τον δεύτερο τον έδιναν αγνοούμενο (από την φορτωτική) και δεν είχε ταξιδέψει και σώθηκε. Η ιστορία τους απίστευτη. Την παρουσίασαν με ιδιαίτερη συγκίνηση μπροστά στον φακό του Χρυσόστομου, του νεαρού τεχνικού που έκανε τις λήψεις για το ACTION 24. 

Οι λήψεις έγιναν στο φιλόξενο πατάρι της Λιθοδομής στο Κόρθι. Είμαστε παρόντες και φωτογραφήσαμε το στήσιμο των λήψεων, τις αφηγήσεις, και τους διαλόγους. Αυτό που στα σύγχρονα τηλεοπτικά "ελληνικά" το αποκαλούν "backstage"... 

Υπήρχε ένα περίεργο κλίμα συγκίνησης και από τους δύο παλιούς γνώριμους καθώς αφηγούντο τα όσα διαδραματίστηκαν τη νύχτα εκείνη και συμπεριλήφθηκαν στο ντοκιμαντέρ του ACTION 24 που έπαιξε δύο φορές συνεχόμενα, καθώς η επιτυχία του ήταν μεγάλη. Την πρώτη φορά τη νύχτα της 5ης Ιουλίου 2023 και τη δεύτερη το απόγευμα της 6ης Ιουλίου. 

Το αξιοπερίεργο ήταν πως αρκετοί ήταν οι ανδριώτες που είδαν κάτι ή όλο το 46 λεπτών ντοκιμαντέρ και έχοντας δει την συμμετοχή μας τηλεφώνησαν να ρωτήσουν πότε θα ανέβει στο YOU TUBE για να το δουν ολόκληρο. Το ντοκιμαντέρ ανέβηκε στο YOU TUBE την Παρασκευή 9 Ιουνίου 2023 στη διεύθυνση https://youtu.be/czJ4wsY3_iE και υπό τον τίτλο "Η συγκλονιστική ιστορία του ναυαγίου Χρυσή Αυγή". 

Το ντοκιμαντέρ συμπληρώθηκε στην Αθήνα με πλάνα από το αρχείο της ΕΡΤ και της δημοσιογράφου Φωτεινή Πιπιλή, που αφηγήθηκε το τηλεοπτικό ρεπορτάζ της νύχτας εκείνης, του δύτη Κώστα Θωκταρίδη και πλάνα από το βίντεο του ναυαγίου του Χρυσή Αυγή στα 103-110 μέτρα, φωτογραφίες και βίντεο της εποχής.   

Εκτός των δύο οδηγών και της συγκλονιστικής ιστορίας τους από εκείνη την βραδιά (προσπαθήσαμε αλλά δεν καταφέραμε να κλείσουμε ραντεβού με τον διασωθέντα μηχανικό Σίμο Λάβδα) κανονίσαμε ραντεβού με τον πρώην δήμαρχο Υδρούσας Κυριάκο Θωμά, που στο ναυάγιο έχασε τον πατέρα του. Ήταν τότε μόνο 14 χρονών. Ο πρώην δήμαρχος λίαν συγκινημένος αφηγήθηκε την τραγική ιστορία που χάραξε τη ζωή της οικογένειας του και πλήγωσε βαθιά το νησί των ναυτικών, που ακόμα μια φορά μαυροφορέθηκε.

Η πρώτη στάση της επόμενης μέρας ήταν το ραντεβού με τον Γέροντα Ευδόκιμο της Μονής Παναχράντου. Εκεί το συνεργείο είχε την ευκαιρία να αποτυπώσει την αφήγηση του Ευδόκιμου από τον τρομερό αντίκτυπο που είχε στο νησί το ναυάγιο που συγκλόνισε την Άνδρο.  

Πάντα συναρπαστικός αφηγητής ο Ευδόκιμος, παρά την ηλικία του (κοντεύει 90 χρονών), περιέγραψε με τον δικό του μοναδικό τρόπο τις τρομερές εκείνες στιγμές και τις μέρες που ακολούθησαν. Οι λήψεις στο μοναστήρι ολοκληρώθηκαν με την βιντεοσκόπηση του Ευδόκιμου και της Μονής σε πολλά συγκινητικά στιγμιότυπα...

 

Στο ντοκιμαντέρ μίλησε ο συγγραφέας, δημοσιογράφος και διαχειριστής του Εν Άνδρω Διαμαντής Μπασαντής αναφερόμενος στην έρευνα του του 2016 και 2017 για το Χρυσή Αυγή, που μέρος της συμπεριλήφθηκε στο βιβλίο του Κώστα Θωκταρίδη και του Άρη Μπιλάλη με τίτλο: "ΝΑΥΑΓΙΑ στις ακτογραμμές της Άνδρου", από το οποίο χρησιμοποιήθηκαν αποσπάσματα στο ντοκιμαντέρ...

Ανάμεσα στα θέματα τα οποία έθιξε ο Δ. Μπασαντής - ως επικοινωνιολόγος - ήταν πως λόγω της βραδινής ώρας που έγινε το ναυάγιο αυτό ανακοινώθηκε σε ζωντανή σύνδεση! Ήταν το πρώτο ναυάγιο της ελληνικής ακτοπλοΐας όπου διακόπηκε το κεντρικό δελτίο ειδήσεων και άρχισαν ζωντανές περιγραφές από αυτόπτες μάρτυρες και ρεπόρτερ. Την ίδια στιγμή κάτοικοι από την Άνδρο και την Κάρυστο έβλεπαν από την ακτή ζωντανή μέσα στη νύχτα την εικόνα του φλεγόμενου πλοίου, τα παραπλέοντα σκάφη, και τις φωτοβολίδες, που έκαναν την χιονισμένη νύχτα μέρα. Για τον λόγο αυτό το κοινωνικό και επικοινωνιακό αντίκτυπο του ναυαγίου ήταν για πρώτη φορά τόσο πολύ μεγάλο και οδήγησε σε πολλά μέτρα ασφαλείας τα επόμενα χρόνια...  

Οι λήψεις της παρέμβασης του Διαμαντή Μπασαντή έγιναν στο Μπατσί και οι εσωτερικές λήψεις στη φιλόξενη βεράντα του εστιατορίου "Σταμάτης" στο Μπατσί, που παραχωρήθηκε ευγενικά από τον ιδιοκτήτη της Γιάννη Σταμάτη...

 

Να σημειώσουμε πως το ντοκιμαντέρ ξεκίνησε ως αναφορά στη σημαντική ανακάλυψη στα 40 χρόνια από το ναυάγιο του βυθισμένου πλοίου στην ακτογραμμή του Κάβο Ντόρου στα 103-110 μέτρα βάθος από τον δύτη Κώστα Θωκταρίδη και την ομάδα του. Μετά από επίπονη έρευνα βρέθηκε όλο το κυρίως σκάφος, καθώς μέχρι σήμερα είχαν βρεθεί σε άλλα μέρη κομμάτια από το πλοίο που είχαν εκτοξευτεί μετά την έκρηξη.

Τέλος στο ντοκιμαντέρ συμμετείχε με αφήγηση της η χήρα του ναύτη Πολύκαρπου Χορευτή, αλλά και ο γιός του πατήρ-Αντώνιος, ο οποίος επί 40 ολόκληρα χρόνια τελεί το ετήσιο μνημόσυνο και τελεί τρισάγιο στον Κάβο Ντόρο κατά την διέλευση του πλοίου από το σημείο του ναυαγίου, όπου ρίπτονται και στεφάνια στη θάλασσα στη μνήμη των  χαμένων ναυτικών.