Εν Άνδρω

Πάνε πέντε χρόνια από την πρώτη φορά που βρεθήκαμε στην λειτουργία του Αγίου Ανδρέα των Καθολικών της Άνδρου. Ήταν 30 Νοεμβρίου 2013. Το "Εν Άνδρω" είχε ξεκινήσει πειραματικά ήδη ένα μήνα. Μας είχε καλέσει να πάμε και να γράψουμε δύο λόγια ο Γιάννης Δαλέζιος, από τους τελευταίους μιας μακράς διαδρομής των καθολικών της Άνδρου. Στη φωτογραφία στιγμιότυπο από την λειτουργία του Αγίου Ανδρέα που έγινε χθες στον τελευταίο εν λειτουργία καθολικό ναό της Άνδρου στην Χώρα (φωτ. Εν Άνδρω).

 

 

 Η ιστορία των καθολικών της Άνδρου ξεκινά το 1205 με την αποβίβαση στο νησί του πρώτου Βενετού διοικητή της Άνδρου Μαρίνου Δάνδολου. Αυτού που έχτισε την Χώρα, το Κάτω Κάστρο, φέρνοντας μαζί του τους ανθρώπους του και τους στρατιώτες του. Και μαζί με αυτούς τον Καθολικισμό στο μέχρι τότε Ορθόδοξο νησί της Άνδρου. Στιγμιότυπο από την χθεσινή λειτουργία στον Άγιο Ανδρέα παρουσία του καθολικού επισκόπου Άνδρου-Τήνου-Μυκόνου-Πάρου-Νάξου-Χίου-Σάμου-Μυτιλήνης Νικολάου (φωτ. Εν Άνδρω). 

 

Στην Ενετική παράδοση της Άνδρου ο Άγιος Ανδρέας ήταν ο προστάτης του νησιού. Ταίριαζε το όνομα και έτσι διαμορφώθηκε η παράδοση και ο πρωτόκλητος και ψαράς/ναυτικός Άγιος έγινε προστάτης σε ένα νησί που είχε μια αρχαία, αλλά μισοσβησμένη εκείνα τα χρόνια ναυτική ιστορία (φωτ. Εν Άνδρω).

 Τα 360 χρόνια της Ενετοκρατίας (ή και Λατινοκρατίας) η Άνδρος γνώρισε πολλές δυσκολίες στην συγκατοίκηση των δύο χριστιανικών δογμάτων στο νησί. Κι αυτό γιατί η Ορθόδοξη πίστη και η Βυζαντινή παράδοση της δυσκόλευαν την ενσωμάτωση του ντόπιου πληθυσμού στη νέα τάξη πραγμάτων και αυτό ενοχλούσε τους Βενετούς διοικητές. (φωτ. Εν Άνδρω). 

 

 Ενδιαφέρον πως στην χτεσινή λειτουργία του Αγίου Ανδρέα στην Χώρα παραβρέθηκαν και τρεις καθολικές καλόγριες από ένα ξεχωριστό τάγμα που βοηθά καθολικές κοινότητες σε όλο τον κόσμο να επιβιώσουν. Ήταν οι μοναχές Μαρία και Γλυκερία από την Αργεντινή και η μοναχή Σπεράτζα από την Αλβανία. Αποτελούν μέρος της καθολικής κοινότητας του Αιγαίου Πελάγους υπό τον επίσκοπο Νικόλαο (φωτ. Εν Άνδρω). 

 

 Ιστορικά τα πράγματα αντεστράφησαν όταν η Άνδρος στασίασε και έδιωξε τον τελευταίο Βενετό διοικητή τον 16ο αιώνα και προσχώρησε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τότε ήταν οι καθολικοί που γνώρισαν μεγάλη πίεση γιατί οι Οθωμανοι έδωσαν προνόμια στους Ορθόδοξους και εδίωκαν τους Καθολικούς ώστε να μην υπάρχουν επιρροές από την Βενετία. Κάπως έτσι άρχισε η ραγδαία αποδυνάμωση της καθολικής κοινότητας Άνδρου που μέχρι τότε αριθμούσε δεκάδες εκκλησίες σε όλο το νησί. Στη φωτογραφία ο πατέρας Φραγκίσκος ολοκληρώνει την ανάγνωση του Ευαγγελίου στην διάρκεια της χτεσινής λειτουργίας (φωτ. Εν Άνδρω). 

 

 Ο πατέρας Φραγκίσκος στη διάρκεια Θείας Κοινωνίας (φωτ. Εν Άνδρω).

 

 Η καθολική κοινότητα της Άνδρου στα 250 περίπου χρόνια Τουρκοκρατίας μειώθηκε στο ελάχιστο. Τα μετέπειτα 200 χρόνια ελεύθερου ελληνικού βίου όσοι είχαν απομείνει ενσωματώθηκαν στην ελληνική κοινωνία του νησιού. Λίγοι καθολικοί πλέον έχουν απομείνει στο νησί. Μια μακρά ιστορία αιώνων τείνει να χαθεί.

Όμως "όσο υπάρχει έστω και ένας καθολικός στην Άνδρο η καθολική επισκοπή του Αιγαίου Πελάγους θα τελεί την λειτουργία του Αγίου Ανδρέα συνεχώς" είπε στο τέλος της χτεσινής τελετής ο καθολικός επίσκοπος που ταξιδεύει αδιάκοπα στο Αιγαίο και ήρθε χτες και χοροστάτησε στην Άνδρο. Όπως έλεγε στο τέλος έχει φτάσει αισίως τα 2.600 ταξίδια! Και εξηγούσε πως έδρα του είναι η Νάξος, το σπίτι του είναι στην Τήνο και ζει στα καράβια! Την τελετή παρακολούθησαν όσοι μπόρεσαν από τους τελευταίους καθολικούς της Άνδρου. Ανάμεσα τους και 2-3 Ορθόδοξοι που τίμησαν κι αυτοί τον Άγιο Ανδρέα.    

 Δ. Μπασαντής