ΧΩΡΑ ΑΝΔΡΟΥ: Παραλλαγές σε ένα θέμα ή "ξημέρωμα σε γύρεψα το δειλινό σε βρήκα"...
Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ
"Ξημέρωμα σε γύρεψα, το δειλινό σε βρήκα..." Καλοκαιρινό πρωινό στη μαγική Χώρα της Άνδρου. Την Χώρα που θεμελίωσε ο Βενετός διοικητής Μαρίνος Δάνδολος το 1205. Την πιο εντυπωσιακή Χώρα των Κυκλάδων. Νησιά και ακρωτήριο έγιναν ένα γεφυρώνοντας το χτες με το σήμερα. Κι εσύ στο Υψηλού, εκεί που κάθισε γύρω στο 1700 ο Γάλλος περιηγητής Ζοζέφ Τουρνεφόρ και αποτύπωσε την Χώρα του Μαρίνου Δάνδολου. Μάρτυρας σιωπηλός της εναλλαγής της νύχτας με την μέρα. Μια στιγμή στο νοτισμένο πρωινό αέρα του νησιού, που δεν ανταλλάσσεται με τίποτα. Όσο διαρκεί...
ΞΗΜΕΡΩΜΑ ΣΕ ΓΥΡΕΨΑ...
Γιατί όλα τα μοναδικά διαρκούν λίγο. Και εναλλάσσονται με άλλα μοναδικά. Στο μέτρο που τα καταλαβαίνουμε. Στο μέτρο που κατανοούμε την ποίηση της στιγμής και της ζωής. Ή, όταν "χαράζει στο Αιγαίο κι είναι όμορφα σου λέω..." Η Χώρα ξυπνά νωχελικά από τον λήθαργο της νύχτας. Ο ορίζοντας ροδίζει πριν πάρει τα έντονα χρώματα της ανατολής...
Και έτσι καθώς ροδίζει αρχίζει να φαίνεται πάλι η Ικαρία. Η πρωινή ατέρμονη συνάντηση των δύο νησιών σε απόσταση περισσότερα από 50 μίλια απόσταση. Ήταν ο μεγάλος Ρώσος-Γάλλος ζωγράφος που μίλησε για την "απερίγραπτη διαφάνεια" του καλοκαιρινού Αιγαίου. Μοναδική και αξεπέραστη. Λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος, ο Ηλιάτορας του Ελύτη...
Ο ήλιος ο Ηλιάτορας, ο ήλιος ο πανδαμάτορας. Καθώς ξεπροβάλει εκτυφλωτικός σκοτεινιάζει την Χώρα. Πριν την φωτίσει και πάλι με το άπλετο φως του Αιγαίου. Ένα φως που στιγμές-στιγμές λες και σκοτεινιάζει την μέρα. "Αγγελικό και μαύρο φως" το είπε ο Σεφέρης. Κάπως έτσι ζωγράφισε το εκτυφλωτικό φως της Ελλάδας ο Μαρκ Σαγκάλ να απλώνει από "την "απερίγραπτη διαφάνεια και απαλότητα" μέχρι το σκοτάδι, που απεικόνισε στους πίνακες του όπου αφήνει να φαίνονται μόνο τα περιγράμματα των σχημάτων. Αυτούς τους πίνακες με το ελληνικό φως έφερε στην Άνδρο το Μουσείο Γουλανδρή στο μακρινό 1994. Αυτό το φως περιγράψαμε κάποτε σε μια ιστορική εφημερίδα της αλησμόνητης εκείνης εποχής...
ΤΟ ΔΕΙΛΙΝΟ ΣΕ ΒΡΗΚΑ...
Και φτάνει το δειλινό. Όπου συνοψίζει την μέρα από τα ξημέρωμα μέχρι το ηλιοβασίλεμα. Όπως συνοψίζει τη ζωή. Κάθε μέρα. Όλα μας τα χρόνια. Η Άνδρος καταπράσινη και λευκή χάνεται στο Αιγαίο. Η Ικαρία αχνοφέγγει στον ορίζοντα.
Η Άνδρος της θάλασσας, που ταξιδεύει στην ιστορία της. Μια ιστορία αποτυπωμένη στις σελίδες βιβλίων, αλλά παραμένει άγνωστη σε όσους ξέμειναν στα χθαμαλά. Το νησί έχει το σχήμα που του δίνουν τα μάτια της ψυχής μας και των ονείρων μας του καθενός μας. Η Άνδρος εφέτος μάς ταξίδεψε στα πελάγη της ζωής του πατέρα. Αλλά και στα πελάγη του καπετάν Νίκου εκεί στο Port Elizabeth, του καπετάν Κωνσταντή με το Judi, του καπετάν Ντίνου και στα αλλόκοτα συναπαντήματα των ωκεανών, του καπετάν Γιώργου στο τρίγωνο των Βερμούδων και στους βυθούς με όσους χάθηκαν αναζητώντας το ταξίδι του βιοπορισμού...
Η Άνδρος που ξέμεινε στο απαλό φως του δειλινού σαν μια ευχή και μια προσευχή στις κορυφές των Γερακώνων. Τη στιγμή που το ιστορικό μοναστήρι της Παναχράντου αστράφτει για μερικά λεπτά πριν το σκεπάσει η επερχόμενη νύχτα...
Η νύχτα σιωπηλή και ληθαργική, ησυχαστήριο και ταξίδεμα. Η νύχτα που διαρκεί μέχρι την δύση της πανσελήνου στο πρώτο φως της επόμενης μέρας. Μια νέα μέρα ξεκινά, μια νέα ζωή ανατέλλει πάνω από βουνά και θάλασσες. Η Άνδρος, μια ατέλειωτη παραλλαγή στο ίδιο θέμα. Μια αέναη ανεπανάληπτη... επανάληψη της ζωής! Και που κάθε μέρα επιβεβαιώνει πως: "ο άνθρωπος όσο ζει είναι αθάνατος"! Όπως έγραψε ο σπουδαίος και γλυκύτατος "ποιητής της ήττας" Τάσος Λειβαδίτης. Που χάραξε με τους στίχους του τα εφηβικά μας όνειρα και που μάς ταξιδεύει μέχρι σήμερα στα πελάγη που άπλωσε η ζωή μας...
