Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

Ζούμε για πρώτη φορά ένα Πάσχα αποκλεισμού, ένα Πάσχα που οι άνθρωποι είναι πολιορκημένοι στα ίδια τους τα σπίτια, στον ίδιο τους τον τόπο. Πολιορκημένοι από μια πανδημία που άπλωσε από την μια μέχρι την άλλη άκρη του κόσμου. Ανεβαίνουμε έναν Γολγοθά. Συνάμα ανεβαίνουμε μια δοκιμασία από την οποία όταν ολοκληρωθεί και έχουμε αντέξει θα βγούμε ίσως λίγο πιο σοφοί. Γιατί θα έχουμε καταλάβει καλύτερα τα μικρά και καθημερινά που μας χαρίζονται και συχνά παραγνωρίζουμε. Και ίσως έχουμε κατανοήσει πως την ελευθερία πρέπει να την αναζητήσουμε μέσα μας πριν την ψάξουμε γύρω μας. Με αυτές τις σκέψεις ανηφορίσαμε - Πάσχα του 2020 - στο Πάνω Κάστρο για ν' αγναντέψουμε την φύση και την ιστορία της Άνδρου, αλλά και το πασχαλινό πέλαγος με τα μαγικά νησιά του ελληνικού αρχιπελάγους...

Πάνω Κάστρο. Η βίγλα και το κάστρο της Άνδρου τον καιρό της βενετοκρατίας και της πειρατείας. Σχεδιάστηκε και χτίστηκε από τον πρώτο Βενετό διοικητή της Άνδρου, τον Μαρίνο Δάνδολο, στα 1237. 800 χρόνια ιστορία. Το κάστρο δεν καταλήφθηκε ποτέ, απλώς κάποια στιγμή εγκαταλείφθηκε όταν οι άνθρωποι ένιωσαν ασφαλέστεροι. Πολιορκημένοι αυτοί από τους πειρατές που έρχονταν απρόσμενα. Πολιορκημένοι εμείς από έναν ιό που χτυπά αόρατος. Το κάστρο κι ο εγκλεισμός των ανθρώπων σε αυτό για να επιβιώσουν. Οι άνθρωποι επιλέγουν μπροστά στην ανάγκη της επιβίωσης τον εγκλεισμό, τον αποκλεισμό. Και τότε και τώρα...  

Στην είσοδο ακουμπισμένο, σαν προσευχή, το εξωκλήσι της Φανερωμένης. Στα 550 μέτρα ύψος. Σαν φωλιά στον ουρανό. Σαν ελπίδα και απαντοχή στα δύσκολα. Σαν σκέψη ελευθερίας των πολιορκημένων. Τότε και σήμερα...

 Μπροστά το κεντρικό Αιγαίο. Από το οχυρό της φύσης και των πολιορκημένων ανθρώπων ατενίζεις το ορθάνοιχτο, ανοχύρωτο κι ελεύθερο Αιγαίο. Τότε και σήμερα...

 Ολόφωτο, γαλάζιο, απέραντο. Το Αιγαίο αποπνέει μια αίσθηση ελευθερίας. Μια εικόνα γαλήνης σήμερα. Ή, αντάρας αύριο. Κατά σειρά βλέπεις την Άνδρο, την Τήνο και την Μύκονο να αχνοδιαγράφεται πίσω από την Τήνο. Κι απέναντι νότια την Ικαρία. Βορειότερα η Χίος. Από εδώ οι θαλασσοκράτες Βενετοί ήλεγχαν το Κεντρικό Αιγαίο και επιχειρούσαν. Από εδώ επιχειρούν, όσοι ανεβαίνουν, να αφεθούν στην πελαγίσια αίσθηση της Άνδρου και της ζωής. Ταξιδεύοντας νοερά από την πολιορκία μέχρι την ελευθερία. Τότε και σήμερα...

 Εδώ νοιώθει κανείς βαθιά αυτή την απόλυτη αίσθηση των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Για μια τέτοια ολόφωτη ανοιξιάτικη μέρα έγραψε ο αξεπέραστος Σολωμός τον μαγικό στίχο των Ελεύθερων Πολιορκημένων του που στοίχειωσε την ιστορία και τις ζωές των ανθρώπων αυτής της χώρας: "Έστησ' ο έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη..."

 Γυρίζεις την ματιά από την άλλη μεριά. Και μένεις αποσβολωμένος: Η Γυάρος η πελαγινή, όπως θα έλεγε ο Ελύτης, με την καταπράσινη Άνδρο από κάτω της... σαν οβάλ κορνίζα! Εικόνα μαγική. Εικόνα πασχαλινή κι ανοιξιάτικη. Εικόνα αξεπέραστη. Αξίζει ο κόπος μιας διαδρομής για να δεις αυτό το κάδρο της φύσης κρεμασμένο στον τοίχο της γης...

 Κλείνουμε αυτή την διαδρομή με μια ονειρική εικόνα ελευθερίας: η Γυάρος μεσ' το ολόφωτο, ανοιξιάτικο κι απέραντο ελληνικό μεσημέρι. Η Γυάρος, κάποτε υπήρξε σύμβολο ανελευθερίας και εθνική φυλακή. Η Γυάρος που στην εικόνα μοιάζει με ένα όνειρο αποδίδοντας μια αίσθηση ελευθερίας της ψυχής. Μόνο όποιος έχει ελεύθερη ψυχή μπορεί να δει αυτή την εικόνα και να ζήσει αυτές τις στιγμές του απόλυτου όσο πολιορκημένος κι αν είναι. Την ελευθερία πρέπει να την έχουμε μέσα μας για να την αναγνωρίσουμε γύρω μας... 

Άνδρος, Πάσχα 2020