Εν Άνδρω

Του Διαμαντή Μπασαντή

Ο Γιάννης Θωμάς διαβάζει χαμογελαστός το άρθρο του Δημήτρη Σταυρόπουλου για το Α/Τ ΒΕΛΟΣ στο Militaire.gr 

Ήταν μεσημέρι Πέμπτης (18/3) στο Μπατσί. Είχα πάει να πάρω take away μια μερίδα γεμιστά από την ταβέρνα του "Σταμάτη". Περιμένοντας τα γεμιστά χτύπησε το τηλέφωνο. Ήταν ο Δημήτρης Σταυρόπουλος που ρωτούσε τι καιρό κάνει στην Άνδρο. Μόλις του είπα πως είμαι στου "Σταμάτη" ενθουσιάστηκε και ζήτησε να μιλήσει με τον ιδιοκτήτη Γιάννη Θωμά. Κι άρχισε να του λέει πως μόλις είχε γράψει άρθρο στην ιστοσελίδα Militaire.gr για το ιστορικό αντιτορπιλικό ΒΕΛΟΣ και τα 362,662 ναυτικά μίλια που είχε διασχίσει στα 49 χρόνια που έπλεε στις θάλασσες του κόσμου. Από το 1942 που ξεκίνησε τις πλεύσεις του ως πολεμικό του αμερικάνικου ναυτικού στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και από το 1959 που ξεκίνησε τις πλεύσεις του στο Αιγαίο και στην Μεσόγειο ως αντιτορπιλικό του ελληνικού πολεμικού ναυτικού.

Ετοιμάζοντας τα γεμιστά. Πάνω αριστερά η... αγέμιστη μελιτζάνα!!!

Ο Γιάννης ξέχασε το γέμισμα των γεμιστών κι άρχισε τις αναμνήσεις. Και αφέθηκε σε αυτές που ξέχασε να γεμίσει μια μελιτζάνα με ρύζι και την έψησε σκέτη!!! Δικαιολογημένη η συγκίνηση γιατί στο πλοίο αυτό ο Γιάννης Θωμάς υπηρέτησε επί 22 μήνες, από το 1985 μέχρι το 1987, ως μάγειρας (εσχαρεύς όπως λέει ο ίδιος ανακαλώντας την ιδιότητα του στην επίσημη στρατιωτική ορολογία). Ο Δημήτρης Σταυρόπουλος παλιόφιλος του Γιάννη Θωμά βρήκε ευκαιρία να του το θυμίσει. Κι άρχισε μια συζήτηση δίχως τέλος για τις ιστορικές στιγμές του πλοίου και τις ιστορίες από τα ταξίδια που έκανε κοντά δύο χρόνια με αυτό ο Γιάννης...

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ "Α/Τ ΒΕΛΟΣ"

Το Α/Τ ΒΕΛΟΣ στο Φάληρο

Ήταν 23 Μαΐου 1973 όταν το αντιορπιλικό ΒΕΛΟΣ, με Κυβερνήτη τον Αντιπλοίαρχο Ν. Παππά ΠΝ, αποχώρησε μεγάλης διασυμμαχικής άσκησης που συμμετείχε, λόγω συλλήψεων αξιωματικών, μετά την προδοσία του σχεδιαζόμενου αντιδικτατορικού Κινήματος του Ναυτικού. Το πλοίο κατέπλευσε στο FIUMICINO της Ιταλίας, όπου ο Κυβερνήτης, έξι (6) Αξιωματικοί και εικοσιπέντε (25) Υπαξιωματικοί ζήτησαν πολιτικό άσυλο και παρέμειναν εκεί ως πολίτικοι εξόριστοι μέχρι το τέλος της δικτατορίας το 1976. Το ΒΕΛΟΣ και ο κυβερνήτης του συμβόλισαν με τον τρόπο τους μια από τις κορυφαίες στιγμές του αντιδικτατορικού αγώνα…

Το πλοίο-μουσείο του αντιδικτατορικού αγώνα...

Το αντιτορπιλικό ΒΕΛΟΣ D-16 (πρώην USS CHARRETTE DD 581) ναυπηγήθηκε στην Βοστώνη των ΗΠΑ, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Καθελκύστηκε στις 3 Ιουνίου του 1942 και έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις του Αμερικάνικου Ναυτικού κατά των Ιαπώνων στον Ειρηνικό Ωκεανό και του απενεμήθησαν δεκατρείς (13) σταυροί μάχης και άλλα παράσημα, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 16 Ιουνίου 1959 υψώθηκε στο ΒΕΛΟΣ η Ελληνική Σημαία και κατέπλευσε στην Ελλάδα και αφού εντάχθηκε στο Αρχηγείο Στόλου. Στις 26 Φεβρουαρίου 1991 το πλοίο παροπλίσθηκε αφού είχε διανύσει συνολικά 362,662 ναυτικά μίλια! Και το 1994 με απόφαση του υπουργείου Άμυνας χαρακτηρίστηκε ως Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα και στις από τις 6 Ιουνίου 2002 βρίσκεται στον χώρο του "Άλσους Ναυτικής Παράδοσης" στον Φλοίσβο του Π. ΦΑΛΗΡΟΥ ως επισκέψιμο μουσείο.

ΜΑΓΕΙΡΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ... ΠΡΥΜΗΣ!!!

1985: ο Γιάννης Θωμάς ναύτης και μάγειρας στο Α/Τ ΒΕΛΟΣ...

Το 1899 α μεγάλος Έλληνας λογοτέχνης Ανδρέας Καρκαβίτσας δημοσίευσε την σπουδαία συλλογή ναυτικών διηγημάτων "Λόγια της Πλώρης". Οι μικρές ιστορίες που έζησε στο ιστορικό "Α/Τ ΒΕΛΟΣ" Γιάννης Θωμάς δεν διεκδικούν λογοτεχνικές δάφνες, αλλά αποτελούν μικρές χιουμοριστικές στιγμές από την μεγάλη παρακαταθήκη του υγρού στοιχείου από το οποίο είναι φτιαγμένο αυτό το νησί. Θα μπορούσαμε να τις αποκαλέσουμε και "μαγειρικές ιστορίες της πρύμης"!!!

Το Α/Τ ΒΕΛΟΣ σε αποστολή. Εδώ η πρύμη του όπου και τα δύο πυροβόλα. Διακρίνονται οι βόμβες βυθού...

Και ξεκινάμε με μια αυθεντική ιστορία της πρύμης... πολεμικού χαρακτήρα!!! Θυμάται ο Γιάννης: "Ήμουν - εκτός από μάγειρας ή εσχαρεύς - και "προμηθευτής φυσιγγίων" στο 54 κανόνι της πρύμης. Μια μέρα του 1987 - λόγω της ελληνοτουρκικής κρίσης - κάναμε γυμνάσια και κάναμε βολές. Ξαφνικά όπως ήμουν στη θέση μου χαμηλά από το κανόνι είδα καπνούς να βγαίνουν από κάτω από εκεί που ήμουν. Είχαμε πάρει φωτιά. Τα χάσαμε και πηδήξαμε στο κατάστρωμα φοβισμένοι. Από τις πολλές βολές είχε υπερθερμανθεί το ασανσέρ που έφερνε πάνω τις οβίδες! Τι ιστορία κι αυτή;...

 

Ο ναύτης/εσχαρεύς Γιάννης Θωμάς στο Α/Τ ΒΕΛΟΣ...

Όπως θυμάται ο Γιάννης Θωμάς: "Σε όλο το διάστημα που ήμουν στο Α/Τ Βέλος κυβερνήτης ήταν ο Θεόδωρος Γιούργας. Το πλοίο ήταν γρήγορο. Έπιανε τα 35 μίλια την ώρα! Είχε 4 πυροβόλα 5 ιντσών, 3 δίδυμα πυροβόλα 3 ιντσών/και βόμβες βυθού στην πρύμη." 

Οι μάγειροι στα μαγειρεία του Α/Τ ΒΕΛΟΣ 1985-1987. Αριστερά και στις δύο φωτογραφίες ο Γιάννης Θωμάς.

Αξέχαστες όμως έχουν μείνει στο Γιάννη Θωμά δύο μαγειρικές ιστορίες του 1985. Την μια μάλιστα την συζητούσαν με τον Δημήτρη Σταυρόπουλο κι είχαν ξεραθεί στα γέλια. "Ήταν τοι 1985. Ήμασταν "σκοπούν πλοίο" στη Σούδα όταν ξαφνικά διαταχθήκαμε να βγούμε από τον κόλπο στο πέλαγος. Φτιάχναμε παστίτσιο για το πλήρωμα. Οι διαταγές ήταν όταν είμαστε σε αποστολή το πλήρωμα έτρωγε ξηρά τροφή. Όμως εμείς συνεχίσαμε να ψήνουμε το παστίτσιο. Με το που βγαίνουμε στο πέλαγος πέφτουμε πάνω σε μια τρικυμία ... τρικούβερτη! Κάνει μια - δύο μεγάλες βουτιές το πλοίο ανοίγουν οι φούρνοι και πάρε όλο το παστίτσιο στο πάτωμα. Μαζεύαμε και σφουγγαρίζαμε επί ώρα τα... απόνερα του μαγειρείου. Φυσικά δεν το γλυτώσαμε, φάγαμε... ξηρά τροφή!!!"

  

Ο Γιάννης με συνάδελφό του στο Α/Τ ΒΕΛΟΣ...

Η δεύτερη στιγμή μας την αφηγήθηκε για τις ανάγκες αυτής της δημοσίευσης ηρωικών και αντι-ηρωικών στιγμών από τα 362,662 ναυτικά μίλια που είχε διασχίσει στα 49 χρόνια των ταξιδιών του το "Α/Τ ΒΕΛΟΣ",  που όπως έγραφε στο άρθρο στο Militaire.gr ο Δ. Σταυρόπουλος είναι σαν είχε κάνει 12 φορές τον γύρο της γης ή σα να είχε πάει μέχρι τη σελήνη. Ήταν τέσσερα χρόνια πριν αποσυρθεί για πάντα και γίνει μουσείο το ιστορικό "Α/Τ ΒΕΛΟΣ". Όπως διηγείται ο Γιάννης: "Ήμασταν σε επιφυλακή. Παρακολουθούσαμε τον τουρκικό στόλο στο Αιγαίο. Φτιάχναμε ψωμί. Και μας έκοψε το ζυμάρι. Μέσα στο σκοτάδι (υποχρεωτικό λόγω της κατάστασης) προσπαθώντας να πετάξουμε το ζυμάρι στη θάλασσα. Και μας γλίστρησε κι έπεσε ο ανοξείδωτος κάδος που φτιάχναμε το ψωμί στη θάλασσα. Τον χρεωθήκαμε και τον πληρώσαμε από την τσέπη μας!!!…"